21 września, z okazji Międzynarodowego Dnia Pokoju, Instytut Pileckiego zaprasza na koncert „Portrety” Adama Bałdycha (Adam Bałdych Quintet) – wybitnego kompozytora i wirtuoza skrzypiec. Inspiracją do stworzenia kompozycji były autentyczne, osobiste relacje świadków II wojny światowej.
Data: 21.09.2024r. | godz. 19:00
Miejsce: Studio Koncertowe Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie,
wstęp wolny, ograniczona liczba wejściówek, na podstawie formularza rejestracyjnego na stronie: https://forms.gle/GrbkXbGckDy6HzNR8
– Przeszłość jest nieodzowna w budowaniu teraźniejszości oraz przyszłości. Jak pokazuje historia sprzed 85 lat, o pokój i wolność trzeba walczyć, nie są dane na zawsze. W Międzynarodowy Dzień Pokoju chcemy, aby wybrzmiała muzyka, która trafi w ludzkie serca, rozpalając promyk nadziei, że to co dzieje się obecnie na świecie, również za naszą wschodnią granicą, musi się niebawem skończyć. Ten koncert to nasz apel o pokój na świecie – mówi Jakub Kiersikowski z Instytutu Pileckiego.
Instytut Pileckiego traktuje 85. rocznicę wybuchu drugiej wojny światowej jako okazję do przypomnienia okrucieństw wojny, zwrócenia uwagi na znaczenie dialogu międzykulturowego, roli badań w tej dziedzinie, a także sposobu opowiadania o doświadczeniach wojennych. Muzyka jest językiem uniwersalnym. Trafia prosto w serce, wywołuje emocje i porusza. Dlatego też Instytut Pileckiego zaprosił do współpracy wybitnego muzyka światowej sławy, by powierzyć mu wyjątkowe zadanie skomponowania utworów, których inspiracją były głosy świadków i losów, zebranych w materiałach archiwalnych Zapisy Terroru.
– W przypadku „Portretów” miałem do czynienia z bardzo poruszającymi i emocjonalnymi zeznaniami ludzi, którzy przeżyli czas II wojny światowej. Każde słowo nabierało jeszcze silniejszego wymiaru w kontekście dzisiejszego świata, w którym konflikty militarne występują tuż za naszymi granicami. Materiały archiwalne stały się niemal opisem codzienności niektórych ludzi, których znam. To wielki ładunek emocjonalny, który musiałem z siebie wydobyć w formie dźwięków – mówi Adam Bałdych, muzyk. Zgłębianie autentycznych ludzkich historii wojennych wymagało od artysty niezwykłego zaangażowania, cierpliwości i uważności. Był to proces, który rozpoczął się już od pierwszych zdań przeczytanych zeznań świadków. Dla muzyka to było unikalne doświadczenie.
– Komponując czuję jakby władał mną strumień świadomości. Jestem tu, odbieram bodźce świata zewnętrznego i wewnętrznego, ale też staram się utożsamić w empatyczny sposób z przeżyciami innych osób, z którymi łączą mnie emocje. To rodzaj wspólnego przeżywania świata, siebie samego, w sposób, w którym czas i miejsce nie gra roli. Napisałem więcej utworów niż zamierzałem. Musiałem siłą zakończyć ten proces, tak wiele dźwięków powstawało – wyjaśnia artysta.
Aby zrozumieć współczesne nastroje, Bałdych sięgnął m.in. do zeznań kompozytora Szymona Laksa w jego opublikowanych 1967 roku „Grach Oświęcimskich” oraz innych archiwów (listów, zdjęć, poezji obozowej z Auschwitz-Birkenau).
– Moja muzyka jest dokładnie taka, jak widzę świat, człowieka, jak sam siebie czuję. Jest tam miejsce na zachwyt, strach, miłość, lęk. Jest pytanie o to, dlaczego musimy doświadczać cierpienia i w jaki sposób kształtuje ono nas w lepszym rozumieniu sensu życia – wyjaśnia Adam Bałdych. – Są rzeczy, o których ciężko jest mówić słowami, muzyka ma tę siłę, aby ukazać ich wagę, znaczenie i nieuchwytny metafizyczny obraz w narracji dźwięku i jego wibracji. Myślę, że „Portrety” są opowieścią o człowieku, wtedy i dziś, o mnie i o tych, których historie odbiły się echem w mojej duszy, których życie kształtuje moją rzeczywistość.
Podczas koncertu usłyszymy kompozycje stworzone na styku muzyki jazzowej, improwizowanej i poważnej, czerpiących z różnorodnych melodii tradycyjnych, w tym polskich i żydowskich, które przenikając się, tworzą własny dialog między estetykami i różnymi kulturami.
Adam Bałdych zaprosił do projektu wyjątkowych artystów: pianistę Sebastiana Zawadzkiego, saksofonistę Marka Konarskiego, kontrabasistę Andrzeja Święsa i perkusistę Dawida Fortunę.
Gościnnie w utworze „Niebo złote ci otworzę”, do słów K.K. Baczyńskiego, pojawiają się wokaliści: Kari Sál i Piotr Odoszewski, składając hołd Powstańcom Warszawy.
Koncerty w Warszawie (21 września w Studio Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego) oraz w Berlinie (25 września w Willi Elżbiety) są zapowiedzią albumu „Portrety”, którego premiera została zaplanowana na jesień br.
Partner koncertu: Imaginary Music
Koncert pod patronatem medialnym Programu 2 Polskiego Radia.
Koncert „Portrety” jest jednym z wydarzeń organizowanym w ramach obchodów 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej Nigdy więcej! (www.instytutpileckiego.pl).
BAZA ŚWIADECTW „Zapisy Terroru” www.zapisyterroru.pl
Nowoczesne przedsięwzięcie z pogranicza badań naukowych, popularyzacji historii i szeroko rozumianej kultury pamięci. W bazie świadectw publikujemy relacje obywateli polskich, którzy podczas II wojny światowej doświadczyli cierpienia ze strony dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego.
W świadectwach kryją się osobiste doświadczenia tysięcy Polaków – ofiar zbrodni totalitarnych, ich rodzin i bliskich. Przez lata rozproszone i zamknięte w archiwach, relacje po raz pierwszy docierają dziś do szerokiego grona odbiorców: umożliwiają odkrycie historii rodzinnych i lokalnych, inspirują uczonych, dziennikarzy i ludzi kultury. Dzięki tłumaczeniom na język angielski trafiają do obiegu międzynarodowego, upowszechniając na świecie wiedzę o podwójnej okupacji w Polsce i pamięć o ofiarach totalitaryzmu. Baza znajduje się w Archiwum Instytutu Pileckiego.
ADAM BAŁDYCH
Adam Bałdych – skrzypek i kompozytor, zdobył uznanie jako znakomity improwizator, odkrywający kompletnie nowe przestrzenie dla wiolinistyki, jak również autentyczna osobowość, która potrafi wejść w dialog z artystami ze świata muzyki poważnej, improwizowanej czy popularnej. Od ponad 10 lat stale współpracujący z Niemiecką oficyną wydawniczą ACT. „Adam Bałdych redefiniuje pojęcie skrzypiec” – pisał brytyjski „The Guardian”. Wtóruje mu niemiecki „Frankfurter Allgemeine Zeitung“: „Bez wątpienia Adam jest najbardziej rozwiniętym technicznie skrzypkiem żyjącym w naszych czasach. Możemy spodziewać się po nim wszystkiego.”
Nazywany „cudownym dzieckiem skrzypiec”, karierę rozpoczął w wieku 14 lat. Szybko został okrzyknięty innowatorem, łączącym dokonania muzyki poważnej i współczesnego języka skrzypcowego z talentem improwizatorskim. W krótkim czasie stworzył własny styl, który stał się inspiracją dla nowej generacji improwizujących skrzypków. Swoją muzykę prezentował na najważniejszych festiwalach jazzowych, koncertując m.in. w Polsce, Niemczech, Korei Południowej, Chinach, Japonii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Austrii, Islandii, Portugalii, Azerbejdżanie, Holandii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Włoszech, Hiszpanii i Indonezji.
Koncertuje i nagrywa z wybitnymi artystami, takimi jak Paolo Fresu, Yaron Herman, Joachim Kuhn, Agata Szymczewska, Leszek Możdżer, Helge Lien, Aaron Parks, Lars Danielsson, Nils Landgren, Iiro Rantala, Marius Neset, Jacob Karlzon czy Billy Cobham.
Otrzymał liczne nagrody i wyróżnienia, w tym: Grand Prix i nagrodę indywidualną festiwalu „Jazz nad Odrą” (2006), ECHO Jazz oraz Preis der deutschen Schallplattenkritik 2024 – nagrody niemieckiego przemysłu muzycznego. Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” oraz medalem Gloria Artis. Trzykrotnie nominowany do nagrody Koryfeusz Muzyki Polskiej jako osobowość roku.
Adam Bałdych coraz częściej zwraca się w stronę klasycznej twórczości kompozytorskiej, pisząc na zamówienie renomowanych orkiestr, m.in: „ Antiphona” dla Orkiestry Muzyki Nowej (2016), „Early Birds Symphony” dla orkiestry AUKSO, „Concerto Galante” na zamówienie Stuttgarter Kammerorchester, „Kuyawiak” napisany dla PWM czy „Kurhanek Maryli”, na skrzypce, chór i orkiestrę smyczkową, prawykonany z AUKSO i Chórem Polskiego Radia.
Adam Bałdych ceniony jest za kreatywność na polu jazzu i wykonawstwa muzyki współczesnej, twórcze łączenie obu tych dziedzin oraz za wielką wyrazistość swoich muzycznych interpretacji. Brał udział w nagraniach blisko 20 płyt. Najnowsze to: „Passacaglia” nagrana w duecie z Leszkiem Możdżerem, „Legend” – nagrany wraz z Adam Bałdych Quintet i skrzypaczką Agatą Szymczewską, czy „Poetry” – nagrany wspólnie z wybitnym włoskim trębaczem Paolo Fresu.
Adam Bałdych mieszka i tworzy w Warszawie. (biogram www.adambaldych.com)
Lukrecja Jaszewska
