Oto Światłość Wielka i Klucz Rajski. Hymny z tatarskich zaścianków króla Sobieskiego – program wydarzeń edukacyjnych towarzyszących wystawie.
Tatarzy polscy. Wyznawcy islamu – oprowadzanie po wystawie
Kim są Tatarzy? To lud bez własnej ziemi, rozsiany po różnych zakątkach świata. Sześćset lat temu przybyli z odległych terenów Złotej Ordy i Krymu na ziemie Rzeczypospolitej Obojga Narodów i żyją wśród nas do dziś jako najmniejsza grupa etnograficzno-wyznaniowa w Polsce. Przez stulecia zatracili swój język, ich nazwiska uległy spolszczeniu, ale pozostali wiernymi wyznawcami wiary w Allaha i spadkobiercami kultury muzułmańskiej. Ich osadnictwo w północno-wschodniej Polsce ma związek z nadaniami ziem przez króla Jana III na mocy przywileju z 1679 r. Jedną z przekazanych wsi były Kruszyniany, które przypadły Samuelowi Krzeczowskiemu – rotmistrzowi, który, jak głosi legenda, uratował życie polskiemu władcy w bitwie pod Parkanami. Tatarzy walczyli za Rzeczpospolitą podczas konfederacji barskiej, zrywów niepodległościowych, wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. i na frontach II wojny światowej. W spuściźnie ludność tatarska pozostawiła nam zabytki piśmiennicze, które świadczą o wielkim przywiązaniu do islamu i tradycji. To im poświęcimy szczególną uwagę w trakcie zwiedzania wystawy. Obejrzymy różne wydania Koranu, kitaby, chamaiły oraz daławary.
Prowadzenie: Katarzyna Krzywicka
Dla kogo: młodzież, dorośli
Kiedy:
- 21 października, godz. 12.00–13.00, KUP BILET
- 29 października, godz. 12.00–13.00, KUP BILET
- 4 listopada, godz. 13.00–14.00, KUP BILET
- 19 listopada, godz. 12.00–13.00, KUP BILET
- 25 listopada, godz. 13.00–14.00, KUP BILET
- 2 grudnia, godz. 13.00–14.00, KUP BILET
- 10 grudnia, godz. 12.00–13.00, KUP BILET
Gdzie: zbiórka w szatni pałacowej
Bilety: 30 zł
Tatarskie muhiry – sakralne dzieła sztuki | warsztaty historyczno-kaligraficzne
Dekoracja kaligraficzna podniebia minbaru, tatarski meczet w Rejżach
Muhiry zajmują szczególne miejsce w kulturze artystycznej Tatarów litewskich. To barwne malowidła lub dekoracyjne tkaniny z wersetami Koranu oraz z przedstawieniami meczetów. Zdobiły wnętrza sal modlitewnych oraz domów. Posiadały zarówno wartość sakralną, jak i pierwiastek magiczny. Wskazywały jednoznacznie na przynależność ich twórcy oraz posiadacza do wspólnoty muzułmańskiej. W trakcie warsztatów dostrzeżemy różnorodność tatarskich muhirów oraz ich metaforyczny przekaz. Omówimy różne techniki ich wykonywania. Szczególną uwagę zwrócimy na odręcznie zapisane w języku Mahometa teksty modlitw. To nas zainspiruje do samodzielnych prób kreślenia swojego imienia w języku arabskim w trakcie warsztatów kaligrafii.
Prowadzenie: Katarzyna Pietrzak i Klaudia Heldt
Dla kogo: młodzież, dorośli
Kiedy:
Gdzie: zbiórka w szatni pałacowej
Bilety: 60 zł
Tatarskie bajanie | warsztaty plastyczne
Fragment namiotu tureckiego, przed 1683, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, nr inw. Wil.3259, fot. Zbigniew Reszka
Za górami, za lasami, a może całkiem blisko, usłyszeć można niezwykłe historie. Opowieści pełne dobra, ciepła i humoru. Jak przechytrzyć groźnego olbrzyma? Kto potrafi rozsądzić każdy spór? Czy wolność cenniejsza jest niż złoto? Na te i inne pytania odpowiedzi poszukamy w tatarskich bajkach i legendach, które opowiemy w konwencji storytellingu. W części warsztatowej spróbujemy oswoić najgroźniejszego potwora – bohatera jednej z usłyszanych opowieści.
Prowadzenie: Ewelina Jarnutowska i Katarzyna Pietrzak
Dla kogo: warsztaty familijne (dzieci powyżej 8 lat)
Kiedy:
- 26 listopada, godz. 11.00–12.30, KUP BILET
Gdzie: Scriptorium Villa Nova
Bilety: 20 zł
Jak zwiedzać meczet? | warsztaty historyczno-malarskie
Franciszek Smuglewicz, wnętrze meczetu na Łukiszkach, reprodukcja
Świątynie muzułmańskie gromadzą nie tylko wyznawców islamu, ale również turystów i miłośników sztuki. Wyróżniają się one na tle wielkomiejskich budowli. Zachwycają rozmachem architektonicznym, formą i różnorodnością stylów. Ich wnętrza cechuje wysublimowany minimalizm. Z reguły są otwarte w dzień i w nocy. Zwiedzanie meczetu musi jednak odbywać się wedle określonych zasad, o których opowiemy w trakcie spotkania. Poznamy również typowe elementy wystroju obiektów architektury sakralnej islamu. Omówimy ich znaczenie symboliczne. Opowiemy też o najstarszej świątyni muzułmańskiej w Polsce, której historia sięga czasów króla Jana III. W trakcie warsztatów wykonamy na ceramicznych kafelkach dekorację malarską z motywem floralnym charakterystycznym dla sztuki tureckiej.
Prowadzenie: Katarzyna Pietrzak i Dominika Macios
Dla kogo: dzieci (powyżej 10 lat), młodzież, dorośli
Kiedy:
Gdzie: zbiórka w szatni pałacowej
Bilety: 30 zł
Szczęście zamknięte w tatarskim zielu, czyli szampon w kostce I warsztaty zielarsko-kosmetyczne
Jest wiele wdzięcznych i tajemniczych nazw staropolskich opisujących tatarak zwyczajny: ajer, agier, szuwar, sasyna i inne. Jednak żadna z nich nie kojarzy się ze szczęściem, a szkoda, bo zapach rośliny wywołuje najprawdziwszą radość. Tatarak przywołuje skojarzenia z beztroską, ciepłym latem i kąpielą w polskich rzeczkach. Mało kto dziś pamięta, skąd przywędrowała do nas moda na ziele tatarskie. A jeszcze mniej osób potrafi wykorzystać ziele tatarskie w życiu codziennym. Zapraszamy na warsztaty tworzenia tatarakowych szamponów w kostce. Na nowo odkryjemy uroki tataraku, poczujemy jego intensywny, orzeźwiający i energetyzujący zapach. Dowiemy się o jego właściwościach fitoterapeutycznych oraz przybliżymy historię rośliny z ziem polskich i litewskich.
Prowadzenie: Marta Poławska i Ewa Rogala
Dla kogo: młodzież, dorośli
Kiedy:
- 26 października, godz. 17.00–20.00, KUP BILET
Gdzie: Wozownia
Bilety: 50 zł
Kontakt i informacje:
Katarzyna Pietrzak: 22 54 42 758, kpietrzak@muzeum-wilanow.pl
Źródło: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
