Szwedzkie Muzeum Narodowe w odpowiedzi na wniosek polskiego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego napisało list do rządu szwedzkiego z zaleceniem zwrotu obrazu „Opłakiwanie Chrystusa” Lucasa Cranacha Starszego.
MKiDN złożyło wniosek o restytucję dzieła, które przed wojną znajdowało się w zbiorach Muzeum Schlesische der Bildenden Künste we Wrocławiu (poprzedniku dzisiejszego Muzeum Narodowego). Ministerialna komisja zajmująca się dziełami utraconymi przedstawiła dokumenty wskazujące, że obraz będący obecnie w zbiorach Nationalmuseum w Sztokholmie jest prawie na pewno identyczny z tym, o który wnioskuje.
„Przeanalizowaliśmy tę sprawę w porozumieniu ze Szwedzką Radą Dziedzictwa Narodowego i uważamy, że zwrot skradzionego obiektu kultury jest zgodny z międzynarodowymi konwencjami w tym obszarze. Ten przypadek jest dobrym przykładem ilustrującym, dlaczego proaktywne badania nad pochodzeniem i kwestiami restytucji są konieczne we wszystkich krajach posiadających duże i ważne zbiory. Jest to potrzebne w całym regionie skandynawskim”
– mówi Susanna Pettersson, dyrektor generalna Muzeum Narodowego w Sztokholmie.
Obraz został zakupiony do kolekcji Nationalmuseum na aukcji w Mariefred w 1970 r. za 4000 koron szwedzkich. Nic wówczas nie wskazywało na to, że mógł zostać skradziony – w dostępnych źródłach nie znalazła się żadna wzmianka na ten temat.
Muzeum Narodowe i eksperci z Polski dokonali szczegółowego przeglądu historii obrazu i trafili na informacje, które wcześniej nie były dostępne. Obraz znalazł się na liście sporządzonej w listopadzie 1945 r., a zawierającej obiekty wywiezione z byłego Muzeum Schlesische der Bildenden Künste w Breslau (Wrocław) i przeniesione do Kamenz (obecnie Kamieniec Ząbkowicki). Gdy pod koniec lutego 1946 r. wojska radzieckie opuszczały teren Polski, brakowało już setek obrazów z tej listy, w tym także dzieła Cranacha. Dalsze losy obrazu nie są znane. Po wielu latach pojawił się w szwedzkim Mariefred – znajdował się w posiadaniu Sigfrida Häggberga, będącego w czasie II wojny światowej dyrektorem dwóch polskich filii LM Ericsson. W 1942 r. został on aresztowany przez gestapo i skazany na śmierć wraz z trzema innymi Szwedami za pomoc polskiemu ruchowi oporu. Karę tę zamieniono na dożywocie, a w 1944 r., po wstawiennictwie króla Gustawa V, Häggberg został zwolniony. Po wojnie wrócił do Polski, aby wznowić pracę w LM Ericsson. Jego rodzina twierdzi, że nigdy nie był właścicielem obrazu, a jedynie opiekował się nim dla osoby, która oddała mu go na przechowanie. Osoba ta nigdy po obraz nie wróciła.
