18 maja obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Muzeów – święto społeczności muzealnej na całym świecie. W tym dniu Towarzystwo Przyjaciół Markowej oraz Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej podpisały porozumienie o współpracy i powołały Konfederację muzealną na rzecz Programu „Muzeum w przestrzeni Markowej”. Pierwszym pokłosiem jest zbliżająca się tegoroczna Noc Muzeów organizowana wspólnie przez obu partnerów.
Deklaracja sygnowana przez przedstawicieli obu instytucji podkreśla, iż program „Muzeum w przestrzeni Markowej” dotyczy realizacji zadań zmierzających do rozwoju społecznego i gospodarczego, szczególną rolą edukacji oraz do kształtowania kultury pamięci w oparciu o lokalne doświadczenie historyczne, walory przestrzenne, krajobrazowe, społeczne i duchowe wsi Markowa. Bowiem, jak czytamy w dokumencie, głównym zadaniem współczesnego muzeum jest „takie zidentyfikowanie dziedzictwa, aby odpowiednio wprowadzać je w dialog z kulturą lokalną oraz zapewnić przekaz wartości i tożsamości”. Ich szczególnym wyrazicielem jest wspólnota lokalna, która jest „pierwotnym gospodarzem każdego muzeum”. Realizację tak zakreślonej pracy na polu kultury pamięci, ale także pracy na rzecz rozwoju społecznego i gospodarczego wsi Markowa, ma umożliwić powołany do życia Program „Muzeum w przestrzeni Markowej”.
Podpisanie deklaracji o współpracy było kulminacyjnym momentem Sympozjum Kultury Pamięci Muzeum Ulmów zorganizowanego z okazji 5. rocznicy utworzenia Muzeum Polaków Ratujących Żydów. W spotkaniu udział wzięli m. in Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl, współtwórcy Muzeum: dr Mateusz Szpytma, Dyrektor Muzeum-Zamek w Łańcucie Wit Karol Wojtowicz i radny Sejmiku Województwa Podkarpackiego Bogdan Romaniuk, a także przedstawiciele władz samorządowych województwa podkarpackiego, Powiatu Łańcuckiego i gminy Markowa, przedstawiciele nauki i muzealnictwa oraz przedstawiciele społeczności lokalnej, w tym potomkowie rodziny Ulmów i innych rodzin z Markowej, które podczas II wojny światowej niosły pomoc skazanym na Zagładę Żydom.
Wykład wprowadzający do zainaugurowanej równocześnie debaty programowej wygłosiła prof. Dorota Folga Januszewska, muzeolog i muzealnik, pracownik naukowy Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, wicedyrektor Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, b. przewodnicząca Polskiego Komitetu Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM).
Dla uczczenia pięciolecia działalności Muzeum Polaków Ratujących Żydów zainicjowany został program, składający się z wydarzeń o charakterze programotwórczym, edukacyjnym oraz z inicjatyw na rzecz promocji turystyki kulturowej. Cały cykl obchodów zakończy się 18 maja 2022 roku, podczas kolejnych obchodów Międzynarodowego Dnia Muzeów.
