Dzieci w KL Auschwitz” to nowa lekcja internetowa przygotowana przez Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście. Jej autorką jest Helena Kubica.
„Dzieci zawsze są najbardziej tragicznymi ofiarami konfliktów zbrojnych. […] Dzieci ginęły zarówno w wyniku bezpośrednich działań wojennych, jak i w masowych egzekucjach, podczas dokonywanych przesiedleń czy pacyfikacji, w więzieniach i różnego rodzaju obozach stworzonych przez niemieckiego okupanta, które stanowiły najdogodniejsze miejsce eksterminacji. Wśród tych ostatnich szczególną rolę odegrał obóz Auschwitz, będący zarówno obozem koncentracyjnym, jak również ośrodkiem masowej zagłady” – czytamy we wstępie do lekcji.
„Do KL Auschwitz deportowano dzieci i młodocianych z różnych powodów: żydowskie — w ramach akcji całkowitej zagłady ludności żydowskiej; romskie — w ramach izolacji i zagłady ludności romskiej; polskie — w ramach represji wobec polskiej młodzieży, za współpracę lub udział w ruchu oporu, w związku z deportacją do obozu całych rodzin z wysiedlanej Zamojszczyzny i z powstańczej Warszawy, za „przestępstwa” przeciwko gospodarce wojennej Trzeciej Rzeszy, do których zaliczano ucieczki z przymusowych robót czy szmugiel żywności; białoruskie, rosyjskie i ukraińskie — w odwet za działalność oddziałów partyzanckich na tamtych terenach, za ucieczki z robót przymusowych lub inne „przestępstwa” gospodarcze. Kilkaset dzieci obojga płci zarejestrowano jako więźniów, które urodziły kobiety różnej narodowości będące w ciąży w chwili przybycia do obozu” – pisze Helena Kubica.
Lekcja jest podzielona na kilkanaście rozdziałów, w których autorka opisuje los kolejnych grup dzieci deportowanych i osadzanych w obozie. Oprócz tego przeczytać można o życiu i pracy więźniów – dzieci w obozie, dzieciach – ofiarach zbrodniczych eksperymentów medycznych, ewakuacji obozu oraz dzieciach wyzwolonych w Auschwitz.
Wśród co najmniej 1,3 mln osób deportowanych do niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz w okresie prawie pięcioletniego jego funkcjonowania, znajdowało się ok. 232 tys. dzieci do piętnastego roku życia oraz młodzież w wieku poniżej 18 lat. Liczba ta obejmuje ok. 216 tys. dzieci i młodocianych pochodzenia żydowskiego, 11 tys. romskiego, co najmniej 3 tys. polskiego oraz ponad tysiąc dzieci narodowości białoruskiej, rosyjskiej, ukraińskiej oraz innych. W pierwszych latach istnienia obozu Auschwitz liczba dzieci zarejestrowanych jako więźniowie była niewielka, stopniowo jednak wzrastała, osiągając najwyższy stan w drugiej połowie 1944 roku.
„Spośród setek tysięcy dzieci deportowanych do Auschwitz niewielu dane było przeżyć, a jedynie kilkaset doczekało do wyzwolenia. Ci, którzy przeżyli, wynieśli stamtąd na całe życie straszliwy bagaż: zrujnowane zdrowie, utratę zdolności do nauki, pracy czy nawet zwykłego życia, a ponadto obraz bestialstwa i okrucieństwa, głodu, śmierci i dymiących krematoriów, który prześladował ich i nadal prześladuje w snach. Nawet gdy pamięć nie zachowała wspomnień, obóz ciąży na całym ich życiu. Nierzadko pozbawieni tożsamości, rodziny, zdrowia (tak fizycznego, jak i psychicznego), spokoju, 'zawiśli w próżni daremnie poszukujący swego miejsca na ziemi’” – pisze Helena Kubica w podsumowaniu lekcji.
Lekcja „Dzieci w KL Auschwitz” jest dostępna w języku polskim i angielskim.
Wszystkie lekcje internetowe dostępne są na stronie lekcja.auschwitz.org.
Helena Kubica (ur. 1954), historyk, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego. W Dziale Naukowym Muzeum (dziś Centrum Badań) pracowała w latach 1977-2018.
Wśród podejmowanych przez nią tematów badawczych są przede wszystkim losy i historia dzieci w niemieckim nazistowskim obozie Auschwitz, pseudomedyczne eksperymenty Josefa Mengele, a także wysiedlenia ludności polskiej z Warszawy i Zamojszczyzny.
