23 sierpnia obchodzimy Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych, proklamowany przez Parlament Europejski w 2008 roku. Tego dnia w 1939 roku, tuż przed wybuchem II wojny światowej, Trzecia Rzesza i Związek Sowiecki podpisały porozumienie zwane paktem Ribbentrop-Mołotow. Dał on początek tragedii milionów ludzi. Europejska Sieć Pamięć i Solidarność (ENRS) po raz kolejny organizuje międzynarodową kampanię społeczno-edukacyjną „Pamiętaj. 23 sierpnia”, która przybliża współczesnym Europejczykom tragiczne konsekwencje tamtych wydarzeń.
Krótkie filmy poświęcone osobom, które doświadczyły totalitarnej przemocy, okolicznościowe przypinki z czarną wstążką, kampania plakatowa w Warszawie, a także artykuł na temat współczesnych kontrowersji wokół paktu Ribbentrop-Mołotow autorstwa znanego brytyjskiego historyka Rogera Moorhouse’a – to tylko niektóre elementy kampanii ENRS.
Do wspólnej akcji zaproszone zostały wybrane muzea i miejsca pamięci w Europie. Przypinkę z napisem „Remember. August 23” („Pamiętaj. 23 sierpnia”) będzie można otrzymać m.in. w Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz w Domu Historii Europy w Brukseli.
Filmowe spoty prezentowane będą w mediach społecznościowych oraz w kanałach telewizji publicznych w Rumunii, Czechach i Polsce. Trzy tegoroczne premiery przedstawiają sylwetki: rumuńskiej dysydentki Doiny Cornei (1929-2018), łotewskiej tłumaczki i romanistki Ievy Lase (1916-2002) oraz polskiego męża stanu, Władysława Bartoszewskiego (1922-2015). Ich losy stanowią punkt wyjścia do refleksji na temat wartości moralnych, postaw obywatelskich i różnych form oporu. Bohaterowie kampanii „Pamiętaj. 23 sierpnia” uczą, że trzeba nazywać kłamstwo po imieniu, bo uświadomienie sobie prawdy przynosi wyzwolenie (Doina Cornea). Tłumaczą, że wolność można znaleźć także w czytaniu i wyobraźni (Ieva Lase) oraz że w dążeniu do pojednania kluczowa jest rozmowa, także rozmowa o traumie (Władysław Bartoszewski).
W ramach kampanii na ulicach Warszawy pojawią się plakaty z bohaterami spotów z poprzednich lat: Kazimierzem Moczarskim oraz Malą Zimetbaum i Edwardem Galińskim.
Ponadto 23 sierpnia na stronie internetowej www.enrs.eu zostanie opublikowany tekst Rogera Moorhouse’a, w którym autor analizuje, dlaczego Europa Zachodnia niechętnie przypomina sobie o pakcie Ribbentrop-Mołotow.
Tegoroczna kampania „Pamiętaj. 23 sierpnia” odbywa się w cieniu wojny na Ukrainie, tragedii dotykającej setki tysięcy osób. W dniu kolejnej rocznicy podpisania zbrodniczego paktu Ribbentrop-Mołotow powinniśmy pamiętać nie tylko o milionach ofiar totalitaryzmów XX wieku, lecz także o mieszkańcach Irpienia, Borodianki, Buczy, Mariupola.
Więcej informacji o kampanii można znaleźć na stronie internetowej.
Wszystkie filmy dostępne są także na profilu ENRS na YouTubie.
Kampania współfinansowana ze środków Unii Europejskiej.
Europejska Sieć Pamięć i Solidarność jest międzynarodowym przedsięwzięciem, które ma na celu kształtowanie dyskursu o historii Europy XX wieku i sposobów jej upamiętniania ze szczególnym uwzględnieniem okresu dyktatur, wojen i społecznego sprzeciwu wobec zniewolenia.
