Stowarzyszenie Muzyka Dawna w Jarosławiu rozpoczyna nowy projekt pod nazwą „Ballada o złotym oddziale – pieśni powstania styczniowego”.
Poświęcony jest on odkrywaniu i popularyzacji niezwykłego i zupełnie nieznanego repertuaru pieśni powstania styczniowego, zachowanych w tradycji Podkarpacia, a więc terenów wchodzących w skład ziem nazywanych w czasie powstania Galicją Wschodnią.
Pieśni odnalazł znawca śpiewu tradycyjnego Bartosz Gałązka. Odnaleziony i wydobyty na światło dzienne repertuar stanie się „medium”, poprzez które upamiętnione zostanie powstanie i jego bohaterowie z zaakcentowaniem regionalnej specyfiki doświadczeń związanych z powstaniem, które skierowane było przeciwko Rosji, a same walki powstańcze toczyły się w zaborze rosyjskim. Również na naszych terenach sformował się oddział, który wziął w nich udział.
Zachowany repertuar to kilkadziesiąt pieśni odzwierciedlających w wymiarze tekstowym różne wątki związane z historią powstania. Począwszy od wymiaru politycznego (np. prośby o zgodę pomiędzy ludami tworzącymi dawną Rzeczpospolitą czy napięcie pomiędzy Czerwonymi i Białymi), a skończywszy na osobistych doświadczeniach związanych z nadzieją na odzyskanie niepodległości, radości z wygranych potyczek, czy wreszcie smutku związanego ze śmiercią ludzi i upadkiem powstania.
Nie są to typowe pieśni patriotyczne. W warstwie muzycznej jest to bardzo różnorodny materiał zawierający ciekawe warianty dawnych tańców (polek, tramli, mazurków, okółek), jak i pieśni nabożnych (w tym kolęd – powstanie wybuchło w okresie bożonarodzeniowym) czy ballad.
Tytuł „Ballada o Złotym Oddziale” odnosi się do postaci Leona Czechowskiego – spoczywającego na jarosławskim Starym Cmentarzu dowódcy oddziału powstańczego, który wyszedł z tych terenów do walk powstańczych. Oddział ten nazwany został właśnie Złotym. Tytuł ten koresponduje z tematyką pieśni, które jako całość składają się w liryczną, fabularną opowieść o losach powstańców z tych terenów, nawiązując jednocześnie do kończącego się wraz z powstaniem okresu romantyzmu.
Pierwszym akcentem są warsztaty, które odbyły się w Publicznym Katolickim Liceum Ogólnokształcącym w Jarosławiu. Przygotowana podczas spotkań kolęda „W polskich sercach niby w żłobie leży dziś nasz Pan i Król” wykonania zostanie 22 stycznia w ramach miejskich uroczystości związanych z upamiętnieniem 161 rocznicy wybuchu powstania. Apel odbędzie się na jarosławskim Starym Cmentarzu począwszy od godziny 11:00. Pieśń w ciekawy sposób kreśli paralelę pomiędzy radością z Bożego Narodzenia, a nadzieją na odrodzenie wolnej Rzeczypospolitej.
Na dalszych etapach realizacji, w różnych miastach Podkarpacia i Polski odbędzie się cykl koncertów zatytułowanych właśnie „Ballada o Złotym Oddziale”. Koncerty wykona związana ze Stowarzyszeniem Muzyka Dawna w Jarosławiu C.K. Kapela specjalizująca się w wykonawstwie repertuaru charakterystycznego dla terenów dawnej Galicji Wschodniej.
Pierwszy z koncertów będzie miał miejsce już 26 stycznia o godzinie 19:00 w Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich. W sobotę, 27 stycznia o godzinie 17:00 zespół wystąpi w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej, natomiast 28 stycznia o godzinie 15:00 w Muzeum Etnograficznym w Rzeszowie.
Działania dofinansowano ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Programu Dotacyjnego „Powstanie Styczniowe 1863-1864”.
Piotr Kaplita
