Dlaczego antropologowie zaczęli interesować się turystyką? Co ciekawego zobaczyli w tym zjawisku? Komu mogą przydać się ich badania? Czy polecimy kiedyś w kosmos? Jakie skarby można znaleźć na mongolskim bazarze? Dlaczego warto zgubić we własnej okolicy? O podróżowaniu z perspektywy antropologicznej opowiedzą zaproszeni badacze tej dziedziny, też podróżnicy.
„Antropolodzy w podróży” to cykl wykładów, które pozwolą poznać kulisy analizy jednej z najbardziej kształcących sfer ludzkiego życia – podróży właśnie. Muzeum zaplanowało dziewięć spotkań online, które poprowadzą antropolodzy, na co dzień zajmujący się badaniem zjawiska podróżowania. Prowadzący w kolejnych odcinkach stawiają sobie różne pytania, nierzadko natury historycznej czy filozoficznej. Dzięki temu opowieści o podróżowaniu – zajęciu nikomu nieobcemu, nabierają innego wymiaru i pozwalają na nie spojrzeć w nieoczywisty sposób.
Wykłady kierowane są dla dorosłych. W trakcie dziewięciu spotkań zaproszeni antropologowie nawiążą do pytań i kwestii szeroko związanych z podróżowaniem, jego etycznym wymiarem, uważnością, przyszłością. Podczas wykładów online będzie można posłuchać o historii samej turystyki, ale również o historii jej badania, przyjrzeć się motywacjom, które pchają ludzi w najodleglejsze krańce świata. Autorzy wykładów rozważą relacje z napotkanymi w podróżach osobami, przeanalizują również otoczenie naturalne wędrówki, zastanowią się nad podróżami w kosmos i jak wpłynie to na przyszłych wędrowców. Poruszony będzie też temat wędrówki jako konieczności i zmiany miejsca zamieszkania z powodów politycznych, ekonomicznych czy społecznych.
– Można powiedzieć, że „Antropolodzy w podróży” to kilka wycieczek bez programu – tłumaczy pomysłodawca wykładów Aleksander (Bratek) Robotycki z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.
Spotkania odbędą się online na platformie Zoom. Dostęp do poszczególnych wykładów (w formie karnetu na wszystkie spotkania) – po opłaceniu uczestnictwa (50 zł).
Trwają zapisy na cykl wykładów, link do zapisów i szczegóły:
Pierwsze spotkanie 7 września.
Więcej: https://bit.ly/AntropolodzyWPodrozy_WydarzenieFB
Patronat medialny: Radio TOK FM
Cykl wykładów online „Antropolodzy w podróży” jest wydarzeniem towarzyszącym do wystawy „To tu, to tam. Opowieści o podróżowaniu, podróżnikach i podróżniczkach”.
Harmonogram wykładów
Spotkanie 1.
07.09.2022
prof. dr hab. Anna Wieczorkiewicz
Historia i rozwój turystyki od XIX wieku
Dlaczego antropologowie zaczęli interesować się turystyką? Co ciekawego zobaczyli w tym zjawisku? Komu mogą przydać się ich badania? Jak się je przeprowadza? Jak się ma antropologiczne spojrzenie na turystę od tego, którym dawniejsi badacze obdarzali przedstawicieli tak zwanych „innych kultur”? Czym różni się antropolog badający zjawiska turystyczne od tego, który jechał badać tubylców? A może sam staje się podobny do turysty?
Spotkanie 2.
21.09.2022
dr Tomasz Szerszeń
Turysta? Antropolog? Artysta? Nowoczesne doświadczenie podróży.
W pierwszej połowie XX wieku na spotkanie z Innym wyruszają w odległe rejony świata etnografowie, antropolodzy, pisarze, dziennikarze, artyści. Część z nich wyjeżdża jako zwykli turyści. Podróż staje się jednak doświadczeniem, które na dobre zanurza ich w refleksji na temat obcych kultur i międzykulturowego spotkania. Podczas wykładu przyjrzymy się kilku klasycznym dwudziestowiecznym podróżom o artystyczno-antropologicznym charakterze. Rozważymy w jaki sposób bycie turystą potrafi przenikać się z działaniem antropologa i artysty.
Spotkanie 3.
05.10.2022
dr hab. Karolina Buczkowska
Turysta wobec spotkań z innymi kulturami – o złych i dobrych relacjach
Podczas swoich wypraw turyści odbywają liczne spotkania z innymi kulturami. Interakcje te mogą odnosić się do ludzi, ale te zabytków, religii, języków, sztuki czy kulinariów. Mogą również mieć różny charakter: od pełnych dialogu i dobrych relacji, po odcinanie się murem. Podczas tego spotkania przeanalizujemy zarówno jedne, jak i drugie. Mowa będzie o różnych kontekstach tych spotkań – dotyczących autentyczności, szacunku czy overtourismu. Przyjrzymy się również ich społecznym konsekwencjom, odczuwanych tak przez turystów, jak i osoby miejscowe.
Spotkanie 4.
12.10.2022
dr hab. Sylwia Kulczyk
Na łonie natury – to znaczy gdzie?
Wszyscy lubimy przyrodę. W lesie czy na łące odzyskujemy upragniony spokój. Podróżujemy na krańce świata, aby cieszyć oczy lodowcami, wulkanami albo kolorowym ptactwem lasów równikowych. Jednak nie zawsze jest różowo: kichamy od pyłków, boimy się pająków, morze bywa za zimne, a góry – za strome. Co gorsza, w nieznanym terenie łatwo się zgubić. Relacje między turystyką a przyrodą to skomplikowany, i ciągle jeszcze nie do końca rozpoznany system zależności. Dlaczego przyroda ma dla nas znaczenie? Jak wypoczywać, żeby nie niszczyć świata natury?
Spotkanie 5.
19.10.2022
dr Anna Szołucha
Czy polecę kiedyś w kosmos?
Całkiem niedawno pierwsi ludzie opuścili Ziemię na pokładzie kosmicznych rakiet. Jednak przestrzeń pozaziemska fascynowała nas od wieków i nigdy nie satysfakcjonowało nas jedynie patrzenie na gwiazdy. Dlaczego chcemy podróżować w kosmosie? Dużo mówi się obecnie o nowej erze podróży kosmicznych. Budowane są nowe statki kosmiczne, które mają zabrać ludzi na Księżyc i Marsa. Latanie w kosmos ma się stać bardziej dostępne. Czy to oznacza, że my też będziemy mogli polecieć kiedyś w kosmos? Czego tak naprawdę szukamy w kosmosie i czy to znajdujemy?
Spotkanie 6.
09.11.2022
dr hab. Grażyna Gajewska, prof. UAM
Podróże w kosmos i spotkania z Innymi/Obcymi w literaturze oraz filmie SF
Związki antropologii z fantastyką naukową dostrzeżono już kilkadziesiąt lat temu. Na obu polach obecne są problemy kulturowych kontaktów i konfliktów. Prowadzi w obu przypadkach do dyskusji o kulturowym relatywizmie i spojrzeniu na rzeczywistość z różnych perspektyw. Problem przedstawiania Obcego, a także metod jego poznawania, istotny jest zarówno w badaniach antropologicznych, jak i fikcji literackiej oraz filmowej. W obu przestrzeniach zadajemy również pytania o to, co rozumiemy przez człowieczeństwo.
Spotkanie 7.
23.11.2022
dr hab. Jerzy Wasilewski, prof. UW
Etnolog w podróżach
Etnograficzne badania terenowe mają w sobie wiele z podróżowania. Zdarzają się w nich podobne przygody, odkrycia i zaskoczenia. Jakie skarby można znaleźć na mongolskim bazarze? Czy tokijska giełda rybna jest naprawdę japońska? Poznajmy podróżniczo-przygodowy wymiar badań prowadzonych od pół wieku w Azji Centralnej i Wschodniej oraz na Syberii. Opowie o nich badacz, który na czas wyprawy opuszcza swój akademicki gabinet, by spotkać niezwykłych ludzi i wejść w posiadanie intrygujących przedmiotów.
Spotkanie 8.
07.12.2022
Olga Drenda
Dlaczego warto zgubić we własnej okolicy?
Oczywiście – nie dosłownie, bo przecież na pewno znajdziemy drogę do domu. Chodzi o to, żeby nauczyć się spoglądać na swoje osiedle, dzielnicę, ulicę, wieś nowymi oczami. Patrzeć uważniej, pójść trochę inną drogą, zamiast się spieszyć – trochę się zagapić. Dzięki temu każde miejsce, nawet to z pozoru najnudniejsze, staje się areną przygody. Jest taki przesąd: kiedy spojrzysz na jedną rzecz 999 razy, za tysięcznym wyda ci się, że widzisz ją pierwszy raz. Spróbujmy się tego nauczyć.
