„Biografie jako źródła wiedzy o Zagładzie i Auschwitz” to tytuł konferencji metodycznej dla nauczycieli, która odbyła się 28 i 29 sierpnia w trybie online.
Otwierający konferencję dyrektor Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście Andrzej Kacorzyk podkreślił, że muzeum jest dobrze przygotowane do tego, by w tym roku szkolnym przyjmować grupy z uwzględnieniem reżimu sanitarnego i prowadzić zajęcia warsztatowe, wykłady oraz spotkania z byłymi więźniami.
Dyrektor Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń Arkadiusz Walczak, nawiązując do tematu konferencji, mówił:
– Myśląc o tegorocznej konferencji wróciliśmy do tego co jest podstawowym założeniem edukacji o Auschwitz i Holokauście, czyli uczenia nie tylko o statystykach, nie tylko o liczbach, o masie, ale przede wszystkim pokazywania tego wydarzenia w sposób, który pozwoliły uczniom budować więź emocjonalną z ofiarami. To jest możliwe tylko i wyłącznie wtedy, gdy te ofiary wyłuskamy, przywrócimy im twarze, przywrócimy pamięć o ich imionach, nazwiskach, biografiach.
W pierwszym dniu konferencji przybliżone zostały biografie więźniów Auschwitz z pierwszych transportów warszawskich m.in.: Witolda Pileckiego, Władysława Bartoszewskiego, Antoniego Kocjana, Stanisława Dubois, Konstantego Jagiełły, Karola Świętorzeckiego, o których opowiedział w swoim wykładzie dr Adam Cyra z Centrum Badań Muzeum Auschwitz.
Uczestnicy konferencji mieli okazję spotkać się z bliskimi rotmistrza Witolda Pileckiego – wnuczką prof. Dorotą Optułowicz-McQuaid oraz prawnukiem Krzysztofem Kosiorem, którzy podzielili się wspomnieniami z domu rodzinnego. Dziadek był w nim pokazywany, nie jako ten, który stał na piedestale, ale jako normalny człowiek, który miał swoje wymagania i oczekiwania. To nie była postać, którą poznawali z książek historycznych. Podkreślili, że to bardzo ważne, by historię pokazywać w taki sposób, który zachęci młode pokolenie do tego, aby zobaczyli w naszych bohaterach normalnych ludzi. W czasach kiedy odchodzą od nas ostatni świadkowie Auschwitz, pamięć o nich powinni kultywować wszyscy – poczynając od rodziny i nauczycieli, ale trzeba to robić w sposób, który trafiałby do młodego pokolenia.
O losach młodego, osiemnastoletniego Władysława Bartoszewskiego w Auschwitz i o tym, co nastąpiło po jego zwolnieniu, mówił Marek Zając – przewodniczący Rady Fundacji Auschwitz-Birkenau.
– Patrząc na losy Władysława Bartoszewskiego wiele dowiecie się o wojnie, okupacji, systemie obozów koncentracyjnych, życiu codziennym w Auschwitz, ale możemy także zastanowić się nad sensem naszego życia, nad pytaniem, czy człowiek z natury jest dobry, czy zły. Co znaczy być w ogóle człowiekiem dobrym? Refleksja ta ma wymiar w pełni edukacyjny – powiedział
Projekcję filmu dokumentalnego o Antonim Kocjanie – wybitnym konstruktorze szybowców, byłym więźniu KL Auschwitz – zatytułowanym „Antoni Kocjan człowiek, który zatrzymał rakiety V” poprzedziło spotkanie z reżyserami: Małgorzatą Walczak i Markiem Pawłowskim, którzy opowiadali o powstaniu filmu, o jego języku oraz o tym, jak jest istotne, aby trafił do młodego widza.
Podczas prezentacji „Nowe narzędzia w pracy edukacyjnej Muzeum” uczestnicy zapoznali się z dostępnymi zdalnie zasobami edukacyjnymi Miejsca Pamięci. To m.in. e-pobyty studyjne, tematyczne sesje edukacyjne, międzynarodowe konferencje edukacyjne oraz najnowsza inicjatywa edukacyjna – podcasty o historii Auschwitz.
Drugi dzień konferencji poświęcony był biografiom postaci mniej znanych, ale poprzez ich dobór zwrócono uwagę jak różne są życiorysy, w jak różnorodny sposób są opowiadane, utrwalane i jak mogą być wykorzystane w pracy z młodzieżą. Uczestnicy poznali historię żydowskiego chłopca Dawida Rubinowicza, który podczas okupacji pisał pamiętnik, będący niezwykłym obrazem rzeczywistości, przez którą musiały przejść tysiące Żydów żyjących w podobnych mu warunkach w czasach okupacji. Zapoznali się także z historią Stanisława Grzesiuka: pisarza, pieśniarza, kompozytora, piewcę obyczajów i specyficznego kolorytu starej Warszawy, autora książki Pięć lat kacetu, w której opisywał swój pobyt w obozach Dachau, Mauthausen i Gusen.
Podczas konferencji zostały także zaprezentowane biografie wybranych ofiar, świadków, sprawców oraz pokazane narzędzia, w jaki sposób – w oparciu o nie – można z młodzieżą pracować.
Dr Adam Sitarek z Uniwersytetu Łódzkiego mówił o Mordechaju Chaimie Rumkowskim – Przełożonym Starszeństwa Żydów w łódzkim getcie oraz dokonał analizy publikacji na jego temat, natomiast dyrektor WCiES Arkadiusz Walczak dokonał analizy wybranych biografii odnoszących się do tematyki Zagłady, ale także okresu powojennego.
Organizatorami konferencji, która odbyła się już po raz 15., było Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście oraz Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń.
