Dziecięcy zestaw do zabawy w salon fryzjerski, stylowa konewka, zestaw do pedicure z epoki kosmicznej i krzesło ogrodowe w kształcie jajka to tylko niektóre z przedmiotów codziennego użytku z byłej NRD, które posłużą do badań pokazujących, jak projektowano i produkowano wyroby z tworzyw sztucznych za żelazną kurtyną.
Getty Conservation Institute (GCI) nawiązał współpracę z Die Neue Sammlung (Muzeum Designu) w Monachium, Wende Museum of the Cold War w Los Angeles i kolońskim Institute of Conservation Sciences. Wszystkie te instytucje wspólnie zrealizują projekt German Democratic Plastics in Design poświęcony produkcji tworzyw sztucznych w krajach komunistycznych. Naukowcy zbadają ponad 300 plastikowych przedmiotów przeznaczonych do użytku domowego, wykonanych w latach 1949-1990, które znajdują się w zbiorach Muzeum Wende i Die Neue Sammlung: począwszy od urządzeń kuchennych i zabawek dla dzieci, po przybory kosmetyczne i meble. Wiele z tych obiektów to osiągnięcia projektowe same w sobie – reprezentują nowoczesną estetykę preferowaną przez wiele krajów po II wojnie światowej.
Projektowanie tworzyw sztucznych w Niemczech nabrało rozpędu w latach pięćdziesiątych XX wieku, ale jak dotąd nasze badania skupiały się bardziej na obiektach z Zachodu. Dzięki temu projektowi możemy zbadać przedmioty, których używali na co dzień mieszkańcy NRD i wykorzystać zdobytą wiedzę o tym, w jaki sposób zostały wykonane, aby zapewnić im lepszą ochronę
mówi Odile Madden z Getty Conservation Institute.
Choć plastik może wydawać się trwały, wiele historycznie ważnych plastikowych przedmiotów ulega postępującej degradacji – wydają się trwałe przez dziesięciolecia, a następnie kurczą się, zniekształcają, a nawet rozpadają w stosy okruchów. Konserwatorzy, w tym zespół z GCI, współpracują z muzeami na całym świecie, badając tworzywa sztuczne – niezależnie od tego, czy są to wykonane z plastiku dzieła sztuki, czy inne ważne kulturowo przedmioty codziennego użytku. Badając profil chemiczny tworzyw sztucznych, mogą dowiedzieć się więcej o tym, z czego są wykonane, w jaki sposób ulegają degradacji oraz jak je konserwować i odnawiać.
Jednym z obszarów, który nie został dogłębnie zbadany, ale zostanie poruszony w ramach tego projektu, jest sposób, w jaki produkcja przemysłowa i techniki produkcyjne, a także wartość, jaką poszczególne kraje przywiązują do swoich tworzyw sztucznych, wpływają na ich trwałość.
Przedmiotem tych badań jest Niemiecka Republika Demokratyczna, ponieważ w latach sześćdziesiątych XX wieku, wkrótce po podziale kraju przez mur berliński, stała się ona jednym z wiodących krajów produkujących tworzywa sztuczne. Niemcy Wschodnie eksportowały swoje produkty do prawie wszystkich krajów bloku wschodniego, ale też na zachód. Był to również kraj oddzielony geograficznie i społeczno-politycznie od swoich zachodnich sąsiadów, co stwarza wyjątkową okazję do przeanalizowania metod produkcji tworzyw sztucznych, na które mniejszy wpływ miały praktyki stosowane w krajach Zachodu.
Naukowcy i konserwatorzy do analizy tworzyw sztucznych wykorzystają szereg narzędzi. Badania będą prowadzone w tymczasowych laboratoriach zlokalizowanych na terenie kampusu Wende Museum oraz w Pinakothek of Modern, gdzie mieści się Die Neue Sammlung.
Dzięki pierwszym oględzinom naukowcy odkryli już kilka interesujących szczegółów: na niektórych przedmiotach można znaleźć wytłoczone numery, które wskazują, jakich materiałów użyto do produkcji, a czasem także cenę sprzedaży. Są to cechy rzadko spotykane w zachodnich tworzywach sztucznych.
Wyniki badań zostaną opublikowane przez Getty Conservation Institute i mogą posłużyć jako narzędzie dla muzeów, które chcą udoskonalić techniki konserwacji swoich obiektów z tworzyw sztucznych, dowiedzieć się więcej o historycznym kontekście, w jakim te obiekty powstały i lepiej zinterpretować swoje zbiory.
