5 października jak co roku poprzez symboliczne złożenie wiązanek oraz zapalenie zniczy upamiętniamy rocznicę ofiar masakry Żydówek Francuskich – Więźniarek Karnej Kompanii Kobiet podobozu KL Auschwitz-Birkenau Bor/Budy, to już 81-sza rocznica tych tragicznych wydarzeń.
Przypomnijmy historię tego wydarzenia: pierwsze więźniarki przybyły do Frauen Strafkompanie Bor/Budy w czerwcu 1942 roku, po dwóch miesiącach pozostałe jeszcze przy życiu kobiety skierowano do KL Birkenau. Kolejne więźniarki z KL Auschwitz zostały skierowane do Karnej Kompani Bor/Budy 25 lipca 1942 roku, były to młode więźniarki Żydówki francuskie traktowane przez SS jako komunistki, w tej grupie było też kilka Polek z emigracji do Francji. Zakwaterowano je w budynku szkoły, tak samo jak poprzednią grupę Polek, rozmieszczono je po części w pomieszczeniach na parterze oraz na strychu budynku. W nocy 5 października 1942 r. sześć więźniarek funkcyjnych (min. Elfriede Schmidt – nazwana „królową siekiery”) razem z SS-manami pilnującymi Karnej Kompanii od zewnątrz ogrodzenia, dopuścili się, zbrodni na przebywających w budynku francuskich więźniarkach. Wywiązała się bójka, która przeistoczyła się w bestialską, nieludzką masakrę. Z rąk funkcyjnych i SS-manów używających pałek, siekier i podobnych narzędzi zginęło około 90 więźniarek. Ich zmasakrowane ciała zostały na następny dzień załadowane na ciężarówki i wywiezione do jednego z krematoriów KL Birkenau.
Śledztwo w tej sprawie przeprowadzone przez obozowe gestapo na rozkaz samego Komendanta Rudolfa Hossa, które na zlecenie SS-manów dokumentował na fotografiach jeden z więźniów obozu Wilhelm Brasse (numer więźniarski nr 3444), zostało umorzone, a wszelakie dowody starano się już w tamtym czasie pozacierać. Komendant nakazał zniszczenie negatywów zostawiając tylko jedną kopie – być może te zdjęcia przetrwały i nadal są w czyiś rękach.
Znamy historyczny przebieg tego brutalnego wydarzenia, niestety nadal są to bezimienne ofiary obozu KL Auschwitz i Holokaustu. Nie zachowała się żadna znana nam dokumentacja poobozowa, która pozwoliłaby opracować listę nazwisk nie tylko tych kobiet – więźniarek z tej masakry, ale także i wszystkich ofiar podobozu KL Auschwitz-Bor/Budy.
Podczas uroczystości złożono wieńce i wiązanki oraz zapalono znicze przez następujące osoby i delegacje:
W imieniu Wojewody Małopolskiego Pana Łukasza Kmity wiązankę złożył Pan Grzegorz Sobol Zastępca Dyrektora Wydziału Spraw Cudzoziemców Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, w imieniu Zarządu Województwa Małopolskiego wiązankę złożyli Pan Dariusz Gawęda Zastępca Dyrektora Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego i Pan Jakub Przewoźnik Kierownik Agendy Zamiejscowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Burmistrz Brzeszcz Pan Radosław Szot, delegacja Rady Miejskiej w Brzeszczach Pan Przewodniczący Rady Zbigniew Kolasa, Pan Wiceprzewodniczący Rady Marek Gancarczyk wraz z Radnymi Panią Danutą Sochą, Panem Jackiem Wawro, Panią Heleną Moś, Pani Teresa Jankowska Członek Zarządu Powiatu w Oświęcimiu, Zastępca Wójta Gminy Oświęcim Pani Halina Musiał wraz z delegacją Rady Gminy Oświęcim Panem Jackiem Mydlarzem, Konsul Generalny Francji Pan Cedric Peltier, Konsul Generalny Niemiec Pan Holger Mahnicke, Zastępca Dyrektora Instytutu Pamięci Narodowej Oddział Kraków Pani Cecylia Radoń, w imieniu Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau Pan dr. Jacek Lachendro, w imieniu Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu Ks. Dyrektor Dariusz Chrostowski oraz Ks. Manfred Deselaers, Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej Pani Dyrektor Dorota Mleczko wraz z delegacją, Dyrektor Ośrodka Kultury w Brzeszczach Pan Maciej Zawadzki, Pan Sławomir Pastuszka Gmina Żydowska w Katowicach , Delegacja Wspólnoty Samorządowej Gminy Brzeszcze w osobach Pani Danuty Socha, Pani Heleny Moś, Delegacja Towarzystwa Incjatyw lokalnych Libero w Brzeszczach Pan Łukasz Strzelczyk, Dom Ludowy Brzeszcze Bór Pani Kierownik Kinga Hajda.
Organizatorami uroczystości był Burmistrz Brzeszcz Pan Radosław Szot i Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau. Zabezpieczenie medyczno-techniczne OSP Brzeszcze Bór.
Po części oficjalnej, uczestnicy zwiedzili historyczną wystawę w budynku oraz zapoznali się z nowym folderem wydanym przez Fundację Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau. Folder dotyczy Miejsc Pamięci, które są pod opieką naszej Fundacji, a znajdują się w tzw. „Strefie Auschwitz” – i tak właśnie zatytułowana jest ta nowa pozycja. Folder wydany jest w formie mapki z krótkimi opisami, a każdemu z historycznych obiektów przypisany jest osobny piktogram. Kod QR po zeskanowaniu przenosi nas do rozszerzonej, internetowej wersji i przyszłościowo będzie można wybrać rożne wersje językowe. To bardzo ważne uzupełnienie istniejącej już turystyki edukacyjnej, którą od lat prowadzi Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau. Dzięki tej pozycji turysta może teraz zapoznać się z cała strefą kompleksu niemieckiego obozu koncentracyjnego i zagłady KL Auschwitz-Birkenau. Pamiętajmy ze strefa wpływu obozu to ponad 40 km2. Zapraszamy do skorzystania z tego poręcznego folderu i zwiedzenia opisanych tam historycznych miejsc związanych z KL Auschwitz-Birkenau, które są nierozerwalną częścią tego olbrzymiego kompleksu obozowego.
Źródło: Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau
