Trzy dekady dialogu z sąsiadami. Kilkaset przedsięwzięć badawczych, edukacyjnych, wystawienniczych i wydawniczych. Najwybitniejsi artyści Europy Środka i najważniejsi jej intelektualiści. Miejsce spotkania.
MCK jest oknem na Europę Środkową, a jednocześnie opowiada światu o niej i o Polsce. Reprezentuje nasz kraj w organizacjach międzynarodowych takich jak UNESCO, Rada Europy czy Grupa Wyszehradzka. Dzięki trzydziestoletniej pracy instytucji Polska stała się istotnym partnerem współpracy kulturalnej i intelektualnej zwłaszcza w naszej części kontynentu oraz aktywnym uczestnikiem międzynarodowej debaty w sprawach kultury i dziedzictwa.
Centrum było i jest próbą nieobciążonego stereotypami odczytywania przeszłości. Zwłaszcza w Europie Środkowej z jej wielowymiarową kulturą i skomplikowaną historią. Oba aspekty razem są dla MCK kluczowe — Europa Środkowa jako wspólnota oraz dziedzictwo bliższych i dalszych sąsiadów Polski, ponieważ rozumienie zagmatwanych, wynikających z przeszłości relacji jest warunkiem dobrego sąsiedztwa. Przed trzydziestu laty Polska miała trzech niechętnych sobie sąsiadów i żaden z nich nie przetrwał. Dziś MCK utrzymuje rozległe międzynarodowe kontakty kulturalne i intelektualne, wypełniając swą misję dyplomacji publicznej, zdolnej tworzyć więzi odporne na doraźne zmiany koniunktur i będącej naszą miękką siłą — soft power.
Centrum zainaugurowało działalność 29 maja 1991 roku, podczas pamiętnej konferencji KBWE poświęconej dziedzictwu kulturowemu — pierwszego takiego spotkania Wschodu i Zachodu po zniesieniu żelaznej kurtyny — jako owoc bezprecedensowej współpracy rządu i samorządu. Było pierwszą w Polsce narodową instytucją kultury nowej generacji, eksperymentem w otwieraniu się kraju na świat poprzez kulturę. Łącząc kompleksowość podejścia do kwestii dziedzictwa z potrzebą dialogu ponad granicami, MCK nadal pozostaje przedsięwzięciem nowatorskim i jedynym na taką skalę, nie tylko w Polsce.
Siedziba Centrum — zabytkowa kamienica „Pod Kruki” przy Rynku Głównym 25, pieczołowicie odrestaurowana i zmodernizowana — jest od początku ważnym elementem misji i tożsamości instytucji, przestrzenią spotkania i dialogu. Miłośnicy sztuki kojarzą jej adres z wystawami przybliżającymi najciekawsze zjawiska sztuki i architektury Europy Środkowej oraz jej wybitnych twórców. Czytelnicy — z kwartalnikiem „Herito”, seriami Biblioteka Europy Środka czy Heritologia. Badacze — z programem stypendialnym Thesaurus Poloniae i biblioteką naukową. Studenci — z Akademią Dziedzictwa. Seniorzy, młodzież i dzieci — z bogatym programem edukacyjnym w siedzibie MCK i online.
W pamięci krakowian zapisały się szczególnie wystawy Świat przed katastrofą. Żydzi krakowscy w dwudziestoleciu międzywojennym (2007), Igor Mitoraj. Rzeźby i rysunki (2003–2004) czy Mit Galicji (2014–2015, pokazana także w Wiedniu). MCK było pierwszą instytucją, której wystawa wyszła z galerii w przestrzeń Rynku Głównego, gdzie zaprezentowano monumentalne posągi Igora Mitoraja. Trwałym śladem tak niezwykłej aranżacji jest rzeźba Eros bendato pozostała na Rynku przed siedzibą MCK. Stała się ona jednym z ulubionych przez mieszkańców i turystów dzieł sztuki w przestrzeni publicznej Krakowa.
Narodzone po annus mirabilis, cudownym roku 1989, jubileusz trzydziestolecia Centrum świętuje tuż po annus horribilis, potwornym roku 2020.
Nie waham się powiedzieć, że ostatni rok był jednym z najbardziej nieprzewidywalnych okresów w naszej historii, trudnym czasem dla instytucji, jej pracowników i odbiorców. Pandemia, prawdziwy „game-changer” dla środowiska kultury i całego społeczeństwa, postawiła nas przed koniecznością zmiany planów i zamierzeń, jak również przed mnóstwem wyzwań, dzięki którym staramy się teraźniejsze doświadczenia przekuć w pozytywne działania. To, co z pewnością z nami pozostanie, to świadomość wagi budowania relacji z publicznością w internecie, pozostawienie działalności w sieci jako sposobu na dotarcie do nowych grup odbiorców, a także zwrócenie uwagi na temat katastrofy klimatycznej i wyzwań, jakie w związku z tym stoją przed instytucjami.
mówi Agata Wąsowska-Pawlik, dyrektorka MCK.
Dlatego urodziny Centrum, przypadające w ostatni weekend maja, zorganizowane zostaną w sposób, który z jednej strony pozwoli spotkać się osobiście w siedzibie przy Rynku Głównym, a z drugiej połączyć ze wszystkimi, którzy na odległość będą chcieli wziąć udział w głównym wydarzeniu jubileuszu. Będzie nim przygotowany specjalnie na tę okazję koncert Muzyczny most. Orkiestra Klezmerska Teatru Sejneńskiego na urodziny MCK, łączący Kraków z Ośrodkiem „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach, również obchodzącym swoje trzydziestolecie. Występ transmitowany będzie w sobotę, 29 maja o godz. 19.00 na platformie Play Kraków oraz profilu MCK na Facebooku.
29 i 30 maja zapraszamy do Galerii MCK na oprowadzania z przewodnikiem po wystawie Nie tylko Bauhaus. Międzywojenna Fotografia niemiecka i polskie tropy, biletowanej w cenie symbolicznej złotówki. W sali „Pod Kruki” otwarta zostanie księgarnia, gdzie w promocyjnych cenach będzie można nabyć książki Wydawnictwa MCK oraz plakaty z wystawy Rośliny i zwierzęta. Atlasy historii naturalnej w epoce Linneusza. Dla najmłodszych miłośników kultury zaplanowano plastyczne warsztaty w animacji ciągłej w zabytkowych piwnicach Centrum, z zachowaniem epidemicznych obostrzeń. Dla odwiedzających nas gości przygotowano także upominek – niespodziankę.
Dokładny program wydarzeń dostępny tutaj.
Projekt współfinansowany ze środków MKDNiS.