9 lutego obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej. W tym roku odbędzie się on pod hasłem „ETNObiblioteki. Od rękopisów do baz danych”.
Regionalne obchody w województwie śląskim zorganizowały wspólnie Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Instytut Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach, Stowarzyszenie Wikimedia Polska oraz Śląski Oddział Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w Bytomiu. Wydarzenie odbędzie się w chorzowskim skansenie.
– Czwarta edycja święta etnologii poświęcona jest promocji bibliotek posiadających w swoich zasobach pozycje z zakresu etnografii, etnologii i antropologii kulturowej oraz dyscyplin pokrewnych. To niezwykle istotne by pokazać biblioteki etnograficzne zarówno jako zasoby tradycyjnych zbiorów – rękopisów czy druków, ale także uświadomić, że od dawna utrwalamy te zbiory poprzez digitalizację czy cyfrowy zapis oraz udostępniamy w sieć. Etnolodzy korzystają z takich narzędzi i wykorzystują je kreatywnie by zachować nasze dziedzictwo kulturowe i popularyzować je w najbardziej dostępny sposób – mówi Barbara Klajmon, kierownik Działu Obiektów i Zabytków Ruchomych.
Zgodnie z hasłem tegorocznego Dnia Etnografii podczas chorzowskiej konferencji prezentowane będą zarówno przykłady zbiorów cyfrowych jak i publikacje popularyzatorskie i naukowe wydawane w sposób tradycyjny, drukowany.
O projektach cyfrowych związanych z etnografią i etnologią mówić będą m.in. przedstawicielki Projektu EtnoWiki. Jest to grupa wikipedystek-antropolożek i wikipedystów-antropologów angażujących się w działania koncentrujące się na zadaniach związanych z tworzeniem, korygowaniem, uzupełnianiem i tłumaczeniem na język polski haseł związanych z antropologią kulturową, etnologią i etnografią. Klara Sielicka-Baryłka opowie o muzealniczych i cyfrowych projektach Etno Wiki, zaś Maria Weronika Kmoch, na przykładzie projektu „Wikipedia na Kurpiowszczyźnie” pokaże jak Etno Wiki działa w praktyce – obie panie reprezentują Stowarzyszenie Wikimedia Polska.
Na święto etnografii i etnologów do chorzowskiego skansenu zawita Mobi DIG – pojazd/pracownia Instytutu Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach stworzony specjalnie do digitalizacji dziedzictwa kulturowego województwa śląskiego (m.in. fotografii, książek, strojów, gwary czy obrzędów).
– MobiDIG Mobilne Centrum Digitalizacji jest odpowiedzią na potrzeby środowiska lokalnych instytucji i organizacji kultury, izb regionalnych i prywatnych kolekcjonerów, którzy chcą nieodpłatnie, dzielić się posiadanymi zbiorami z wszystkimi zainteresowanymi. Zasoby instytucji, organizacji kulturalnych, izb regionalnych i prywatnych kolekcjonerów są przez nas nieodpłatnie utrwalane w postaci cyfrowej przy pomocy skanerów do dokumentów, skanerów do obiektów 3D, aparatów fotograficznych, kamer cyfrowych oraz dronów – mówi Łukasz Dziuba z Instytutu Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach.
Pracownia na kołach stworzona na bazie Mercedesa Sprintera stanie przed budynkiem głównym chorzowskiego skansenu, będzie można do niej zajrzeć i dowiedzieć się jak w praktyce wygląda utrwalanie zbiorów.
Przedstawiciele Instytutu Myśli Polskiej – Łukasz Dziuba i dr Robert Garstka, opowiedzą o tym jak przenosi się historię do Internetu na przykładzie Mobilnego Centrum Digitalizacji zaś Łukasz Balczarek i Paweł Siodłok, pokażą jak wygląda warsztat dokumentacji dziedzictwa w warunkach domowych – bez konieczności użycia specjalistycznego sprzętu.
Na zakończenie części poświęconej zasobom cyfrowym wystąpi Agata Krajewska, adiunkt muzealny z Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, która opowie o cyfryzacji etnomuzykologicznej kolekcji prof. Adolfa Dygacza. Referat Agaty Krajewskiej będzie podsumowaniem dotychczasowych zadań zrealizowanych w III etapie projektu digitalizacji dorobku śląskiego folklorysty – Adolfa Dygacza. Ponadto zaprezentowane zostaną archiwalne nagrania muzyki ludowej z Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, rękopisy badacza oraz pozostałe dokumenty znajdujące się w jego kolekcji.
Podczas konferencji zaprezentowane zostaną dwie publikacje książkowe.
Pierwszą będzie książka Małgorzaty Pietrzak „Ciotka Nyszka i spółka” wydana przez Instytut Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach. Publikacja zawiera dwanaście krótkich, ilustrowanych opowiadań w porządku kalendarzowym – od września do sierpnia – tworzy widzianą oczami dzieci mozaikę scen z życia wsi Górnego Śląska. Jest to wieś specyficznie pojęta, ponieważ autorka dorastała w sercu Rudy Śląskiej, jednak tutaj – jak w wielu górnośląskich miastach – do dzisiaj pełno jest miejsc, gdzie pomiędzy blokowiskami czy familokami znajdziemy schowane w kępach drzew enklawy wiejskiego życia.
Drugą prezentowaną publikacją będzie książka pt. „Tu się wszystko zaczło” Edwarda Jona, która poprzez osobę autora oraz tematykę również ma silnie związki z Rudą Śląską. Książka jest czwartą z serii zatytułowanej „Jako downi bywało”, w ramach której Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” wydaje dzieła depozytariuszy niematerialnego dziedzictwa kulturowego Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego. Od poprzednich różni ją jednak to, że narracja Edwarda Jona jest wielką opowieścią… o fedrowaniu – w znaczeniu dosłownym i metaforycznym. Publikacja daje wgląd w obyczajowość, obrzędowość, wierzeniowość i folklor słowny, przybliża elementy kultury materialnej, codzienność społeczności lokalnej i środowisko zawodowe górników węgla kamiennego.
W konferencji uczestniczyli będą autorzy obydwu publikacji – będzie więc okazja by porozmawiać z nimi bezpośrednio.
Uwaga – Mobi DIG będzie dostępny pod budynkiem muzeum przez cały czas trwania konferencji.
Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej
„ETNObiblioteki. Od rękopisów do baz danych”.
Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Instytut Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach, Stowarzyszenie Wikimedia Polska, Śląski Oddział Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego Bytomiu zapraszają:
10.00–12.30
- Klara Sielicka-Baryłka, Stowarzyszenie Wikimedia Polska Projekty Etno Wiki w środowisku muzealniczym i cyfrowym
- Maria Weronika Kmoch, Stowarzyszenie Wikimedia Polska Etno Wiki w praktyce – projekt „Wikipedia na Kurpiowszczyźnie”
- Łukasz Dziuba, Robert Garstka, Instytut Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach Przenosimy historię do Internetu – Mobilne Centrum Digitalizacji
- Łukasz Balczarek, Paweł Siodłok, Instytut Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach Domowy etnolog – warsztat nieprofesjonalnej dokumentacji dziedzictwa kulturowego
- Agata Krajewska, Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” Cyfryzacja etnomuzykologicznej kolekcji prof. Adolfa Dygacza – omówienie zasobów archiwalnych, cel projektu i obecny stan badań
12:30–13.00
- Przerwa kawowa
13.00–14.00
- Małgorzata Pietrzak, Instytut Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach: Prezentacja książki „Ciotka Nyszka i spółka”
- Agnieszka Przybyła-Dumin, Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Edward Jon Prezentacja książki „Tu sie wszysko zaczło” z serii „Jako downi bywało”
14.00–14.30
- Prezentacja Mobilnego Centrum Digitalizacji Instytutu Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach (przed budynkiem głównym) Dla chętnych zwiedzanie chorzowskiego skansenu oraz wystaw czasowych.
