Na profilu Instytutu POLONIKA na platformie Google Arts & Culture udostępniono kolejną z wystaw – tym razem jest to „Konserwacja wileńskiego obrazu Franciszka Smuglewicza z kościoła św. Piotra i Pawła”.
Hic iacet peccator, czyli przekładając z łaciny „Tu leży grzesznik”. Tak brzmi sentencja, którą Michał Kazimierz Pac – hetman wielki litewski i największy magnat Rzeczpospolitej w XVII wieku – kazał wykuć na posadzce wileńskiego kościoła. Fundator świątyni na Antokolu spoczął pod jej progiem – dokładnie jak sobie życzył.
Kościół św. Piotra i Pawła ma bogaty barokowy wystrój, w części dzieło artystów włoskich. W Italii nauki pobierał również Franciszek Smuglewicz, syn malarza Łukasza Smuglewicza i siostrzeniec wielkiego artysty tamtej epoki Szymona Czechowicza. Smuglewicz junior jest twórcą obrazu „Pożegnanie świętych Piotra i Pawła”, który na co dzień zdobi ołtarz główny. W XIX wieku przeszedł dwukrotnie konserwację, prace restauracyjne przeprowadzono również w latach 90. XX wieku. Mimo to obraz wymagał ingerencji specjalistów.
– Co tu dużo mówić, był w fatalnym stanie – mówi dyrektor Instytutu POLONIKA Dorota Janiszewska-Jakubiak. – Płótno, na którym namalowano to wspaniałe dzieło, silnie reagowało na zmiany temperatury i wilgotności. W efekcie wybrzuszyło się, a warstwy malarskie popękały, kruszyły się, odspajały od powierzchni. W ocenie konserwatorów trzeba było ustabilizować płótno i zadbać o usztywniające je tzw. krosno-drewnianą ramę, którą zaatakowały i osłabiły korniki.
Prace ratunkowe przy obrazie w 2019 roku na zlecenie Instytutu POLONIKA przeprowadził polsko-litewski zespół pod kierunkiem Pawła Sadleja. Obraz odzyskał dawną świetność, a wystawa na Google Arts & Culture jest pokłosiem kilku miesięcy pracy konserwatorów malarstwa.
Zapraszamy do odwiedzania profilu Instytutu POLONIKA na platformie Google Arts& Culture, gdzie do tej pory opublikowano kilkanaście innych wystaw (np. „Hetman” poświęconą sylwetce wielkiego żołnierza i Polaka, Stanisława Żółkiewskiego czy ze zdjęciami rzeźb Johanna Georga Pinsla).
Już wkrótce premiera kolejnej wystawy on-line, także poświęconej problematyce konserwatorskiej. W grudniu 2020 roku POLONIKA zakończyła remont neogotyckiej kaplicy Krzyżanowskich na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. Kosztem ponad 1,7 miliona złotych odbudowano budowlę nazywaną potocznie „kaplicą z chimerami”. Przez wiele lat stała zawilgocona, zdewastowana i – uogólniając – była w stanie tuż przed katastrofą budowlaną. Remont we Lwowie zaczął się w roku 2019 i trwał aż 18 miesięcy. Nad projektem pracowały (nie licząc asysty specjalistów Instytutu) aż 32 osoby – 16 Polaków i 16 Ukraińców. Wykorzystano 8728 cegieł, a tych zniszczonych z elewacji wymieniono 3805. Ceramika na dachu (ponad 1000 dachówek i 75 gąsiorów) wymagała całkowitego odtworzenia. Zachowało się zaledwie 25 szybek witrażowych, więc 1088 wyprodukowano od nowa. Historię tych prac, które Instytut zlecił do realizacji firmie Monument Service, obejrzycie niedługo właśnie w Google Arts& Culture.
