42. rocznica wprowadzenia stanu wojennego – działania IPN

W związku z 42. rocznicą wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, IPN zaprasza do udziału w akcji społecznej „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności”.

13 grudnia, zapalając w oknie świecę, wyrażamy solidarność z ofiarami stanu wojennego. Można również zapalić wirtualną świecę na stronie swiatlowolnosci.ipn.gov.pl.

Kampania społeczna „Zapal Światło Wolności” nawiązuje do gestu solidarności, jaki wobec Polaków żyjących w stanie wojennym w Wigilię Bożego Narodzenia 1981 roku wykonały rzesze mieszkańców wolnego świata. Na znak jedności z rodakami świecę w oknie Pałacu Apostolskiego w Watykanie zapalił papież Jan Paweł II. Do postawienia w oknach świec wezwał również prezydent USA Ronald Reagan, który w Bożonarodzeniowym orędziu do narodu powiedział: „Niech płomień milionów świec w amerykańskich domach będzie świadectwem, że światła wolności nie uda się zgasić”.

Finał tegorocznej kampanii „Zapal Światło Wolności” odbędzie 13 grudnia o godzinie 19:30 przy Krzyżu Papieskim na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie.

CENTRALA IPN, ODDZIAŁ IPN W WARSZAWIE

• 1–13 grudnia 2023 – „Orła WRONa nie pokona” – cykl zajęć i warsztatów na temat stanu wojennego prowadzonych przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Warszawie
• 4 grudnia 2023, Warszawa – Dlaczego wciąż nie osądzono sprawców zbrodni komunistycznych? Dyskusja „Rachunek sumienia III RP” oraz pokaz filmu „Stanisław Helski. Dlatego” i pokaz filmu „Stanisław Helski. Dlatego”
• od 9 do 13 grudnia 2023, Warszawa – uroczystości w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL upamiętniające ofiary systemu komunistycznego (ul. Rakowiecka 37)
• 12 grudnia 2023, Warszawa – wykłady dr. hab. Patryka Pleskota i dr. Tadeusza Ruzikowskiego podczas seminarium naukowego „Stan wojenny w Polsce (1981–1983)” (Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, ul. Rakowiecka 37)
• 13 grudnia 2023, Warszawa – Dyskusja „Rurarz, Spasowski – żywoty równoległe. Wokół ucieczek ambasadorów PRL w grudniu 1981” ( Centralny Przystanek Historia IPN, ul. Marszałkowska 21/25)
• 13 grudnia 2023, Warszawa – uroczystość wręczenia Krzyży Wolności i Solidarności działaczom opozycji niepodległościowej z lat 1956–1989 (Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, ul. Rakowiecka 37). Wstęp za zaproszeniami.
• 13 grudnia 2023 – premiera filmu „Stanisław Helski. Dlatego” na kanale IPNtv na YouTube
• 15 grudnia 2023, Warszawa, godz. 18.00 – „W kręgu muzyki polskiej” – koncert z okazji 42. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego”. Koncert prowadzi Sebastian Boguszewski – śpiewak operowy i konferansjer muzyczny (Izba Pamięci Strzelecka 8)

IPN W GDAŃSKU

• 7 grudnia 2023, Braniewo – zajęcia dla uczniów szkół średnich poświęcone 42. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce , Miejska Biblioteka Publiczna (ul. Katedralna 7)
• 9–20 grudnia 2023  – publikacja dodatku tematycznego „Dwa Grudnie: Grudzień 1970 i stan wojenny” w postaci artykułów na portalu histmag.org
• 12 grudnia 2023, Bydgoszcz, godz. 9.30 – wystąpienia historyków Oddziału IPN w Gdańsku podczas ogólnopolskiej konferencji naukowej „Represje władzy komunistycznej wobec społeczeństwa polskiego w latach 1944–1990”, Delegatura IPN (ul. W. Teskowej 1)
• 13 grudnia 2023, Gdańsk, godz. 11.00 – Msza święta, po której nastąpi uroczystość odsłonięcia tablicy pamięci ojca Dominika Kabattka, duszpasterza gdańskich portowców, wspierającego ich w czasie strajku 1980 r., w stanie wojennym i w czasie strajku 1988 r., Kościół Morski (ul. Oliwska 2)
• 13 grudnia 2023, Gdańsk, godz. 13.15 – dyskusja „Stan wojenny. Perspektywa pokoleniowa”, Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych (ul. Jana Bażyńskiego 4)
• 13 grudnia 2023, Gdańsk, Sala BHP, godz. 16.00 – promocja V tomu „Encyklopedii Solidarności”
• 13 grudnia 2023, Gdańsk, godz. 17.30 – uroczystości 42. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego z udziałem przedstawicieli Oddziału IPN w Gdańsku (plac Solidarności)
• 15 grudnia 2023, Gdańsk, – prelekcja „Samotna misja płk. Ryszarda Kuklińskiego”, połączona z elementami warsztatu dla uczniów, Technikum TEB Edukacja (ul. Dmowskiego 16A) 

IPN W KATOWICACH

• 7 grudnia 2023, Katowice, godz. 16.00 – promocja książki Michała Lutego „Dziesięć lat w Śląsko-Dąbrowskiej „Solidarności”. Wspomnienia z lat 1980–1990”. W ramach spotkania odbyła się dyskusja panelowa z udziałem autora wspomnień Michała Lutego, dr. Tomasza Kurpierza i dr. Jarosława Nei, historyków z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Katowicach
• 9 grudnia 2023, Bielsko-Biała – VI Gra Miejska „Tropami Solidarności”
• 12 grudnia 2023 – przedstawiciele Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN odwiedzą groby oraz miejsca pamięci górników poległych podczas pacyfikacji KWK „Wujek”, złożą kwiaty i zapalą znicze
• 13  grudnia 2023, Katowice, godz. 14.00 – seminarium naukowe „Stan wojenny 1981–1983 a stany nadzwyczajne w Polsce w ostatniej dekadzie PRL i współcześnie” (Przystanek Historia – Centrum Edukacyjne IPN w Katowicach im. Henryka Sławika, przy ul. św. Jana 10)
• 16 grudnia 2023, Katowice – 42. rocznica pacyfikacji kopalni „Wujek”

 IPN W KIELCACH

• 12 grudnia 2023, Kielce, godz. 18.00 – Kino „Fenomen” – projekcja filmu „Chrzciny”, reż. Jakub Skoczeń w ramach VIII Kieleckiego Przeglądu Filmów Fabularnych „Historia w Filmie” i prelekcja o stanie wojennym
• 13 grudnia 2023, Kielce, godz. 15.00 – panel dyskusyjny „Bilans represji wobec mieszkańców regionu świętokrzyskiego w okresie stanu wojennego”. Wykład otwarty oraz dyskusja dotycząca różnych metod szykanowania obywateli przez władze komunistyczne w okresie od 13 grudnia 1981 r. do 22 lipca 1983 r. (Centrum Edukacyjne IPN „Przystanek Historia”)
• 13 grudnia 2023, Kielce – udział przedstawicieli Delegatury IPN w Kielcach w oficjalnych uroczystościach związanych z rocznicą wprowadzenia w Polsce stanu wojennego

 IPN W KRAKOWIE

• 11 grudnia 2023, Kraków – wykład dr. Rafała Opulskiego na temat wprowadzenia stanu wojennego w Polsce ( IV Liceum Ogólnokształcące)
• 11 grudnia 2023, Kraków – prelekcja dr. Pawła Naleźniaka dla uczniów z Centrum Zmartwychwstańców w Krakowie oraz z XLII Liceum Ogólnokształcącego
• od 12 grudnia 2023, Wierzchosławice – prezentacja wystawy elementarnej „Stan wojenny 1981–1983” w Gminnym Centrum Kultury
• od 12 grudnia 2023, Olkusz – prezentacja wystawy elementarnej „Stan wojenny 1981–1983” – prezentacja w IV Liceum Ogólnokształcącym
• 18 grudnia 2023, Olkusz – „Orła wrona nie pokona” – gra terenowa dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych

IPN W LUBLINIE

• 5 grudnia 2023, Lublin – wykład dr. M. Chomy-Jusińskiej na temat stanu wojennego w Polsce
• 5 grudnia 2023, Lublin – dr. M. Dąbrowski – rozmowa ze świadkami historii – członkami i działaczami NSZZ „S” EDA w Poniatowej
• 12 grudnia 2023, Tarnogród – złożenie kwiatów i zapalenie zniczy na grobie Józefa Gizy na cmentarzu w Tarnogrodzie (pow. biłgorajski). Józef Krzysztof Giza – jeden z 9 górników kopalni „Wujek”, zastrzelony 16 grudnia 1981 r. przez funkcjonariuszy ZOMO i wojsko.
• 12 grudnia 2023 –  artykuł dr M. Chomy-Jusińskiej w „Kurierze Lubelskim” na temat 13 grudnia 1981 r.
• 13 grudnia 2023, Lublin – wykład dr. M. Dąbrowskiego na temat przyczyn, przebiegu i skutków wprowadzenia stanu wojennego w Polsce (Sala konferencyjna Oddziału IPN w Lublinie, ul. Wodopojna 2)
• 13 grudnia 2023, Janów Lubelski, godz. 10.00 – wykład dr M. Chomy-Jusińskiej na temat stanu wojennego w Polsce dla młodzieży szkół ponadpodstawowych w Janowie Lubelskim (Janowski Ośrodek Kultury)
• 13 grudnia 2023, Lublin

godz. 7.15-10.00 – działania edukacyjne dla młodzieży oraz mieszkańców w przestrzeni miejskiej Lublina  w związku z obchodami 13 grudnia – Dnia Pamięci Ofiar Stanu Wojennego. Działania obejmą rejon Dworca Głównego PKS, skrzyżowanie ulic Krakowskie Przedmieście, Lipowa i Aleje Racławickie oraz Miasteczko Akademickie (okolice Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego)

godz. 11.00-12.00 – działania edukacyjne dla zorganizowanych grup uczniów szkół podstawowych w siedzibie IPN (m.in. zajęcia edukacyjno-artystyczne, konkurs)

godz. 12.00-13.00 – działania edukacyjne dla zorganizowanych grup uczniów szkół średnich  w siedzibie IPN przy ul. Wodopojnej 2 (m.in. projekcja filmu, konkurs wiedzy)

godz. 13.00-14.15 – objazd edukacyjny młodzieży szkół średnich zabytkowymi autobusami MPK Lublin do dawnej Fabryki Samochodów Ciężarowych oraz pod pomnik Krzyż Wdzięczności przy Drodze Męczenników Majdanka 14 (złożenie kwiatów), a  także przejazd ul. Królewską przed historyczną siedzibą NSZZ „Solidarność” wraz z komentarzem historycznym

godz. 14.15 – prezentacja wystawy elementarnej IPN „Stan wojenny 1981–1983” na Placu Litewskim

Powyższe działania zostały wpisane do kalendarza miejskich obchodów 42. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Podmioty współpracujące przy organizacji rocznicy to m.in.: Ministerstwo Kultury i dziedzictwa Narodowego, Wojewoda Lubelski, Marszałek Województwa Lubelskiego, Prezydent Miasta Lublin,  Kuratorium Oświaty w Lublinie, Ochotnicze Hufce Pracy, Dzielnica Hajdów-Zadębie, Młodzieżowy Dom Kultury i NSZZ „Solidarność” Region Środkowowschodni.

• 13 grudnia 2023 – audycja internetowa o wydarzeniach 13 grudnia 1981 r. z cyklu „Poranek u Hieronima” realizowana przez wojewódzką Bibliotekę Publiczną im. H. Łopacińskiego w Lublinie, w ramach audycji wypowiedź dr. M. Dąbrowskiego
• 14 grudnia 2023, godz. 10.00 –  konkurs dla uczniów „Dziś Teleranka nie będzie” (druga edycja)

IPN W OLSZTYNIE

• 13 grudnia 2023, Olsztyn – iInauguracja gry mobilnej „Olsztyńska Solidarność”. Jako pierwsi w trasę ruszą uczniowie z IV Liceum Ogólnokształcącego w Olsztynie
• 13 grudnia 2023, Olsztyn, godz. 16.30 – udział w uroczystościach na placu Solidarności

IPN W OPOLU

• 13 grudnia 2023, Opole – specjalne lekcje dla młodzieży szkolnej związane z rocznicą wprowadzenia stanu wojennego (siedziba IPN w Opolu, ul. Augustyna Kośnego 62)
• 13 grudnia 2023, Opole – przedstawiciele IPN złożą kwiaty przy Skwerze Solidarności

IPN W POZNANIU

• 13 grudnia 2023, Turek – wykład dr Katarzyny Florczyk „Stan wojenny” (Liceum Ogólnokształcące)
• 13 grudnia 2023, Poznań – udział przedstawicieli Oddziału IPN w Poznaniu w oficjalnych uroczystościach związanych z rocznicą wprowadzenia w Polsce stanu wojennego

IPN W RZESZOWIE

• 28 listopada 2023 – II spotkanie online „Stan wojenny w Polsce i jego następstwa” z cyklu „Od przeszłości do teraźniejszości” (szkolenie dla nauczycieli)
• 4–15 grudnia 2023, Rzeszów – prezentacja wystawy elementarnej „Stan wojenny 1981–1983” (Klub 21 Brygady Strzelców Podhalańskich, ul. Dąbrowskiego 22)
• 12 grudnia 2023, Rzeszów – zajęcia w szkołach na temat okoliczności wprowadzenia stanu wojennego, form oporu i stosowanych przez władzę represji z uwzględnieniem wątków regionalnych (Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Nr 1, ul. Aleksandra Dworskiego 99)
• 13 grudnia 2023, Rzeszów – zajęcia w szkołach na temat okoliczności wprowadzenia stanu wojennego, form oporu i stosowanych przez władzę represji z uwzględnieniem wątków regionalnych (Liceum Ogólnokształcące im. Sebastiana Petrycego, ul. Lwowska 14)
• 13 grudnia 2023 – 5 stycznia 2024, Rzeszów – prezentacja wystawy eksponatów filatelistycznych dotyczących cenzury w stanie wojennym (siedziba IPN Rzeszów, ul. Słowackiego 18)
• 13 grudnia 2023, Rzeszów – zajęcia „Stan wojenny” dla pensjonariuszy Domu Pomocy Społecznej dla Osób w Podeszłym Wieku oraz Osób Niepełnosprawnych Fizycznie (ul. Sucharskiego 1)
• grudzień 2023, Łupków – prezentacja wystawy „Stan wojenny” (Zakład Karny w  Łupkowie)

IPN W SZCZECINIE

• 5 grudnia 2023, Gorzów Wielkopolski – wykład  „Wojskowe Obozy Specjalne” w Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia”
• 8 grudnia 2023, Koszalin – dyskusja „Procesy Polityczne na Pomorzu Środkowym w latach 80-tych” w „Przystanku Historia”
• 11,12,13 grudnia 2023, Gorzów Wielkopolski – zajęcia edukacyjne „Stan wojenny i młodzieżowa opozycja w PRL”
•  11–14 grudnia 2023, Szczecin, Chojna – zajęcia edukacyjne „Przystanek 13 grudnia”
• 13 grudnia 2023, Kołobrzeg – dyskusja „Stan wojenny widziany z Moskwy” w „Przystanku Historia”. Spotkanie organizowane we współpracy z Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu
• 13 grudnia 2023, Szczecin – „Zapal światło wolności” – uroczystość na Placu Ofiar Grudnia ‘70

IPN WE WROCŁAWIU

• 9 grudnia 2023, Wrocław, godz. 10:00 – darmowe szkolenie dla nauczycieli w formie wycieczki po Wrocławiu zabytkowym „ogórkiem” po miejscach utożsamianych z najważniejszymi wydarzeniami organizowanymi przez organizacje opozycyjne. Komentarz historyczny opracował dr hab. Kamil Dworaczek, dyrektor IPN we Wrocławiu.
• 12 grudnia 2023, Wrocław, godz. 15:00 – uroczystość przed tablicą, ufundowaną w 2018 r. przez IPN, poświęconą osobom represjonowanym w stanie wojennym, ul. Kleczkowska (mur więzienny).
• 13 grudnia 2023, Wrocław, godz. 19:00  – „Zapal światło wolności” – akcja społeczna pod katedrą w rocznicę wybuchu stanu wojennego, Katedra św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu
• 13 grudnia 2023, Wrocław, godz. 17:00 – „Stan wojenny” – prelekcja Marka Gadowicza, Salonik Trzech Muz, ul. Zawalna 7
• 14 grudnia 2023, Legnica, godz. 12:00 – Sesja popularnonaukowa dla młodzieży szkolnej. W obronie „Solidarności”! 42. rocznica wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Przystanek Historia w Legnicy.

Program:

„Stan wojenny w Polsce” – dr hab. Kamil Dworaczek Dyrektora Oddziału IPN we Wrocławiu

„Protesty w województwie legnickim w pierwszych dniach stanu wojennego” – Łukasz Sołtysik (OBBH IPN we Wrocławiu)

„Rudna – grudzień 1981” – projekcja filmu dokumentalnego produkcji Oddziału IPN we Wrocławiu (33 min.)

Prezentacja „Encyklopedii Solidarności” tom 5 i uroczyste wręczenie publikacji bohaterom biogramów i haseł.

• 15 grudnia 2023, Wrocław – „Życie w PRL/Stan Wojenny” – zajęcia dla młodzieży organizowane przez Marka Gadowicza; Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Zespole Placówek Oświatowych nr 3
• 15 grudnia 2023, Szczodre – „Życie w PRL/Stan Wojenny” – zajęcia dla młodzieży organizowane przez Marka Gadowicza; Szkoła Podstawowa im. Polskiej Niezapominajki

Instytut Pamięci Narodowej