poniedziałek, 15 września, 2025

82. rocznica agresji sowieckiej na Polskę w Muzeum II Wojny Światowej

Muzeum II Wojny Światowej zaprasza na lekcje muzealne, wystawę plenerową oraz pokaz sowieckiego filmu propagandowego opatrzonego wstępem naukowym, organizowane przez Muzeum w ramach 82. rocznicy agresji sowieckiej na Polskę.

– 17 września 1939 r. Związek Sowiecki zbrojnie zaatakował Polskę, realizując ustalenia tajnego porozumienia między Hitlerem a Stalinem, zwanego przez historyków paktem Ribbentrop-Mołotow – mówi dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku – prof. Grzegorz Berendt. – Umowa dwóch zbrodniczych mocarstw przewidywała wspólną agresję na Rzeczpospolitą, zajęcie oraz podział jej terytorium, jak i faktyczną likwidację państwa polskiego. Data 17 września 1939 r. jest początkiem okupacji sowieckiej, która doprowadziła m.in. do ludobójstwa w Katyniu oraz masowych deportacji Polaków na wschód. Nie można zapomnieć także o reperkusjach sowieckiej agresji na Polskę, do których bezsprzecznie należy pozbawienie Polski niepodległości na kilkadziesiąt lat. Pamięć i edukacja o okupacji sowieckiej jest obowiązkiem, który sumiennie wypełnia Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, nie tylko w rocznicę tych tragicznych wydarzeń.   

Spacery muzealne w 82. rocznicę agresji związku sowieckiego na Polskę

W dniach 17 i 18 września br. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zaprasza na bezpłatne spacery muzealne odbywające się pod opieką edukatorów  MIIWŚ. Spacery będą okazją do zapoznania się z wybranymi częściami wystaw Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku: ekspozycji stałej oraz ekspozycji czasowej „Walka i Cierpienie. Obywatele polscy podczas II wojny światowej”. 

Podczas spacerów omawiane będą wybrane eksponaty związane kontekstowo z zagadnieniem agresji sowieckiej na Polskę. Uczestnicy spacerów poznają m.in. historię polskiej tablicy granicznej wydobytej z rzeki Zbrucz oraz losy cennego daru profesora Wiesława Gruszkowskiego – polskiej flagi ze Lwowa, ukrywanej przez rodzinę Gruszkowskich. Organizowane przez Muzeum spacery będą okazją do poszerzenia wiedzy w aspekcie IV rozbioru Polski, w tym m.in. zagadnień związanych z traktowaniem przez sowieckiego agresora polskich symboli państwowych i narodowych.

  • Piątek, 17 września br. – spacery dla grup zorganizowanych, uczniów klas trzecich i czwartych szkół ponadpodstawowych wraz z opiekunami. Zwiedzanie w godzinach: 10:00, 11:30, 13:00, 14:30.
  • Sobota, 18 września br. – spacery dla osób powyżej 18. roku życia. Zwiedzanie w godzinach: 11:00, 12:30, 14:30, 15:30.

Każde spotkanie potrwa około 60 min. Aby wziąć udział w zwiedzaniu należy wypełnić formularz i przesłać na adres: edukacja@muzeum1939.pl. Formularz do pobrania ze strony: https://muzeum1939.pl/spacer-muzealny-w-rocznice-agresji-zwiazku-sowieckiego-na-polske/aktualnosci/4795.html

Zgłoszenie uzyskuje status potwierdzonego po uzyskaniu odpowiedzi z akceptacją formularza.

Udział w spacerze muzealnym jest bezpłatny.

Pokaz filmu „Wyzwolenie – Освобождение opatrzony słowem wstępu pracownika naukowego MIIWŚ

17 września 2021 r. o godzinie 17.00 w Kinie Muzeum (poziom -3 MIIWŚ) odbędzie się pokaz sowieckiego filmu propagandowego w reżyserii Ołeksandra Dowżenki „Wyzwolenie – Освобождение”. Film zostanie poprzedzony słowem wstępu Michała Bogdanowicza, pracownika Działu Naukowo-Edukacyjnego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Film ukazuje inwazję Armii Czerwonej na wschodnią Polskę we wrześniu 1939 r. nie jako agresję, ale „oswobodzenie” spod władzy „polskich panów”. W swojej treści przeinacza rzeczywistość związaną z rozpoczęciem sowieckiej okupacji połowy terytorium II Rzeczpospolitej.

Bezpłatne wejściówki na pokaz będą dostępne do pobrania w kasach Muzeum w dniu seansu.

„WYZWOLENIE – ОСВОБОЖДЕНИЕ”

60 min., 1940, ZSRS, dokumentalny

Reżyser: Ołeksandr Dowżenko

II Reżyser: Julia Sołncewa

Muzyka: Borys Latoszyńskij

Rok Produkcji: 1940

Obraz „Wyzwolenie” jest najbardziej znanym filmem propagandowym o sowieckiej agresji na Polskę w 1939 r. Pełen tytuł precyzuje temat: „Wyzwolenie ziem ukraińskich i białoruskich od ucisku polskich panów i zjednoczenie bratnich narodów w jedną rodzinę. Kronika historyczna”. Kadry filmu przedstawiają ujęcia szczęśliwych ludzi, radujących się z  wyzwolenia spod „polskiej okupacji” i szczęśliwych z nadejścia świetlanej ery komunizmu. Film Dowżenki, jednego najwybitniejszych twórców kina sowieckiego, zrealizowany został profesjonalnie, a propagandowy komentarz umiejętnie łączy komunistyczny patos z ironią, skierowaną przeciwko „pańskiej Polsce”.

Wystawa plenerowa ,,1945-2022. Dzieje Krzyża na Westerplatte”

Od 17 września br., w rocznicę agresji sowieckiej na Polskę, naprzeciw realizowanego cmentarza wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte, prezentowana będzie plenerowa wystawa ,,1945-2022. Dzieje krzyża na Westerplatte”. Ekspozycja została przygotowana przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku we współpracy ze Stowarzyszeniem „Godność”, w związku z przypadającą w tym roku 40. rocznicą przywrócenia krzyża na mogiły na Westerplatte.

Idee przedsięwzięcia przedstawia Monika Gomółka – kurator wystawy, pracownik Działu Wystaw MIIWŚ.

– Ekspozycja poświęcona jest przedstawieniu losów symbolu religijnego na terenie dawnej Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte. Ta historia niczym w soczewce ukazuje realia kształtowania w czasach komunizmu pamięci o polskich bohaterach, a jednocześnie przedstawia walkę ówczesnej władzy z Kościołem katolickim. Na wystawie za klamrę spinającą wydarzenia przyjęte zostały lata 1945 – 2022, wokół których zbudowano oś  narracji z uwypukleniem tych cezur, które odegrały znaczącą rolę w tej opowieści – mówi.

Cała historia rozpoczyna się już w 1945 r., w momencie gdy ocaleli Westerplatczycy podejmują działania zmierzające do upamiętnienia żołnierzy poległych podczas obrony Składnicy we wrześniu 1939 r. W wyniku tych prac, rok później na terenie WST ustawiono betonowy krzyż. Niestety w 1962 r. władza komunistyczna usunęła krzyż z Westerplatte, a w jego miejsce postawiono sowiecki czołg T-34. Symbol religijny został potajemnie przewieziony do kościoła św. Jadwigi Śląskiej w Nowym Porcie i wkopany na pobliskim cmentarzu. Kolejne starania o przywrócenie krzyża podjęto w 1980 r., w ich rezultacie Urząd ds. Wyznań wydał zgodę na ponowne ustawienie krzyża na terenie półwyspu, co ostatecznie odbyło się w 1981 r.

O istotnej roli historycznego krzyża w aspekcie realizowanego cmentarza wojskowego opowiada dyrektor MIIWŚ prof. Grzegorz Berendt.

– Niewątpliwie jedną z najistotniejszych dat w tej opowieści stanowi rok 2019, kiedy podczas V etapu badań archeologicznych na terenie Westerplatte archeolodzy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku odnaleźli szkielety 9 polskich obrońców z września 1939 r. W wyniku badań identyfikacyjnych prowadzonych przez Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie udało się zidentyfikować tożsamość 5 obrońców, kolejne badania nadal trwają. To przełomowe odkrycie rzeczywistego, a nie jak dotąd symbolicznego miejsca pochówku obrońców, stało się podstawą idei budowy cmentarza wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte. W związku z tym w 2020 r. MIIWŚ w Gdańsku rozpisało międzynarodowy konkursu na opracowanie nowej koncepcji urbanistyczno-architektonicznej cmentarza, realizowanego w ramach I etapu inwestycji – budowy plenerowego Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. Aktualnie, w związku z prowadzonymi pracami na półwyspie, historyczny Krzyż z Westerplatte został zabezpieczony i otoczony opieką konserwatorską. Do czasu zamieszczenia go w przestrzeni nowego cmentarza wojskowego, będzie spoczywał bezpieczne w Muzeum II Wojny Światowe w Gdańsku. Krzyż z Westerplatte już na zawsze pozostanie nieodłącznym symbolem przywracania pamięci polskim obrońcom z września 1939 r. 

Na wystawę składają się teksty prezentujące w chronologicznym układzie historię przywrócenia krzyża na Westerplatte oraz fotografie z kolekcji pana Czesława Nowaka, z darów p. Zbigniewa Ciereszko, z agencji Kosycarz Foto Press/KFP oraz ze zbiorów Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Ekspozycja prezentowana będzie na półwyspie Westerplatte od 17 września br.

Jednocześnie wystawa prezentowana jest od 27 sierpnia br. w Bazylice św. Brygidy w Gdańsku.


17 września obchodzony jest jako rocznica sowieckiej agresji na Polskę, jak i Dzień Sybiraka, dla uczczenia pamięci polskich ofiar i męczeństwa doznanego z rąk funkcjonariuszy państwa sowieckiego. Jak głosi przyjęta przez aklamację uchwała Izby z 2013 r.: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd wszystkim Polakom zesłanym na Syberię, inne tereny Rosji i Związku Sowieckiego. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej upamiętnia tych, którzy tam  zginęli, tych, którym udało się powrócić do Ojczyzny, tych, którzy osiedli w różnych częściach świata, oraz tych, którzy pozostali w miejscu swego zesłania, gdzie kultywowali polskość”.

17 września br. delegacja Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku złoży kwiaty na Cmentarzu Łostowickim w Gdańsku, pod tablicą pamiątkową Marynarzy Polskich zamordowanych na wschodzie w Gdyni oraz pod pomnikiem „Golgota Wschodu” w Gdyni.


W przeddzień 82. rocznicy agresji sowieckiej na Polskę Oblackie Centrum Edukacji i Kultury w Gdańsku, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku zapraszają na cykl wydarzeń upamiętniających ofiary Armii Czerwonej na Pomorzu 1945 roku. Wydarzenia organizowane są w związku z 82. rocznicą agresji sowieckiej na Polskę. 15 i 16 października br., w przeddzień zbliżającej się rocznicy, w kościele rektoralnym pw. św. Józefa w odbędą się koncert, Msza święta, składanie kwiatów oraz konferencja naukowa. Więcej szczegółów na: https://muzeum1939.pl/1516-wrzesnia-br-uroczystosci-upamietniajace-ofiary-armii-czerwonej-na-pomorzu-1945-roku/aktualnosci/4798.html.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Pod naszym patronatem

Wystawa „Podzespoły czyli wnętrze Star...

Muzeum Przyrody i Techniki im. Jana Pazdura w Starachowicach zaprasza na wernis...

XIII Festiwal Blues pod Piecem

30 sierpnia 2025 r. o godz. 19.00 w Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach...

150 LAT MUZEALNICTWA ROLNICZEGO NA ZIE...

W 2025 roku przypada 150. rocznica pojawienia się idei muzealnictwa rolniczego ...

XI.Legenda STARa

11.LegendA STARa, to zlot pojazdów  zabytkowych organizowany przez Powiat ...

XIII Festiwal Blues pod Piecem

30 sierpnia 2025 r. o godz. 19.00 – Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach...