26 lipca w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Warszawie odbyło się inauguracyjne posiedzenie czwartej kadencji Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej. Nominację członkom wręczył premier RP Mateusz Morawiecki. W posiedzeniu wzięli także udział wicepremier i minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. dr hab. Piotr Gliński oraz wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin.
Wśród 25 członków MRO jest troje Ocalałych z Auschwitz i Holokaustu: Ada Willenberg, Marian Turski i Stanisław Zalewski. Przewodniczącym MRO został dr hab. Grzegorz Berendt, a wiceprzewodniczącymi zostali Dani Dayan i Albert Stankowski. Spośród swojego grona Rada wybrała sekretarza, którym został pełniący tą funkcję w poprzednich kadencjach Marek Zając.
W swoim wystąpieniu premier Mateusz Morawiecki podkreślił, że Muzeum Auschwitz to jeden z najważniejszych pomników tragicznej historii Polski, Europy i świata, który ma do odegrania niezwykle kluczową rolę w budowaniu przyszłości. Pomaga bowiem zrozumieć przyczyny, które doprowadzają do tak wyjątkowych i dramatycznych zbrodni, jakie miały miejsce w obozach utworzonych przez Niemców.
– Odpowiedzialność za Muzeum, jego misję i utrwalanie pamięci o ofiarach jednego z największych aktów ludobójstwa w historii świata, jest odpowiedzialnością przed całym światem. I ta wielka odpowiedzialność wymaga także wielkiego zaangażowania, wielkiej wiedzy i siły w dawaniu świadectwa prawdzie. Z mojej strony zobowiązuję się do tego, aby nadawać najwyższy priorytet temu świętemu miejscu. Miejscu, które powinno być przestrogą dla całej ludzkości, a jest dzisiaj jednym z najważniejszych miejsc na mapie świata – powiedział Mateusz Morawiecki.
– Państwo Polskie czyni bardzo wiele, aby nie tylko upamiętnić potworną zbrodnię Holokaustu, ale by zachować i pielęgnować dziedzictwo kulturowe polskich Żydów oraz wspierać rozwój, kulturę i życie diaspory żydowskiej – podkreślił premier.
W kolejnej części posiedzenia głos zabrał nowy przewodniczący rady, dr hab. Grzegorz Berendt. Przywołując słowa wypowiedziane podczas 75. rocznicy wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz przez Ocalałego Mariana Turskiego, mówił:
– Nie możemy być obojętni wobec zła, które się dzieje i musimy odpowiednio wcześniej reagować. Nasza działalność jako członków rady, wspierających działania agend rządowych, przyczyni się nie tylko do utrzymywania pamięci o ofiarach, ale również do tego, aby świat, w którym żyjemy, nie powtórzył błędów w przeszłości – podkreślił nowy przewodniczący MRO.
Podczas posiedzenia dyrektor Muzeum dr Piotr M. A. Cywiński podsumował najważniejsze wydarzenia i działania w Miejscu Pamięci w ostatnich 4 latach. Mówił o obchodach 75. rocznicy wyzwolenia, w których uczestniczyli liczni Ocalali oraz głowy państw. Znaczną część swojego wystąpienia poświęcił pandemii, która nie tylko drastycznie zmniejszyła frekwencję odwiedzających w Miejscu Pamięci, ale bezpośrednio wpłynęła na załamanie budżetu instytucji. Opowiadał o nowych wystawach, a także o prowadzonych na bezprecedensową skalę pracach konserwatorskich realizowanych dzięki wsparciu finansowemu Fundacji Auschwitz Birkenau. Podkreślał również znaczenie nowych inwestycji, takich jak ukończona już siedziba Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście, czy tworzone obecnie nowe Centrum Obsługi Odwiedzających.
– Wszystkie te działania wspierają edukację, tak ważną, by nie tylko uczyć historii, ale by doświadczenie Auschwitz uwrażliwiało i stawiało przed nami, współczesnymi, niepokojące pytania o naszą dzisiejszą rolę, wybory, postawy – podkreślił dyrektor Cywiński.
W dalszej części obrad głos zabierali członkowie MRO. Marian Turski wspomniał wielu nieobecnych już z nami Ocalałych i zaznaczył, że rada jest swoistym łącznikiem między pokoleniami, a także zawiera w sobie perspektywy wielu różnych środowisk; Ronald Lauder mówił o rozwoju działań konserwatorskich na początku lat 90. XX wieku, o konieczności ciągłości działań w obszarze Pamięci, a także o przygotowywanym nowym filmie edukacyjnym, który ma być odpowiedzią na wzrost antysemityzmu i negacjonizmu, podkreślił też ogrom pracy, jaką w Miejscu Pamięci wykonuje dyrektor Piotr Cywiński, podkreślając, że czeka na jego dalsze dokonania; Christoph Heubner zwrócił uwagę, że żyjemy w coraz bardziej niebezpiecznym świecie, a jednym z mechanizmów obronnych powinno być łączenie wysiłków i współpraca Muzeum z wieloma instytucjami działającymi na płaszczyźnie edukacji i Pamięci; Ada Willenberg zwróciła uwagę na kwestie innych Miejsc Pamięci, podkreślając głównie Treblinkę, z którą związana jest jej rodzinna historia.
Wiceminister kultury Jarosław Sellin zauważył, że rada – jako ciało doradcze – posiada wielki autorytet i choć przede wszystkim zajmuje się Miejscem Pamięci Auschwitz, to zakres jej pola zainteresowań jest znacznie szerszy i dotyczy upamiętnień w takich miejscach pamięci, jak: Bełżec, Kulmhof, Płaszów, Sobibór czy Treblinka.
Dani Dayan, dyrektor Yad Vashem, mówił o swojej niedawnej wizycie w Miejscu Pamięci Auschwitz w związku z 75. rocznicą utworzenia Muzeum. Podkreślił, że był pod wielkim wrażeniem pracowników Muzeum i tego, w jaki sposób instytucja poradziła sobie w ostatnim trudnym czasie.
– Chciałbym wyrazić wyrazy uznania dla dyrektora Muzeum, który wykonuje wspaniałą pracę i mam nadzieję, że będzie to trwało dalej – podkreślił Dani Dayan.
Międzynarodowa Rada Oświęcimska jest organem opiniodawczo-doradczym Prezesa Rady Ministrów w zakresie ochrony i zagospodarowania nie tylko terenów byłego hitlerowskiego obozu zagłady Auschwitz, lecz także innych Pomników Zagłady. Jej kadencja trwa 6 lat.
Członkowie Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej:
- dr hab. Grzegorz Berendt – przewodniczący
- Dani Dayan – wiceprzewodniczący
- Albert Stankowski – wiceprzewodniczący
- Marek Zając – sekretarz
- Colette Avital
- Zanet Battinou
- Michael Berenbaum
- Sara Bloomfield
- dr Piotr Cywiński
- Jan Erik Dubbelman
- ks. dr Paweł Gałuszka
- András Heisler
- Christoph Heubner
- Artur Hofman
- Tomáš Kraus
- Roman Kwiatkowski
- Ronald Lauder
- Hannah Lessing
- Romani Rose
- Igor Shchupak
- Szalom Dow Ber Stambler
- Mateusz Szpytma
- Marian Turski
- Ada Willenberg
- Stanisław Zalewski.
