Klucz radiotelegraficzny, wobulator i oryginalny kalendarz Kriegsmarine z 1942 roku – to eksponaty, które trzej prywatni darczyńcy przekazali w depozyt Centrum Szyfrów Enigma. Centrum ma być otwarte już we wrześniu tego roku.
Pierwszy z darczyńców, Andrzej Łukaszkiewicz, przekazał „Enigmie” klucz radiotelegraficzny, czyli tzw. boczniak, który był wykorzystywany w 1938 roku przez Leonarda Sommerfelda – pochodzącego z Poznania pracownika Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Sommerfeld posługiwał się nim przekazując depesze do i ze Sztabu Głównego WP. Klucz prezentowany będzie na ekspozycji w dawnej Sali J. Burszty, poświęconej kryptologom i pracownikom Biura Szyfrów WP.
Kolejny eksponat, który wzbogacił kolekcję „Enigmy” to wobulator (generator częstotliwości) przekazany przez Czesława Gembarę. Kriegsmarine zakupiła ten egzemplarz od holenderskiego Philipsa. Był on używany w warsztatach Kriegsmarine i lotnictwa niemieckiego, a służył m.in. do strojenia radiostacji na U-bootach. Wobulator przekazany do CSE został przejęty przez Rosjan w 1945 roku na poznańskiej Ławicy, następnie był wykorzystywany w Wojsku Polskim. Kiedy złomowano stary sprzęt, koledzy z wojska przekazali wobulator Czesławowi Gembarze i przez długie lata był ozdobą jego kolekcji starego sprzętu radiotechnicznego. Wobulator prezentowany będzie na ekspozycji w tzw. strefie U-boota.
Trzeci darczyńca – Rafał Kondola – przekazał CSE oryginalny kalendarz Kriegsmarine z 1942 roku. Otrzymał go niegdyś w prezencie od serdecznego przyjaciela, który znalazł kalendarz na strychu mieszkającego w Katowicach dziadka. Kalendarz trafi do strefy U-boota na wystawie stałej.
Centrum Szyfrów Enigma powstanie u zbiegu ulic Kościuszki i Św. Marcin, w gmachu Collegium Martineum. Przed wojną w tym miejscu stał budynek, w którym znajdował się oddział biura szyfrów Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. To tutaj studenci Uniwersytetu Poznańskiego: Marian Rejewski, Henryk Zygalski i Jerzy Różycki rozpoczynali prace nad złamaniem Enigmy.
Ekspozycja będzie się składać z trzech części. Pierwsza obejmie kurs szyfrów, kolejne poświęcone zostaną historycznym wydarzeniom związanym ze złamaniem kodu Enigmy oraz ich następstwami, które doprowadziły do rewolucji cyfrowej. Wśród prezentowanych eksponatów znajdą się m.in. oryginał maszyny szyfrującej Enigma (depozyt) i pamiątki po kryptologach (zdjęcia, listy, przedmioty osobiste).
Miasto Poznań wraz z partnerem inwestycji – Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza – przeznaczyło na zaprojektowanie i wybudowanie Centrum Szyfrów Enigma im. Mariana Rejewskiego, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego kwotę ok. 30 mln zł. Projekt jest realizowany w ramach Działania 4.4 Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020.
Operatorem Centrum Szyfrów Enigma jest Poznańskie Centrum Dziedzictwa.
