Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi jest największym w Europie i unikalnym w skali świata muzeum poświęconym włókiennictwu. Prowadzi działalność o charakterze naukowo-badawczym, kulturalnym i edukacyjnym, angażując się w interdyscyplinarne projekty. Posiada imponującą kolekcję obiektów związanych z historią włókiennictwa, bogate i zróżnicowane zbiory tkaniny przemysłowej, artystycznej, odzieży i akcesoriów z różnych okresów. Od 1972 r. cyklicznie organizuje Międzynarodowe Triennale Tkaniny – najstarszą i najważniejszą wystawę związaną ze sztuką włókna.
Pomysł na stworzenie muzeum włókiennictwa w Łodzi, która od XIX w. była największym w kraju ośrodkiem przemysłu włókienniczego, narodził się już w 1946 roku. Sześć lat później (1952) w łódzkim Muzeum Sztuki utworzony został Dział Tkactwa. Jego zbiory systematycznie się powiększały, a wystawy organizowane nie tylko w salach Muzeum Sztuki, ale także w innych instytucjach kultury cieszyły się coraz większym zainteresowaniem. W 1955 roku Dział Tkactwa zyskał nową siedzibę – Białą Fabrykę Ludwika Geyera. Okazały kompleks klasycystycznych budynków, będący jednym z najpiękniejszych w Polsce zabytków architektury przemysłowej, wymagał gruntownego remontu i adaptacji. Samodzielną instytucją Muzeum Historii Włókiennictwa stało się 5 lat później. W 1975 roku nazwa została zmieniona na Centralne Muzeum Włókiennictwa, w 2013 r. została rozszerzona i odtąd pełna nazwa brzmi Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi.
Inicjatorką, założycielką i pierwszym dyrektorem muzeum była Krystyna Kondratiuk. To ona wyraźnie zdefiniowała sposób i zakres działania instytucji w następnych latach. Jej wizja, pasja tworzenia, a także konkretne osiągnięcia stały się solidnym fundamentem tego, czym muzeum stawało się przez kolejne lata i czym jest dziś – największym w Europie i unikalnym w skali świata muzeum poświęconym włókiennictwu i wszelkim jego aspektom.
ZBIORY MUZEUM
W ciągu 60 lat Muzeum Włókiennictwa przeszło daleką drogę, stając się wyspecjalizowaną instytucją przedstawiającą włókiennictwo z wielu perspektyw: jako dziedzinę sztuki, dziedzinę przemysłu, rozległy obszar związany z modą, obyczajami i życiem codziennym. Dzięki zgromadzonym przez lata zbiorom o unikalnej wartości, zwiedzający mogą poznać tajniki włókienniczego procesu produkcyjnego (kolekcja narzędzi i maszyn włókienniczych) oraz różnorodność wzornictwa tekstyliów wytwarzanych przemysłowo w XIX i XX w. (kolekcja tkaniny przemysłowej). Są to tekstylia pochodzące z wielu stuleci, tworzące bogatą kolekcję artystycznej tkaniny zabytkowej. Na szczególną uwagę zasługuje kolekcja artystycznej tkaniny współczesnej – jedna z największych na świecie. Bardzo ważną część zbiorów stanowią też: kolekcja odzieży pozwalająca prześledzić zmiany zachodzące w kanonach mody XX i XXI w., kolekcja etnograficzna dokumentująca tkactwo ludowe XIX i XX w., zbiór dokumentów i pamiątek związanych z historią przemysłu włókienniczego oraz niezwykle wartościowa kolekcja archiwaliów.
SIEDZIBA
Nieprzypadkowo siedzibą Muzeum Włókiennictwa jest Biała Fabryka – wyjątkowe miejsce na mapie Łodzi i symbol jej włókienniczej przeszłości. Kompleks pofabrycznych zabudowań był przez lata sukcesywnie rewitalizowany, a poszczególne skrzydła budynku dostosowywane do celów wystawienniczych. Dzięki temu odrestaurowane wnętrza stały się miejscem realizacji wielu wystaw, imprez i wydarzeń kulturalnych związanych z szeroko pojętą sztuką.
Szerzej o kompleksie Białej Fabryki dowiesz się z E-przewodnika.
WYDARZENIA
Przełomowym dla muzeum wydarzeniem był udział w I Międzynarodowym Biennale Tkaniny w Lozannie w 1962, podczas którego polscy artyści odnieśli spektakularny sukces. Z podobnym entuzjazmem przyjęto prace polskich twórców gobelinu również podczas II edycji Biennale w 1965 r. Zainspirowana tymi wydarzeniami dyrektor Muzeum, Krystyna Kondratiuk, zapragnęła wówczas powołać podobną imprezę na rodzimym gruncie. Udało się to w 1972 r., kiedy po raz pierwszy zorganizowano Triennale Tkaniny w łódzkim muzeum. Początkowo impreza miała charakter ogólnopolski, jednak już w 1975 r. zyskała zasięg międzynarodowy, a z czasem rangę najważniejszego światowego wydarzenia prezentującego zjawiska związane z medium tkaniny. W tym roku odbyła się już 16. edycja wystawy. W Triennale udział biorą prace nadsyłane przez artystów z całego świata, a wystawa przyciąga tysiące zwiedzających z kraju i zagranicy.
Od 1978 r. muzeum cyklicznie organizuje Ogólnopolską Wystawę Tkaniny Unikatowej, od 1985 – Ogólnopolską Wystawę Miniatury Tkackiej. Oprócz wydarzeń cyklicznych, Centralne Muzeum Włókiennictwa jest gospodarzem wystaw poświęconych pracy wybitnych twórców tkaniny artystycznej, m.in. świetnie przyjętej wystawy „Metamorfizm” prezentującej dokonania Magdaleny Abakanowicz.
Dzięki unikalnym w skali kraju zbiorom z kolekcji odzieży, instytucja zorganizowała także wiele prestiżowych wystaw poświęconych modzie, takich jak: „Jerzy Antkowiak – Moda Polska” czy wystawa prezentująca dokonania Christiana Diora oraz powojennych paryskich mistrzów haute couture.
