Ceramiczna mozaika Horteksu, zabytkowy detal z lat 70-tych, kojarzący się z kultową kawiarnią przy ulicy Piotrkowskiej, trafi do Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi. Po gruntownej renowacji zostanie wyeksponowana jako jeden z elementów wystawy stałej, by na nowo cieszyć oczy łodzian. Jednocześnie, w ramach Łódź Design Festival, odbędzie się konkurs na projekt mozaiki wpisującej się w miejską przestrzeń, którą wybiorą mieszkańcy.
Mozaika z motywem płatka śniegu to cenny miejski detal, będący charakterystycznym symbolem słynnej kawiarni Hortex. Powstała w latach 70-tych, stanowiąc ozdobę jednej z zewnętrznych ścian budynku. Kilka lat temu, przy okazji zapowiedzianego remontu kawiarni, została zdemontowana i pozostawiona na trawniku. Narażona na warunki atmosferyczne i uszkodzenia mechaniczne, powoli niszczała. Teraz ma szansę odzyskać dawny blask.
– Bardzo się cieszymy, że dzięki naszej interwencji mozaika przetrwa, a w przyszłości, po skomplikowanej renowacji, będzie cieszyć oczy zwiedzających CMWŁ. Mozaika Horteksu to nie tylko symbol związany z przeszłością naszego miasta budzący sentyment łodzian, ale także przykład sztuki użytkowej czasów PRL-u o dużej wartości artystycznej – mówi Aneta Dalbiak, dyrektor Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi.
Wykonawcą mozaiki był Zbigniew Władyka, polski rzeźbiarz, urbanista, scenograf i plastyk, autor wielu pomników i rzeźb znajdujących się w przestrzeni Łodzi.
– Mój ojciec nie tylko stworzył tę popularną mozaikę, ale także w dużej mierze odpowiadał za projekt przestrzeni Horteksu, m.in. za wkomponowanie drzew do wnętrz kawiarni, co na owe czasy było naprawdę innowacyjne. Myślę, że ocalenie tej mozaiki to także szansa na to, by mówić o architekturze i ceramice użytkowej w kategorii tożsamości miejsca. Sztuka pozwala, nawet po upływie czasu, odnajdywać nasze korzenie i czerpać z zawartych w niej wartości – mówi Zofia Władyka-Łuczak, córka rzeźbiarza, która wraz z mężem kontynuuje dzieło ojca, prowadząc w Łodzi Pracownię Rzeźby i Konserwacji Obiektów Zabytkowych „Zet-Zet”.
Ponieważ nie tylko natura nie lubi próżni, w niedalekiej przyszłości, w ramach projektu Łódź Design Festival, powstanie nowa mozaika.
– Wspólnie z partnerami postanowiliśmy zaproponować nowy obiekt ceramiczny w miejsce tego, który po odnowieniu trafi na wystawę – mówi Michał Piernikowski, dyrektor Łódź Design Festival. – Przygotowujemy się właśnie do ogłoszenia konkursu na projekt, którego finał nastąpi w maju 2022, podczas 16. edycji Łódź Design Festival. Chcemy, aby decydujący w nim głos, również co do lokalizacji obiektu, mieli mieszkańcy naszego miasta. Szczegóły ogłosimy niebawem, ale już teraz możemy zdradzić, że planujemy, by temat realizacji nawiązywał do przygotowywanej przez muzeum wystawy „Miasto – Moda – Maszyna”.
W ramach ŁDF w Łodzi powstały już dwie realizacje poprawiające jakość przestrzeni publicznych z wykorzystaniem ceramiki. To przygotowany wspólnie z Bartkiem Bojarczukiem wielkoformatowy, ceramiczny mural-mozaika w sąsiedztwie Teatru Nowego (Zachodnia 93) oraz w pełni funkcjonalna, ceramiczna ławka miejska projektu Izabeli Bołoz „Relaks w Łodzi” na dworcu Łódź Fabryczna. Oba obiekty zostały zrealizowane dzięki współpracy z wieloletnim mecenasem festiwalu – Ceramiką Paradyż.
Ceramika architektoniczna w minionych dekadach wyraźnie wpisała się w tkankę miejską. Mozaiki produkowane w okresie PRL-u na masową skalę ozdabiały sale konferencyjne, jadalnie zakładów pracy, baseny i inne obiekty użyteczności publicznej. Ceramika królowała nie tylko we wnętrzach – wykorzystywano ją również do ozdabiania fasad budynków. W Łodzi teoretycznym przygotowaniem do tworzenia mozaik zajmowała się Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych, praktycznym – Pracownia Ceramiczna Łódzkich Zakładów Artystycznych ART. Niestety, niewiele z nich przetrwało próbę czasu. Zachowały się nieliczne, na przykład mozaika z motywem rajskich ptaków w podziemiach Textilimpeksu czy ta we wnętrzach kina Charlie.
