Odwiedzając mediolańskie Muzeum Historii Naturalnej na pewno warto obejrzeć znajdujący się tu zbiór minerałów. Jest to jedna z najstarszych muzealnych kolekcji, a jednocześnie jeden z najważniejszych zbiorów minerałów w Europie.
Ponad 600 okazów jest teraz prezentowanych w nowej aranżacji. Wystawa opowiada o minerałach nawiązując także do innych dziedzin nauki: od astrofizyki po fizykę i chemię, od materiałoznawstwa po zasoby geologiczne, od gemmologii po archeologię górniczą. Można tu podziwiać słynny kryształ siarki z kopalni Perticara (uważany za największy kryształ siarki na świecie), próbki rodzimego złota z Valle d’Aosta, ogromne kryształy fluorytu z kopalni Zogno (Bergamo) czy brazylijski topaz ważący ponad 40 kilogramów. Gra zimnych i ciepłych diod LED pozwala uwydatnić kolorystykę, przejrzystość i geometrię prezentowanych próbek. Oświetlenie w jednej z gablot pozwala zaobserwować, jak niektóre minerały zmieniają się pod wpływem promieni ultrafioletowych. Na nowej wystawie znalazła się tylko część okazów – cała muzealna kolekcja liczy bowiem około 40 000 eksponatów.
Muzeum Historii Naturalnej w Mediolanie powstało w 1838 roku. Jego historia rozpoczęła się właśnie od minerałów. Właścicielami pierwszych kolekcji byli Giuseppe de Cristoforis (1803-1837) i Giorgio Jan (1791-1866),
de facto założyciele muzeum. W 1863 roku zostało ono przeniesione z pierwszej siedziby do dawnego klasztoru Via Santa Marta w prestiżowym Palazzo Dugnani, gdzie kolekcję wzbogacono o ważne nabytki.
Nowa i obecna siedziba muzeum powstała na zlecenie dyrektora Antonio Stoppaniego (1824 – 1891) w latach 1889 – 1892. Budowę w obecnym kształcie zakończono w 1907 r. W 1893 r. kierownictwo działu minerałów powierzono Ettore Artiniemu (1866 – 1928) i to pod jego opieką kolekcja zaczęła się systematycznie powiększać.
W 1943 r. podczas jednego z nalotów część muzeum została zniszczona. Wraz z innymi zbiorami zaginęło także wiele cennych mineralogicznych artefaktów. Poczynając od lat powojennych do czasów nam współczesnych zbiory systematycznie uzupełniano, co pozwoliło stworzyć jedną z najważniejszych kolekcji europejskich, liczącą dziś około 50 000 okazów.
Kolekcja tworzona przez Ettore Artiniego była umieszczona w drewnianych gablotach, ustawionych wzdłuż ścian i na środku pomieszczenia. Około 7 tysięcy eksponatów ułożono obok siebie, na pomalowanych na czarno drewnianych podstawach. Oświetlenie było w dużej mierze naturalne – światło wpadało przez duże okna pokoi.
Na początku lat 80. ubiegłego wieku ta historyczna ekspozycja została zmieniona na nową. Nowe gabloty mogły pomieścić mniej okazów (w sumie około 1000), ale miały większą powierzchnię i umieszczono w nich także tablice informacyjne. Światło naturalne zastąpiono neonowym. Wystawa ta nie miała uroku historycznej, ale okazała się z wielkim sukcesem i była wysoko oceniana przez zwiedzających. Niestety, zarówno projekt, jak i wykorzystane materiały szybko stały się przestarzałe.
Twórcy nowego projektu wystawy wykorzystali najnowocześniejsze materiały i technologie. Gabloty są rozmieszczone po obwodzie pomieszczenia, więc na środku pozostała duża przestrzeń, na której mogą odbywać się różne wydarzenia. Historyczna wystawa Artiniego niewątpliwie była doskonała jak na tamte czasy, ale po ponad 100 latach zmieniły się nie tylko potrzeby zwiedzających, ale też technologie realizacji wystaw, radykalnie zmieniły się również sposoby nauczania i rozpowszechniania wiedzy. Na nowej wystawie pokazano około 600 eksponatów, ale w całej kolekcji znajdują się tysiące innych i w przyszłości wiele z nich może być prezentowanych rotacyjnie na wystawach czasowych.
