Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni wzbogaciło się o zbiór cennych dokumentów prezentujących historię polskiej Marynarki Wojennej. Pochodzą z lat 1934-1947, a wśród nich jest m.in. dziennik zawierający rozkazy dzienne okrętu ORP „Błyskawica” z lat 1937-1938. Uroczystość przekazania dokumentów do gdyńskiego muzeum odbyła w czwartek, 9 września, właśnie na pokładzie historycznego niszczyciela.
Dzięki współpracy Ministerstwa Obrony Narodowej, Archiwum Akt Nowych i Muzeum Marynarki Wojennej do Gdyni trafiły bezcenne, nieznane dotąd dokumenty. Na ich kartach zawiera się 13 lat historii polskiej Marynarki Wojennej. Kolekcja ma 12 tomów. To zbiór dokumentów z lat 1934-1947, które pochodzą z różnych źródeł.
Historia ich pozyskania jest niezwykła. Dokumenty trafiły do Polski z Wielkiej Brytanii. W latach 80. do kraju przywiózł je były marynarz. Jednak polskie władze i instytucje dowiedziały się o nich dopiero niedawno.
– Dowiedzieliśmy się o tych dokumentach od osób prywatnych z Podlasia, które skontaktowały się z nami. Fakt, że trafiły do Gdyni, nie byłby możliwy bez pomocy Ministerstwa Obrony Narodowej i zaangażowania ekspertów oraz rodziny marynarza, który ten zbiór odnalazł – mówił Mariusz Olczak, dyrektor Archiwum Akt Nowych.
Uroczystość przekazania dokumentów Marynarki Wojennej do gdyńskiego muzeum odbyła się 9 września na pokładzie niszczyciela ORP „Błyskawica”. Miejsce wybrano nieprzypadkowo. W pozyskanej kolekcji znajduje się bowiem dziennik zawierający rozkazy dzienne okrętu ORP „Błyskawica” z lat 1937-1938. To jednak nie wszystko.
– W tej chwili mamy jeden z najcenniejszych zbiorów związanych z historią Marynarki Wojennej. Łącznie trafiło do nas 12 tomów akt. Obejmują one okres międzywojenny, wojenny i powojenny, kiedy Marynarka Wojenna funkcjonowała jeszcze w ramach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Są tu rozkazy personalne dowódcy floty z 1935 roku, dokumenty z lat 40., m.in. z okrętu ORP „Piorun” pokazujące przygotowania do przyjęcia prezydenta RP na pokładzie tej jednostki. Mamy też pierwszy dziennik z rozkazami dziennymi z ORP „Błyskawicy”. Za 2 miesiące miną 84 lata od momentu podniesienia bandery na tym okręcie. W dzienniku znajduje się natomiast wpis odnoszący się do tego historycznego wydarzenia. Jest tam też skład pierwszej załogi okrętu. Po 84 latach ten dziennik wrócił do nas i jest ponownie na „Błyskawicy”. Oprócz niego mamy również rozkazy o charakterze personalnym czy gospodarczym. Dokumentują one ponad 400 dni z życia załogi w latach 1937-1938. Jest to 285 rozkazów – mówiła Wiktoria Węglińska, szefowa Działu Historyczno-Naukowego Muzeum Marynarki Wojennej.
– Dzisiaj wraca dusza tego okrętu. Przykład Archiwum Akt Nowych pokazuje, że to, co zostało w kraju, uległo w dużej mierze zniszczeniu, bo Archiwum Akt Nowych założone przez marszałka Józefa Piłsudskiego w 1919 roku zostało w całości spalone w listopadzie 1944 roku przez oddziały niemieckie. Ten sam los spotkałby te dokumenty, gdyby nie opuściły granic Polski na pokładzie ORP „Błyskawicy” w sierpniu 1939 roku – dodał Mariusz Olczak, dyrektor Archiwum Akt Nowych.
– Jest mi niezmierni miło, że ta uroczystość odbywa się właśnie na pokładzie okrętu-muzeum ORP „Błyskawica”. Dokumenty, które były tworzone w czasie działalności służbowej dywizjonu i samego okrętu, są bezcennym uzupełnieniem tego, co w tej chwili posiadamy w swoich zasobach. To ważne nie tylko dla nas, marynarzy w czynnej służbie czy weteranów, ale dla społeczeństwa w całym kraju – podkreślał wiceadm. Jarosław Ziemiański, inspektor Marynarki Wojennej.
Podczas uroczystości głos zabrał też Łukasz Kudlicki, szef Gabinetu Politycznego Ministra Obrony Narodowej, który odczytał list od Mariusza Błaszczaka. „Do Polski wracają bezcenne akta, które stanowią materialne świadectwo rangi naszej floty i materiał badawczy dla kolejnych pokoleń historyków, którzy będą podejmowali wysiłek pracy naukowej. Dziękuję wszystkim, którzy sprawili, że ten bezcenny skarb wrócił do Polski, czyli na swoje miejsce” napisał minister.
Wśród dokumentów, które przekazano Muzeum Marynarki Wojennej, znalazły się także m.in.: rozkazy dowódców Dywizjonu Szkolnego z lat 30. czy dokumenty dotyczące okrętów ORP „Piorun”, ORP „Wilk”, ORP „Dragon”, jak również te wytworzone przez dowództwo floty, grupę okrętów podwodnych, a także komendanta Stacji Zbornej Glasgow oraz Bowling.
Konserwacji poddano na razie tylko dziennik z rozkazami dziennymi z ORP „Błyskawicy”. Jego najciekawsze fragmenty zostaną zdigitalizowane i być może ich kopie będzie można zobaczyć na pokładzie „Błyskawicy” już w najbliższym sezonie wystawienniczym. Jednak pozostałe dokumenty również przejdą konserwację i wtedy będzie można w pełni je zweryfikować i zewidencjonować. Posłużą głównie do celów naukowych.
