Od 10 do 13 września oddział Muzeum Krakowa Ulica Pomorska organizuje 15. obchody Dni Pamięci Ofiar Gestapo. Tegoroczna edycja poświęcona będzie działalności konspiracyjnej Polskiej Partii Socjalistycznej Wolność – Równość – Niepodległość (PPS-WRN) w Krakowie.
W czasie II wojny światowej Kraków stanowił centrum niepodległościowej konspiracji socjalistycznej. PPS-WRN rozwinęła szeroką działalność wydawniczą, przygotowywała zaplecze dla akcji partyzanckich, organizowała grupy bojowe do walki z okupantem. Działalność konspiracyjna obejmowała również akcję pomocy dla więźniów obozów koncentracyjnych i ludności żydowskiej.
Patronami tegorocznych obchodów będą:
Stefan Rzeźnik
http://krakowianie1939-56.mhk.pl/pl/archiwum,1,rzeznik,6425.chtm
oraz wybrany w otwartym plebiscycie internetowym:
hm. Wojciech Beliczyński, pseud. Wosiek
http://krakowianie1939-56.mhk.pl/pl/archiwum,1,beliczynski,4330.chtm
10 września (piątek)
- 9.00 – msza święta w kościele św. Szczepana, ul. H. Sienkiewicza 19
- 10.00–10.40 – uroczysty apel z udziałem żołnierzy Wojska Polskiego ku czci ofiar Gestapo i złożenie kwiatów przy tablicy pamiątkowej, ul. Pomorska 2
- 10.45 – otwarcie wystawy plenerowej PPS-WRN w okupowanym Krakowie, pl. Inwalidów
- 11.00–12.00 – oprowadzanie dla uczniów szkół krakowskich po wystawie stałej w oddziale MHK Ulica Pomorska, ul. Pomorska 2
- 12.00–16.00 – debata oksfordzka z udziałem uczniów krakowskich szkół średnich przygotowana we współpracy z Krakowskim Stowarzyszeniem Mówców; debata otwarta dla publiczności, Pałac Krzysztofory (sala Kupferhaus), Rynek Główny 35
11 września (sobota)
12.00; 16.00 – oprowadzanie po wystawie stałej (oprowadzanie w cenie biletu, obowiązuje rezerwacja miejsc w Centrum Obsługi Zwiedzających)
Sesja popularnonaukowa Polska Partia Socjalistyczna – ludzie i idee
Pałac Krzysztofory (sala Kupferhaus)
- 10.00 – dyrektor Jacek Salwiński – otwarcie
- 10.15–10.45 – prof. Michał Śliwa (Uniwersytet Pedagogiczny) – wprowadzenie: Polska Partia Socjalistyczna w życiu społeczno-politycznym II Rzeczypospolitej
- 10.45–11.15 – Katarzyna Kocik (Muzeum Krakowa) – Walka dzisiejsza […] o wolność Polski jest naturalnym przedłużeniem walki z faszyzmem toczonej od lat – konspiracyjna PPS-WRN w Krakowie 1939–1945
- 11.15–11.30 – przerwa kawowa, poczęstunek
- 11.30–12.00 – dr Paweł Sękowski (Uniwersytet Jagielloński) – Krakowscy socjaliści w poszukiwaniu własnej drogi – między komunistami, ludowcami a opozycją nielegalną
- 12.00–12.30 – prof. Andrzej Friszke (Polska Akademia Nauk) – Rozbicie PPS przez władze komunistyczne
- 12.30–13.15 – dyskusja, przerwa na poczęstunek
- 14.00–15.00 – spotkanie z rodzinami działaczy PPS-WRN: Kazimierza Hałonia i Stefana Rzeźnika, ul. Pomorska 2
- 15.30 – wyjazd na miejsce straceń w Glinniku – Przegorzałach (odjazd z przystanku autobusowego przy pl. Inwalidów – od strony parku Krakowskiego)
- 16.00–17.00 – oprowadzanie po miejscu straceń w Przegorzałach, dr Dawid Golik (IPN) (cena: 10 zł, opłata w kasie muzealnej, ul. Pomorska 2; możliwy zakup online, obowiązuje limit miejsc)
12 września (niedziela)
11.00–13.00 – spacer edukacyjny Ślady okupacji niemieckiej na terenie Krowodrzy, oprowadza Mariusz Bembenek (cena 10 zł, opłata w kasie muzealnej, ul. Pomorska 2, możliwy zakup online, obowiązuje limit miejsc)
Plany utworzenia niemieckiej dzielnicy mieszkaniowej na terenie dzisiejszej Krowodrzy ogłoszono publicznie w czerwcu 1940 r. Jej centralną ulicą miała być Reichstrasse (przed wojną ul. Wybickiego, dziś ul. Królewska). Od 1944 r. w najbliższej okolicy zaczęto budować schrony przeciwlotnicze, które miały być ratunkiem dla tutejszych Niemców zaskoczonych na ulicy w czasie nalotu. Rozpoczęto również budowę wzorcowego osiedla domków wielorodzinnych, usytuowanych wzdłuż Reichstrasse.
14.00–16.00 – spacer edukacyjny Tajemnice krakowskich ulic w okresie okupacji niemieckiej, Andrzej Chytkowski (cena 10 zł, opłata w kasie muzealnej, ul. Pomorska 2, możliwy zakup online, obowiązuje limit miejsc)
W pierwszych dniach stycznia 1945 r. w łaźni ludowej przy ul. Karmelickiej doszło do tajemniczego potężnego wybuchu, w którym zginęło wiele osób. Od 1944 r. Niemcy opracowywali w Krakowie przy ul. Batorego plany dla własnych oddziałów dywersyjnych i walk partyzanckich na ziemiach utraconych przez III Rzeszę. W październiku 1944 r. w gabinecie dentystycznym przy ul. Karmelickiej doszło do spektakularnej akcji likwidacji konfidenta Gestapo przez grupę egzekucyjną pod dowództwem Jana Kowalkowskiego pseud. Halszka.
13 września (poniedziałek)
09.00–15.00 – Zakonspiruj Kraków – quiz historyczny online połączony z grą miejską w terenie przeznaczone dla młodzieży szkolnej w wieku 13–19 lat przygotowany wspólnie z Biurem Edukacji Narodowej IPN w Krakowie (zgłoszenia: gry@muzeumkrakowa.pl).
