Z okazji 81. rocznicy deportacji pierwszych Polaków do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Muzeum Auschwitz zorganizowało specjalną akcję społeczną, w której wzięli udział uczniowie z całej Polski. Jej efektem jest wersja wideo książki „Początki Auschwitz w pamięci pierwszego transportu polskich więźniów politycznych” autorstwa dyrektora Muzeum dr. Piotra M. A. Cywińskiego.
Książka zawiera relacje świadków tworzące historię 728 mężczyzn, którzy m.in. za działalność konspiracyjną oraz próby przedostania się do armii polskiej we Francji, trafili z więzienia w Tarnowie do Auschwitz.
Wszystkie świadectwa ocalałych zaprezentowane w filmie przeczytane zostały przez uczniów z całej Polski, którzy przesyłali do muzeum wykonane przez siebie nagrania wideo.
Byli więźniowie pozostawili nam tysiące relacji i wspomnień. Pomagają one zrozumieć to, co działo się za drutami kolczastymi obozu nie z perspektywy faktów, dokumentów i statystyk, ale z perspektywy ludzi wepchniętych w brutalny świat odczłowieczenia i nienawiści. Chciałem niezwykle podziękować wszystkim młodym ludziom za aktywną pamięć i włączenie się w nasz szczególny projekt. Dzięki wam słowa ocalałych nabrały dziś szczególnej mocy
mówi Andrzej Kacorzyk, dyrektor Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście.
Premiera filmu odbyła się w mediach społecznościowych Miejsca Pamięci 14 czerwca o godzinie 12.00 – w momencie rozpoczęcia na terenie Miejsca Pamięci państwowych obchodów rocznicowych.
Oprócz uczniów, świadectwa ocalałych przeczytali także wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. dr hab prof. Piotr Gliński, minister w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski oraz autor książki dr Piotr Cywiński.
„Założenie obozu nie powinno być postrzegane jedynie w kategoriach decyzji administracyjnej, jako pewien fakt lub punkt w linearnej historii II wojny światowej. Utworzenie tego typu instytucji i osadzenie w niej pierwszych setek więźniów od samego początku wskazywało na coś więcej” – napisał Piotr Cywiński we wstępie do książki.
„Widać w tym pierwszym okresie, niemalże jak w pigułce, najważniejsze elementy polityki koncentracyjnej: faktyczne wyjęcie osadzonych spod prawa, świadomą dehumanizację, hierarchizację struktury więźniarskiej oraz totalną ingerencję w każdy aspekt bytowania społeczności więźniów – zarówno w pracy, w czasie niby-wolnym, w porze noclegów, posiłków, w momencie zachorowania, jak i w namiastkach życia społecznego” – czytamy.
14 czerwca 1940 r. Niemcy skierowali z więzienia w Tarnowie do obozu Auschwitz grupę 728 Polaków. Wśród nich byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów. Otrzymali oni numery od 31 do 758.
Zobacz lekcję internetową o pierwszych transportach Polaków do niemieckiego obozu Auschwitz.
