Ponad 300 stron, starannie dobrane ilustracje, a przede wszystkim historie, jakich raczej nie znacie. Wojciech Przybyszewski w pracy nad „Śledztwami kolekcjonera” z benedyktyńską cierpliwością prześledził archiwa, muzea, biblioteki i kolekcje w poszukiwaniu prawdziwych losów przedmiotów, ludzi oraz związanych z nimi zdarzeń, które są słabo lub praktycznie nieudokumentowane.
Autor, na co dzień redaktor naczelny czasopisma „Spotkania z Zabytkami”, nadał swojej książce przewrotny podtytuł „O dłoniach Elizy Krasińskiej, fotografii z Władysławem Jagiełłą i innych niecodziennych historiach….”, co należy traktować jako zaproszenie czytelników do świata historii nieznanych i niedopowiedzianych tajemnic. Starannie opracowana publikacja, którą własnym sumptem wydał Instytut POLONIKA, liczy ponad 300 stron.
Od wielu lat autor opowiada fascynujące historie o losach dzieł sztuki i pamiątek narodowych, o których istnieniu często nawet nie wiemy; o spowodowanych różnymi zawirowaniami dziejowymi przemieszczeniach zabytków, zbiorów i kolekcji; o artystach, mecenasach sztuki i kolekcjonerach. Artykuły Wojciecha Przybyszewskiego to efekt skrupulatnych śledztw prowadzonych przez miłośnika sztuki. Z pasją, operując piękną polszczyzną, wprowadza czytelnika w świat, który – choć przeminął – nadal może budzić emocje i skłaniać do przemyśleń, a także do własnych poszukiwań
pisze w przedmowie do książki dyrektor Instytutu Dorota Janiszewska-Jakubiak.
Opowiadając o kulisach pracy nad „Śledztwami kolekcjonera” Wojciech Przybyszewski przyznaje, że poświęcił na jej przygotowanie kilkanaście lat.
Zaczęło się od publikacji, które przygotowywałem dla „Spotkań z Zabytkami”. Zebrał się z tego całkiem spory zbiór materiałów. Kusiły, żeby na nie spojrzeć świeżym okiem i rozbudować o nowe wątki. Cieszę się, że Instytut tak pięknie i starannie wydał moją książkę, bo poświęciłem jej naprawdę wiele pracy! Nie liczę czasu spędzonego na poszukiwaniach w internecie, ale wysiłek mogę zmierzyć… brulionami z notatkami, gdy jeszcze archiwa czy biblioteki nie miały zasobów online. To 20 zeszytów akademickich, zapisanych od deski do deski! Warto to było zrobić, bo na wiele pytań wciąż nie ma odpowiedzi, a pozostają tylko hipotezy. Niewiele na przykład wiemy o srebrnym drobiazgu należącym kiedyś do barona Leopolda Kronenberga. Losy tego przedmiotu opisuję w jednym z rozdziałów i gwarantuję, że są arcyinteresujące. Obecny jego właściciel, mecenas Przemysław Jan Bloch wyszukał to srebrne puzderko w Los Angeles. Jest rzadkie, bo zdobi je misternie cyzelowana plakietka z kopią „Damy z gronostajem”. Udało się ustalić, że przedmiot wykonano około roku 1872. I tu zaczyna się zagadka! Dziś obraz Leonarda da Vinci nikogo nie zaskakuje, ale w tamtym momencie XIX wieku „Dama” była praktycznie nieznana i w dodatku oglądana przez nielicznych. Dlaczego twórca tej plakietki użył akurat takiego motywu? Czy zrobił tak na zamówienie Kronenberga, gdyż baron chciał w ten sposób rozpropagować i tym samym wspomóc niepodległościowych działaczy Hotelu Lambert, czy może była to inicjatywa Władysława Czartoryskiego, syna księcia Adama? Dla mnie to wciąż tajemnica tajemnic.
14 grudnia 2020 roku na profilu Instytutu na Facebooku odbędzie się spotkanie online, podczas którego Wojciech Przybyszewski opowie o przygotowaniu książki i wyjaśnianiu historycznych zagadek. Już dziś serdecznie zapraszamy!
„Śledztwa kolekcjonera” można zamówić bezpośrednio w Instytucie POLONIKA – koszt książki to 40 zł. Zainteresowani proszeni są o kontakt mailowy (kontakt@polonika.pl) lub telefoniczny (22 270 14 66). Regulamin sprzedaży oraz formularz zamówienia można znaleźć na stronie www.polonika.pl w zakładce „O nas”.
„Śledztwa kolekcjonera”, podobnie jak kilka innych pozycji z oferty Instytutu POLONIKA, zostaną wkrótce udostępnione w formie audiobooka.
Wojciech Przybyszewski jest geologiem, speleologiem, nurkiem, żeglarzem, kolekcjonerem, a przede wszystkim od ponad 15 lat redaktorem naczelnym czasopisma „Spotkania z Zabytkami”. Jest też zastępcą redaktora naczelnego „Zapisków Kazimierzowskich” i członkiem rady dyrektorów Fundacji Rodzinnej Blochów w Nowym Jorku. Z zakresu historii sztuki, zabytkoznawstwa i ochrony dziedzictwa narodowego opublikował ponad 400 artykułów popularnonaukowych i kilkanaście naukowych, a także cztery książki („Olga Niewska. Piękno za kurtyną zapomnienia”, „Portrety rodowe Krasińskich”, „Mistrzowie i dyletanci. Spotkania ze sztuką polską XIX wieku” oraz „Portrety królów i wybitnych Polaków. Serie wydawnicze z lat 1820-1864”). Członek PTTK, Towarzystwa Opieki nad Zabytkami i Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Odznaczony brązowym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” i uhonorowany za wspieranie idei ochrony dziedzictwa, publikacje popularyzujące kolekcjonerstwo oraz pracę na rzecz upowszechniania wiedzy o rodzie Krasińskich.
