Zielone inicjatywy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku

„Kultura wielu wymiarów” to hasło przewodnie Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Realizując liczne działania statutowe, Muzeum nie zapomina o ważnych i potrzebnych zielonych inicjatywach. Łąka kwietna, zdroje na wodę, beczki zbierające wodę deszczową, hotele dla owadów, czy monitoring ornitologiczny na Westerplatte, to przykłady działań Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku na rzecz społecznej odpowiedzialności. 

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku jest instytucją kultury, która łączy tradycję z nowoczesnością, pielęgnując zarówno dziedzictwo historyczne, jak i kulturowe. Jest świadomą oraz odpowiedzialną społecznie placówką dbającą o wspólne dobro, w tym także o środowisko naturalne, jak i podkreślającą konieczność wspólnej o nie troski. Instytucja realizuje oraz wspiera działania mające na celu propagowanie świadomości ekologicznej oraz dobre praktyki na rzecz środowiska naturalnego.

– Określenie instytucja „kultury”, nie tylko daje wiele możliwości do realizacji działań, ale i zobowiązuje do zaangażowania na rzecz społeczeństwa – mówi p.o. dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku prof. Grzegorz Berendt. – Wartością instytucji kultury jest zarówno jej misyjny charakter, jak i ogromny potencjał, pozwalający na realizację wachlarza działań skierowanych do szerokiego grona odbiorców. Realizując nadrzędną misję Muzeum II Wojny Światowej, jaką jest opowiadanie o przyczynach, przebiegu i skutkach II wojny światowej, nie zapominamy o działaniach CSR.  Montaż zdrojów na wodę ograniczających zużycie plastiku, zasianie łąki kwietnej, będącej nie tylko domem dla owadów, ale i estetycznym dopełnieniem przestrzeni, czy też wprowadzenie monitoringu ornitologicznego na Westerplatte stanowią przykłady działań Muzeum na rzecz społecznej odpowiedzialności.  Jestem głęboko przekonany, że nasze działania na rzecz zrównoważonego rozwoju, nie tylko pozytywnie oddziałują na środowisko, ale także mogą inspirować pozostałe instytucje kultury i nie tylko.

O zielonych działaniach w MIIWŚ mówi Ewelina Latoszewska, koordynatorka działań na rzecz ekologii w MIIWŚ, kierownik Działu Prawno-Administracyjnego MIIWŚ:

– Przyroda to dobro, o które mamy obowiązek troszczyć się wspólnie. Dotyczy to każdego człowieka, ale również instytucji, szczególnie instytucji kultury. Pojawia się pytanie, co można zrobić, aby niekorzystne zmiany, jakie zachodzą w środowisku spowolnić? Czy instytucje kultury mogą mieć w tym udział? Niewątpliwie tak. Wdrożenie ekologicznych rozwiązań wymaga przede wszystkich dostosowania  dużego pakietu przedsięwzięć do warunków i możliwości instytucji, co wymaga rzetelnej wiedzy na temat ekologii. Mimo, że niemożliwym jest stać się instytucją ekologiczną z dnia na dzień, to jednak warto podejmować takie działania i metodą tzw. małych kroków sukcesywnie wdrażać rozwiązania przyjazne środowisku. To proces, który często bywa trudny, ale zazwyczaj dostarcza nam ogromnej satysfakcji – przyznaje.

Zielone inicjatywy w MIIWŚ – działania na rzecz społecznej odpowiedzialności

Łąka kwietna

W październiku 2020 r. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku w ramach współpracy z firmą Łąki Kwietne, założyło łąkę kwietną o pow. 500 m2, na terenie sąsiadującym bezpośrednio z budynkiem MIIWŚ. Łąka została odpowiednio zabezpieczona i oznaczona specjalnymi tablicami edukacyjnymi. Posadzone rośliny wyróżnia nie tylko walor estetyczny, ale także fakt, że są one chętnie odwiedzane przez pszczoły, trzmiele i motyle,   zdobiąc tym samym otoczenie Instytucji, ale także urozmaicając lokalny ekosystem. Aktualnie niektóre z roślin wieloletnich, którym miejsca ustąpiły skoszone rośliny jednoroczne, dzięki korzystnym warunkom do wzrostu, zakwitły. Są to m.in.: bniec biały, żmijowiec zwyczajny, kozibród łąkowy, powój polny, koniczyna biała i czerwona. Na szczególną uwagę zasługuje również smagliczka nadmorska, dla której, jako rośliny jednorocznej, nastał właśnie najpiękniejszy czas kwitnienia. Tymczasem inne gatunki np. krwawnik, czy ślaz dziki  intensywnie rozrastają  rozety liściowe. Pojedyncze okazy zakwitły.

Muzeum nie podejmowało żadnych dodatkowych działań, aby uzyskać obecny efekt. Zgodnie z obowiązującą zasadą, Instytucja pozostawiła łąkę samej sobie, ingerując wyłącznie w uzasadnionych przypadkach np. w celu skoszenia lub wystąpienia potrzeby dosiewu dodatkowych nasion. Przez cały sezon łąka była podlewana wyłącznie z wody opadowej. Obecny wygląd łąki – widoczny wzrost siewek roślin jednorocznych, daje obietnicę sukcesu również w przyszłym roku. Muzeum liczy, że wiosną pojawią się również ponownie maki i rumiany, tworząc biało-czerwone akcenty. Należy pamiętać, że łąki kwietne zmieniają swój wygląd nie tylko w ciągu jednego roku, ale przede wszystkim na przestrzeni lat. W sposób naturalny pewne gatunki całkowicie ustępują miejsca innym, którym bardziej odpowiadają lokalne warunki.  Przed łąką została umieszczona tablica informująca zainteresowanych, że cechą charakterystyczną dla łąk kwietnych jest zmieniający się wygląd w ciągu roku, kiedy okresy spektakularnego wyglądu występują na przemian z mniej atrakcyjnym wyglądem łąki.

Beczki na wodę

Od sierpnia 2021 r. w patio  hotelowym Muzeum  II Wojny Światowej  w Gdańsku, ustawione są beczki zbierające wodę deszczową. Kilka deszczowych  dni pozwoliło na zapełnienie ich, aby następnie wykorzystywać zgromadzoną wodę do podlewania roślin w tej przestrzeni. Zbieranie wody opadowej jest przykładem działania Muzeum na rzecz zrównoważonego gospodarowania  wodą opadową. Warto dodać, że wodą deszczową podlewane są także od kilku lat nasadzenia żywopłotu z berberysu, który otacza plac przed budynkiem Muzeum od strony kanału rzeki  Raduni.

Hotele dla owadów

Przed wejściem do części biurowej oraz do części hotelowej Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, w donicach wypełnionych kwitnącymi bylinami zamontowane zostały hotele dla owadów. Tego typu działanie jest formą wsparcia bioróżnorodności w mieście. Te niewielkie budowle  mogą  zapewnić schronienie wielu różnym gatunkom owadów. Poprzez takie działania Muzeum chce zachęcić gości do podejmowania podobnych inicjatyw w prywatnych ogrodach, balkonach czy tarasach. 

Zdroje wody na terenie Muzeum

W czerwcu 2021 r. na terenie Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zamontowanych zostało pięć poidełek –  zdrojów, umożliwiających picie gdańskiej kranówki. Poprzez to przedsięwzięcie, zrealizowane wspólnie z Saur Neptun Gdańsk S.A., Instytucja popularyzuje wśród gości i pracowników picie wody z kranu, zachęcając tym samym do ograniczania zużycia plastiku.

Monitoring ornitologiczny na Westerplatte

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku w ramach porozumienia zawartego ze Stowarzyszeniem Ptaki Polskie, którego przedmiotem była współpraca na rzecz ochrony dziko żyjących gatunków flory i fauny oraz siedlisk, ze szczególnym uwzględnieniem ptaków, jako wskaźników jakości środowiska, na terenie Półwyspu Westerplatte zamontowanych zostało 50 szt. budek lęgowych. Ponadto w lutym br. wyczyszczono istniejące już budki w terenie. W ramach współpracy udało się również zinwentaryzować w sezonie lęgowym kilkanaście gatunków ptaków.  Prowadzony na zlecenie Muzeum monitoring ornitologiczny na terenie Półwyspu Westerplatte wykazał, że występuje tutaj 21 gatunków lęgowych, są to: grzywacz, krogulec, dzięcioł duży, sroka, wrona siwa, sójka, modraszka, bogatka, piecuszek, pierwiosnek, kapturka, kowalik, pełzacz leśny, pełzacz ogrodowy, strzyżyk, szpak, rudzik, pleszka, kos, zięba, dziwonia. Najwięcej par stwierdzono wśród grzywaczy, modraszek, pełzaczy ogrodowych, szpaków i kosów.

Oprócz gatunków lęgowych na Półwyspie Westerplatte oraz przylegających do niego wodach Zatoki  stwierdzono występowanie następujących gatunków: gęgawa, edredon, uhla, lodówka, łabędź niemy, gągoł, nurogęś, czernica, krzyżówka, perkoz dwuczuby, łyska, alka, śmieszka, mewa siwa, mewa srebrzysta, kormoran, kawka, gawron, jerzyk, oknówka, dymówka, raniuszek, śpiewak, kwiczoł, wróbel, mazurek, pliszka siwa, dzwoniec, szczygieł. Z pewnością nie jest to jednak pełna lista gatunków, ponieważ prowadzone obserwacje nie obejmowały pełnego roku kalendarzowego.

W ramach tej współpracy zrealizowane zostały również wspólnie działania edukacyjne i promocyjne, m.in. spacer ornitologiczny, który odbył się 13 czerwca br. przy okazji 6  urodzin audycji „Ptasie Radio”, w Radiu Gdańsk S.A.