Do Muzeum Historycznego w Ełku powróciła zabytkowa kareta, która została odrestaurowana w ramach projektu „Konserwacja karety (XIX w.) ze zbiorów Muzeum Historycznego w Ełku” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
Kareta typu plauka z Muzeum Historycznego w Ełku to czterokołowy pojazd zaprzęgowy w kształcie prostopadłościanu. Ten typ powozu rozpowszechnił się wśród polskich wyższych warstw społecznych w XVII wieku. Początkowo pudło zawieszane było na rzemiennych pasach, podobnie jak w kolebkach. W XVIII wieku do użytku weszły resory. Duże karety nazywano landarami od niemieckiego miasta Landau in der Pfalz, słynącego z wyrobu pojazdów konnych. Pojazd zazwyczaj używany na wsiach przez zamożniejszych gospodarzy i księży. W Wielkopolsce pojazd określany mianem budy lub plewagi.
PLAUKA to kareta typowa dla terenów Śląska Cieszyńskiego. Swą nazwę zawdzięcza zadaszeniu nad kozłem, ze sztywną budą krytą skórą, z kozłem umieszczonym pod dachem. Pojazd pochodzi z końca XIX wieku i zachowane ma wszystkie części konstrukcyjne podwozia oraz nadwozie. Egzemplarz ma zachowaną oryginalną tapicerkę wnętrza jak i kozła (oprócz materacyka) oraz fartuch stangrecki, a także oryginalne zaczepy.
Kareta została zakupiona w 2019 roku, celem włączenia jej do ekspozycji muzealnej.
Konserwacja przeprowadzona przez firmę RAFAŁ GRABOWSKI TRANSFER ART-SYSTEM (rozstrzygnięcie przetargu i podpisanie umowy z wykonawcą nastąpiło w lipcu 2020 roku) miała charakter zachowawczy i została przeprowadzona w taki sposób, by w minimalnym stopniu ingerować w substancję zabytku. Podczas prac konserwatorskich dochowano jak największej staranności, by zachować substancję zabytkową, w szczególności konserwując tapicerkę i przeprowadzając renowację pojazdu. Konserwacja obejmowała elementy drewniane, metalowe, ze skóry naturalnej, imitujących skórę oraz tkaniny stanowiące element wykończenia karety.
Wartość zadania wyniosła 344.765,28 zł, z czego wartość dofinansowania ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Wspieranie działań muzealnych 2020” to 204.800,00 zł.
Kareta jest już dostępna dla zwiedzających – można ją podziwiać od wtorku do niedzieli, w godz. 9.30-16.30
w lokomotywowni EKW (Muzeum Historyczne w Ełku, ul. Wąski Tor 1). Wcześniej należy zgłosić się do kasy/informacji (osobiście lub telefonicznie 87 610 00 00, 534 535 004). Wstęp wolny.
Dodatkowo w ramach projektu w muzeum odbędzie się cykl bezpłatnych zajęć edukacyjnych „Historia rozwoju transportu” skierowanych do przedszkolaków oraz uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych, podczas których wraz z prowadzącymi prześledzą oni historię rozwoju transportu. Przy wykorzystaniu modeli oraz oryginalnych eksponatów poznają dawne środki transportu, takie jak wóz, dyliżans, kareta, parowóz czy lokomotywa spalinowa. Dowiedzą się też, jak wyglądały kolejne etapy podróżowania i co przyczyniło się do poprawy warunków podróży. Zajęcia będą odbywać się od 25 listopada do 1 grudnia 2021.
