Muzyka organowa, to niezwykła forma artystycznego wyrazu, która od wieków zachwyca swoim głębokim brzmieniem i potężną obecnością, a koncerty organowe są niezapomnianym przeżyciem – zwłaszcza doświadczane w zabytkowych wnętrzach, wykonywane na oryginalnych instrumentach. Zachowanie historycznych organów wymaga precyzyjnej konserwacji, a ta wiedzy i kunsztu, które przekazywane z pokolenia na pokolenie pozwalają nam, po dzisiejszy dzień, zachwycać się pięknem dźwięku tych instrumentów. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Karmelici Bosi w Zamartem, Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury oraz Stowarzyszenie PRO MUSICA ORGANA zapraszają na Konferencję naukową „Wokół zagadnień badań, konserwacji, restauracji i rekonstrukcji historycznych organów”, która towarzyszy podsumowaniu renowacji XVIII w. organów w Zamartem.
Zamarte, wieś w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Kamień Krajeński. To właśnie tutaj pod opieką Karmelitów Bosych znajduje się niezwykły zabytek – kościół pod wezwaniem Narodzenia NMP, a w nim unikatowe organy Mistrza z Kamienia z 1774 roku, które tej jesieni, po pięcioletnich pracach renowacyjnych, zabrzmiały dźwiękiem sprzed 250 lat.
Orany dopełniające jednorodnego rokokowego wystroju XVIII-wiecznego kościoła w Zamartem zbudował organmistrz Christianus Olszynski z Kamienia (Krajeńskiego). Stworzenie organów wymagało ogromnej wiedzy oraz umiejętności wypracowanych i przekazywanych przez rzemieślników na przestrzeni dziejów (pierwsze organy są datowane na III wiek p.n.e.). Te same umiejętności będące doskonałym przykładem kontynuowanego od pokoleń żywego dziedzictwa, pozwoliły na przeprowadzenie w latach 2018–2023 przez pracownię organmistrzowską Szymona Januszkiewicza prac renowacyjnych tego niezwykłego instrumentu. Są to nie tylko grające, ale i dzwoniące organy – gdyż w czasie prac odnalazły się elementy dzwoniącego mechanizmu Zimbelstern, który został pieczołowicie zrekonstruowany.
Koncert inauguracyjny, wieńczący zmagania nad doprowadzeniem rokokowego instrumentu do pierwotnej świetności, odbył się 10 września 2023, w dniu obchodzonego od średniowiecza, odpustu Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, który od 4 ćw. XVIII wieku uświetniała muzyka liturgiczna wykonywana przez miejscowych organistów. Podczas koncertu w wykonaniu organistki Małgorzaty Trzaskalik-Wyrwy wybrzmiał repertuar grany w czasach zbudowania instrumentu, odzwierciedlający skalę siedemnastogłosowych organów od subtelnych tonów po gromkie akordy, a także słyszalne w tle dźwięki dzwonków i bębnów.
Kolejne wyjątkowe koncerty w kościele w Zamartem odbędą się w 1 i 3 grudnia 2023 r., w ramach festiwalu „Dzwoniące organy Mistrza z Kamienia w kościele pw. Narodzenia NMP w Zamartem”, któremu towarzyszy Konferencja naukowa „Wokół zagadnień badań, konserwacji, restauracji i rekonstrukcji historycznych organów”.
Konferencja naukowa „Wokół zagadnień badań, konserwacji, restauracji i rekonstrukcji historycznych organów”
Konferencja jest skierowana do organistów, organologów i organmistrzów, naukowców i służb konserwatorskich.
Celem konferencji jest propagowanie wiedzy na temat sztuki organowej, przedstawienie informacji na temat prac badawczych w służbie praktyki organmistrzowsko-konserwatorskiej, popularyzacja dobrych praktyk w konserwacji i restauratorstwie historycznych organów oraz wypracowanie wytycznych do przygotowania projektu wytycznych Generalnego Konserwatora Zabytków dotyczących konserwacji i restauracji organów historycznych.
Podczas konferencji będą omawiane, między innymi, doświadczenia na temat prac badawczych w służbie praktyki organmistrzowsko-konserwatorskiej, oraz dobre praktyki prac konserwatorskich i restauratorskich historycznych organów.
Konferencja będzie połączona z wizytami studyjnymi w Zamartem, zajęcia stacjonarne odbywają się w Kujawsko-Pomorskim Centrum Kultury w Bydgoszczy.
- Wydarzenia ogólnodostępne:
piątek, 1.12.2023, godz. 19.00-20.00, Zamarte, Kościół pw. Narodzenia NMP
Koncert „Dzwoniące organy Mistrza z Kamienia w Kościele pw. Narodzenia NMP w Zamartem”. Wykonawca: Andrzej Szadejko (Gdańsk)
niedziela, 3.12.2023, godz. 16.00-17.00, Zamarte, Kościół pw. Narodzenia NMP
Koncert „Dzwoniące organy Mistrza z Kamienia w Kościele Narodzenia NMP w Zamartem” Wykonawca: François Mènissier (Rouen, Francja)
- Wydarzenia wymagające rejestracji:
piątek, 1.12.2023, godz. 16.30-19.00 Wizyta studyjna w Zamartem
sobota i niedziela, 2-3.12.2023 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy:
- Sesja I Prace badawcze w służbie praktyki organmistrzowsko-konserwatorskiej
- Sesja II Orgeldenkmalpflege poza granicami Polski
- Sesja III Niefunkcjonalne nie znaczy niepotrzebne – idea muzeów organów
- Sesja IV Prace konserwatorskie i restauratorskie przy historycznych organach – zagadnienia do projektu wytycznych
Generalnego Konserwatora Zabytków - Sesja V Organologia – wielokryterialna dziedzina naukowa
Rejestracja: http://organyzamarte.pl/formularz-zgloszeniowy-zamarte/
Część wydarzeń płatna zgodnie z informacją na formularzu.
Do pobrania:
Szczegółowy program
Wydarzenie jest realizowane przez Zespół ds. Organów Historycznych Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
Konferencja naukowa „Wokół zagadnień badań, konserwacji, restauracji i rekonstrukcji historycznych organów” została objęta honorowym patronatem sekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalnego Konserwatora Zabytków dr. Jarosława Sellina.
Festiwal „Dzwoniące organy Mistrza z Kamienia w kościele pw. Narodzenia NMP w Zamartem” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Muzyka” realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.
Konferencję naukową „Wokół zagadnień badań, konserwacji, restauracji i rekonstrukcji historycznych organów” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach zadania „Utworzenie w NID i działalność Zespołu ds. Organów Historycznych”.
Narodowy Instytut Dziedzictwa
