1 września gdańszczanki, gdańszczanie i turyści, będą mogli oddać hołd ofiarom II Wojny Światowej podczas miejskich uroczystości. Pamięć walczących, ale też cywili zostanie uczczona m.in. przy Victoriaschule, na placu Obrońców Poczty Polskiej i na cmentarzu Ofiar Terroru Hitlerowskiego.
– W imię pamięci, której nie chcemy się pozbyć, znów wspomnimy obrońców Westerplatte, obrońców Poczty Polskiej, więźniów Victoriaschule, przymusowych robotników Stoczni Gdańskiej… Uczynimy tak na znak pamięci o wszystkich naszych żołnierskich i cywilnych ofiarach tej wojny, dorosłych i dzieciach, bo wojna zamienia w piekło życie wszystkich ludzi. Pamiętajmy o przesłaniu, które widnieje na Westerplatte i wciąż nie traci na aktualności: NIGDY WIĘCEJ WOJNY! Pokoju trzeba Ukrainie, Etiopii, Jemenowi, Nigrowi, Syrii… wojna rozdała wszystkim role – jaka jest twoja? – pyta Iryna Szuwałowa, poetka z Kijowa. Świat będzie lepszy, jeśli każdy z nas na własną miarę będzie czynił pokój, a w imię solidarności niósł pomoc tym, którzy uciekają przed wojną, prześladowaniami, biedą, brakiem wody… Cześć i chwała bohaterom! – mówi Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
4.45
1 września o godzinie 4.45 Konfraternia Dzwonników Kościoła św. Katarzyny wprawi w ruch serce dzwonu Pax et Reconcilatio, czyli Pokój i pojednanie. O tej godzinie także, przy pomniku Obrońców Wybrzeża na Westerplatte odbędą się uroczystości rocznicowe organizowane przez Ministerstwo Obrony Narodowej. W wydarzeniu weźmie udział Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. Aby umożliwić mieszkańcom i turystom dodarcie na poranne uroczystości, ZTM przygotował 8 linii autobusowych, które będą wyruszały z różnych dzielnic całego miasta (Osowej, Oliwy, Przegaliny, Lotniska, Kowali, Bysewa, Niedźwiednika i Lawendowego Wzgórza). Dojadą tam między godz. 03.40 a 04.01 Następnie będą czekać do zakończenia uroczystości, by odwieźć uczestników. Szczegółowe trasy autobusów można znaleźć w załączeniu do komunikatu, a rozkłady na stronie ZTM..
Pamięć poległych
O godz. 8.30 przy pomniku-tablicy upamiętniającej nauczycieli polskich z Wolnego Miasta Gdańska zamordowanych podczas II Wojny Światowej, która znajduje się przy ul. Wałowej 21, zaplanowano złożenie wieńców i zapalenie zniczy. W wydarzeniu weźmie udział Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
Także w piątek, o godzinie 9.00, rozpoczną się uroczystości pod tablicą upamiętniającą harcmistrza Jana Ożdżyńskiego, która znajduje się na budynku Dyrekcji Kolei przy ul. Dyrekcyjnej 2-4. Harcmistrz jest prawdopodobnie pierwszą ofiarą II Wojny Światowej w Gdańsku. W latach 1937–1939 pracował w Wolnym Mieście Gdańsku i aktywnie działał w Gdańskiej Chorągwi ZHP. Pod tablicą zostaną złożone wieńce i zapalone znicze. W wydarzeniu weźmie udział Piotr Grzelak, zastępca prezydenta ds. zrównoważonego rozwoju i inwestycji.
Następnie, o godzinie 10.00, zostaną złożone wieńce pod Victoriaschule, przy tablicy upamiętniającej Polaków torturowanych i zamęczonych w pierwszych dniach II Wojny Światowej. Dziś to budynek Uniwersytetu Gdańskiego przy ul. Kładki 24. W wydarzeniu weźmie udział Piotr Grzelak, zastępca prezydenta ds. zrównoważonego rozwoju i inwestycji. To w Victoriaschule w dniach 1–15 września 1939 r. Niemcy znęcali się nad członkami Polonii gdańskiej. Szacuje się, że liczba aresztantów sięgała nawet 3 tysiące osób. Część z nich trafiła do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego w Sztutowie.
Uroczysta msza święta i rozpoczęcie roku szkolnego
O godzinie 12.00 na placu Obrońców Poczty Polskiej zostanie oddany hołd poległym. Poza złożeniem kwiatów i oficjalnymi przemowami, zaplanowano także uroczystą inaugurację roku szkolnego dla uczennic i uczniów Zespołu Szkół Morskich im. Bohaterskich Obrońców Westerplatte oraz Zespołu Szkół Łączności im. Obrońców Poczty Polskiej. Uroczystości odbędą się z pełną asystą wojskową, zgodnie z zasadami ceremoniału wojskowego. W wydarzeniu weźmie udział Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
O godz. 13.30 odbędzie się msza święta w intencji poległych Pocztowców. Po zakończeniu mszy uczestnicy będą mogli skorzystać z poczęstunku z kuchni polowej.
Atak na budynek Poczty Polskiej nastąpił równocześnie z rozpoczęciem ostrzału Westerplatte przez pancernik Schleswig-Holstein. Pomimo przeważających sił nieprzyjaciela pocztowcy bronili dostępu do budynku Poczty Polskiej przez czternaście godzin.
Miejsce spoczynku
Po wielu latach na gdańskiej Zaspie odkryto zbiorowy grób zamordowanych w egzekucji obrońców Poczty Polskiej. Po identyfikacji, szczątki zostały złożone w mogile na cmentarzu Ofiar Terroru Hitlerowskiego.
1 września o godz. 17.00 właśnie w tym miejscu na Zaspie zostaną złożone wieńce. Zaplanowano także modlitwę i przemówienia. Na zakończenie Cappella Gedanensis wykona pieśni patriotyczne. W wydarzeniu weźmie udział Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
Transmisja wydarzeń o godzinie 8.30, 9.00, 12.00, 13.30 i 17.00 będzie dostępna na www.gdansk.pl.
Koncerty carillonowe
W piątek, 1 września, o godz. 11.00 zostanie wykonany koncert na żywo z wieży kościoła św. Katarzyny. W sobotę, 2 września, o godz. 12.05 na wieży Ratusza Głównego Miasta odbędzie się drugi, transmitowany również online. Podczas koncertów carillonowych, które wykona Monika Kaźmierczak, carillonistka miejska, odbędzie się premiera utworu napisanego z okazji 84. rocznicy wybuchu II Wojny Światowej. Autorem „1939. The beginning” jest absolwent Akademii Muzycznej w Łodzi Marek Kunicki – kompozytor i wydawca muzyczny. Carillonistka miejska wykona również utwór „Trzy wezwania” Aleksandra Nowaka oraz inne kompozycje wzywające do pokoju.
O tych, co upomnieli się o Gdańsk
Od soboty, 2 września, w Ratuszu Głównego Miasta będzie można zwiedzać wystawę czasową Muzeum Gdańska „O tych, co upomnieli się o Gdańsk”. W Ekspozycja przybliża dzieje 318. Dywizjonu Myśliwsko – Rozpoznawczego, jednostki sformowanej 20 marcu 1943 r. w bazie lotniczej Detling w Wielkiej Brytanii. W skład 318. Dywizjonu R-M weszli piloci różnych polskich dywizjonów oraz nowo przeszkoleni, wywodzący się z innych rodzajów broni, a także grupy personelu naziemnego. Pomysł nazwania go „Gdańskim” pojawił się 25 kwietnia 1943 r. Władze brytyjskie nie zgodziły się na to, argumentując, że Gdańsk przed wybuchem wojny nie leżał w granicach państwa polskiego (był Wolnym Miastem Gdańsk)
Na Sali Morskiej zaprezentowanych zostanie kilkadziesiąt eksponatów oraz archiwalne zdjęcia ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, Muzeum II Wojny Światowej, Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego – oddziału Muzeum Narodowego w Poznaniu oraz Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą.
Marta Formella
Urząd Miejski w Gdańsku