Wystawa totalna prezentująca panoramę kultury Korony i Litwy, arcydzieła z największych światowych muzeów, nigdy niepokazywane rzeźby Beksińskiego, specjalne pokazy dzieł mistrzów… Rok 2023 w Zamku Królewskim na Wawelu zapowiada się arcyciekawie.
Już 12 stycznia Zamek zaprasza na wystawę prac niderlandzkiego mistrza detalu – Jacob Mertens i malarstwo krakowskie około 1600, która potrwa do 16 kwietnia. Wystawa obejmuje ok. 40 eksponatów, na które składają się obrazy, a także inne dzieła (rysunek, rzeźby z kości słoniowej) wykonane ok. 1600 r. i utrzymane w manierze typowej dla sztuki niderlandzkiej. Rdzeniem ekspozycji jest ołtarz z warsztatu malarza Jakuba Mertensa, urodzonego i wykształconego w Antwerpii. Jego najważniejszą częścią jest, znajdujące się obecnie w Prałatówce przy kościele Mariackim, wyjątkowo wysokiej klasy Zwiastowanie sygnowane przez wspomnianego autora.
Dwa tygodnie później 26 stycznia Wawel zaprezentuje Wyspię (do XI 2023, plener, dziedziniec zewnętrzny), czyli sztukę współczesną w zabytkowym otoczeniu. To instalacja artystyczna Kingi Nowak inspirowana twórczością Stanisława Wyspiańskiego, która w symboliczny sposób spełnia jedno z jego największych marzeń – pozostawienia swojego śladu w tym wyjątkowym miejscu. Kinga Nowak tworząc swoją instalację, podąża tropem wawelskich fascynacji mistrza, równocześnie czerpiąc inspirację z jego witraży i malarstwa ściennego znajdującego się w krakowskim kościele oo. Franciszkanów. Kolorystyka witraży, o głębokich, nasyconych barwach, rozświetlonych przez przenikające przez nie światło, sprzymierzona z geometrycznymi motywami, kratownicą obecną w malarstwie ściennym wpłynęła na ostateczną formę instalacji o wieloznacznym tytule Wyspia.
opr. Dr Agnieszka Jankowska-Marzec, kuratorka instalacji WYSPIA
Misterium lwowskiej rzeźby – 30 III – 22 X
Wystawa, na której eksponowane będą osiemnastowieczne rzeźby, stanowiące pierwotne wyposażenie kościoła parafialnego w Hodowicy pod Lwowem. Ekspozycja będzie próbą odtworzenia figur z hodowickiego ołtarza głównego i ambony, przechowywanych obecnie w Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki we Lwowie. Celem wystawy będzie przedstawienie szerszej publiczności arcydzieł lwowskiej rzeźby i zwrócenie uwagi na fenomen sztuki tego kręgu. Maksymalna geometryzacja formy szat postaci połączona z dużą dozą ekspresji i wyrazistą, naturalistyczną fizjonomią stanowią o wyjątkowości sztuki kręgu lwowskiego rokoka w skali europejskiej.
opr. kustosz Joanna Pałka
Beksiński. Rzeźby – 27 IV – 1 X
Wystawa pochodzących z lat 60-tych rzeźb autorstwa Zdzisława Beksińskiego to premierowa prezentacja. Artysta kojarzony jest głównie z medium malarskim. W przypadku form rzeźbiarskich Beksiński ogranicza środki wyrazu, to obiekty doskonałe, jednolite, oszczędne i przemawiające. Rzeźby Głów wychodzą od rysunków czaszek, bardziej szczegółowych, wielkoformatowych prac ołówkiem czy węglem na szarym papierze pakowym. Wystawa we współpracy z Muzeum Historycznym w Sanoku obejmie także oprócz serii Głów dwie rzeźby monumentalne: Hamlet i Makbet. Prezentacja w Ogrodach Królewskich to znakomita okazja, by pokazać odbiorcom szerzej nieznaną twórczość rzeźbiarską wybitnego i bardzo rozpoznawalnego artysty oraz pozwolić na zaistnienie prac w niezwykłej i nieoczywistej lokalizacji.
opr. Małgorzata i Marcin Gołębiewscy (kuratorzy wystawy)
Pokazy specjalne (wybrane miesiące 2023)
Zamek pragnie zaanonsować cykl pokazów specjalnych dzieł odkrytych, odzyskanych, swego rodzaju niespodzianek dla zwiedzających.
Nadchodzącą Noc Muzeów będzie celebrować pokazując wyjątkowe, nowe nabytki.
– Tytuły dzieł i Artyści pozostają tajemnicą. Mogę tylko zdradzić, że dzięki naszym Mecenasom, Partnerom, a także prywatnym Darczyńcom zbiory wawelskie wzbogaciły się o kilkanaście unikatowych dzieł o randze ogólnoświatowej. Prócz nich planujemy sprowadzić na wystawy także arcydzieła
z zagranicznych muzeów – zapowiada prof. Andrzej Betlej.
Skarby z Pilicy – maj
Z okazji kolejnej rocznicy wiktorii wiedeńskiej i dla uczczenia otwarcia Nowego Skarbca Koronnego, w którym pokazany jest płaszcz orderowy Jana III, Zamek Królewski na Wawelu postanowił przypomnieć niezwykle znalezisko sprzed lat – zespół paramentów liturgicznych z symbolami Orderu Świętego Ducha. Motywy te były przehaftowane, ewidentnie aplikowane na nowe tło, a ponadto wzbogacone o herby Sobieskich i Wesslów (Janina i Rogala) oraz litery: M I K P. (Maria Józefa Królewiczowa Polska). Były to najwyraźniej przywiezione z kolegiaty w Żółkwi aparaty liturgiczne towarzyszące ceremonii nadania Orderu Janowi III Sobieskiemu.
opr. dr Magdalena Piwocka
Obraz Złotego Wieku – 14 IX – 14 XII, czyli tu króluje sztuka czasów Jagiellonów
To jeden z najbardziej oczekiwanych projektów wystawienniczych po Wszystkich arrasach króla i Nowym Skarbcu Koronnym otwartych dla zwiedzających w minionych latach. W zamierzeniach Kuratorów ma to być wystawa totalna, obejmująca wszystkie piętra Zamku, gdzie za sprawą kilkuset dzieł sprowadzonych z całego świata, zostanie przedstawiona szeroka panorama kultury rozkwitającej na rozległym terytorium Korony i Litwy.
Najlepsze miejsce dla takiej prezentacji stanowi renesansowy pałac królewski na Wawelu z oryginalnym detalem architektonicznym i reliktami wystroju malarskiego oraz rzeźbiarskiego z epoki Zygmuntowskiej. Szczególne miejsce zajmują fryzy podstropowe zachowane (częściowo zrekonstruowane) na pierwszym i drugim piętrze wschodniego skrzydła. Staną się one istotną częścią wystawy jako dzieła malarzy pracujących dla Zygmunta I: Antoniego z Wrocławia, Dionizego Stuby, Hansa Dürera i innych. Ze względu na daleko idącą interwencję konserwatorską niewiele można powiedzieć o ich walorach artystycznych, lecz ich tematyka jest czytelna i do niej zostaną dobrane eksponaty sprowadzone z muzeów oraz bibliotek krajowych i zagranicznych (m.in. Bodleian Library, British Library, Metropolitan Museum w Nowym Jorku, Luwr w Paryżu, Muzeum Narodowe w Pradze, Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie, Muzea Narodowe w Krakowie i Warszawie, Biblioteka Uniwersytecka w Monachium, Biblioteka Jagiellońska, Biblioteka Narodowa, Ossolineum, Biblioteka Kórnicka), kolekcji prywatnych, kościołów i klasztorów. Przewidywany jest udział nie tylko znanych powszechnie i wielokrotnie pokazywanych na wystawach dzieł sztuki, ale też wielu zabytków nowo odkrytych lub dotąd w Polsce nie pokazywanych.
opr. kustosz Krzysztof Czyżewski
Kultura staropolska – 1 VII – Zamek Pieskowa Skała – Oddział ZKnW, wystawa stała
Celem wystawy jest przedstawienie zagadnień związanych z kulturą staropolską, ukazanych poprzez wybrane dzieła sztuki ze zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu. Będzie ona podzielona na kilka modułów tematycznych ukazujących wybrane kwestie historyczno-kulturowe i różne aspekty tradycji szlacheckiej w dawnej Rzeczypospolitej, takie jak służba publiczna i wojskowa, dom i rodzina oraz tradycje staropolskie w wiekach XIX i początku XX, a także duchowe oblicze sarmaty – pobożność i upamiętnianie zmarłych. W czterech salach parteru zamku, oraz kaplicy i krypcie będą eksponowane muzealia z zakresu malarstwa, złotnictwa, rzemiosła artystycznego i militariów. Wiele spośród tych obiektów ma unikalny charakter. Na szczególną uwagę zasługują – pochodząca z kościoła w Kodniu złożona z 72 portretów galeria przedstawicieli rodu Sapiehów, zespół cynowych siedemnastowiecznych sarkofagów Sieniawskich pochodzących z kaplicy zamkowej w Brzeżanach, z plastycznymi figurami zmarłych rycerzy na wiekach, oraz kolekcja złoconych i srebrnych łyżek staropolskich.
opr. Kustosz Jadwiga Laskowska
Wydarzenia 2023
W nadchodzącym sezonie odbędzie się Tydzień Patriotyczny, organizowany przy wsparciu Mecenasa wydarzenia – firmy TAURON(listopad), otwierający przed Zwiedzającymi możliwość oddania krwi na Zamku (w ramach akcji krwiodawstwa), a także Wawel jest Wasz. To interdyscyplinarny festiwal (odnoszący się do bezcennej kolekcji dzieł sztuki na Zamku i jego historii) łączący wiele dziedzin od kina przez teatr po sztuki wizualne, muzykę i naukę, jest to czas poznania i ekspresji uczestników i zaproszonych twórców (24 – 26 sierpnia). Przed nami także popularny i uwielbiany przez publiczność Festiwal Wawel o zmierzchu. Wysłuchamy sześciu koncertów i weźmiemy udział w maratonie młodych pianistów (sierpień).
Wszystkim wystawom i wydarzeniom towarzyszyć będzie bogaty program edukacyjny skierowany do wszystkich grup odbiorców.
