Od soboty 18 stycznia wystawa główna w Muzeum II Wojny Światowej znów jest dostępna dla zwiedzających. Przypomnijmy, że od 7 do 17 stycznia była ona zamknięta z powodu napraw
i montażu nowych elementów ekspozycji. Na sobotniej konferencji prasowej władze Muzeum omówiły efekty przeprowadzonych prac remontowych.
W wydarzeniu udział wzięli dyrektorzy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku – prof. Rafał Wnuk i dr Janusz Marszalec. Obecni byli również prof. Paweł Machcewicz i prof. Piotr Majewski – byli dyrektorzy Muzeum i współtwórcy pierwotnego kształtu wystawy głównej. Informacji prasie udzielał także dr Jan Szkudliński, kierownik Działu Naukowego i szef zespołu odpowiadającego za zmiany.
W ramach prac konserwatorskich i remontowych przebudowano niektóre ekspozytory i zmieniono ich położenie, a także wymieniono posadzkę w sekcji wystawy poświęconej przymusowym przesiedleniom prowadzonym przez niemiecki i radziecki totalitaryzm.
– Przywracamy blask wnętrzom, aby oddziaływały na naszych gości z równą siłą jak w momencie otwarcia 8 lat temu – mówi dyrektor MIIWŚ prof. Rafał Wnuk.
Wprowadzono również kilka nowości, w tym rozszerzenie opowieści o rtm. Witoldzie Pileckim, który został zaprezentowany jako postać ikoniczna w części wprowadzającej do sekcji „Opór”. Jest to drugie miejsce na wystawie, gdzie pojawia się historia rotmistrza. Ekspozycja została wzbogacona również o pamiątkę po rodzinie Ulmów – książkę z własnoręcznym podpisem jej właściciela – Józefa Ulmy. Dzięki uprzejmości jego bratanka Jerzego Ulmy i Instytutu Pileckiego eksponat było można oglądać w Muzeum już od listopada zeszłego roku w ramach cyklu „Wejście w historię”. Teraz artefakt został wkomponowany w wystawę główną. Warto podkreślić, że MIIWŚ to jedyna placówka (oprócz Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej), która posiada eksponat będący przedmiotem należącym do rodziny Ulmów.
Publicznie zobowiązaliśmy się do wprowadzenia nowych wątków na wystawie i zobowiązania tego dotrzymujemy. Liczymy, że rozszerzenie opowieści o rtm. Pileckim i dodanie postaci ojca Kolbego wyciszą emocje wokół ekspozycji – mówi prof. Rafał Wnuk.
Do Muzeum powróciły też inne wyjątkowe przedmioty:
– przestrzelony polski hełm z września 1939 r. – do sekcji poświęconej cenie wojny;
– radziecka gra planszowa ilustrująca wszechobecną w systemie ZSRR indoktrynację ideologiczną – do sekcji poświęconej radzieckiemu totalitaryzmowi;
– makata wykonana prawdopodobnie przez przedstawicieli mniejszości narodowych w przedwojennej Polsce, sławiąca wkroczenie Armii Czerwonej na ziemie polskie po 17 września 1939 r. – do sekcji poświęconej agresji ZSRR na Polskę;
– ukrywana przez rodzinę prof. Gruszkowskiego flaga polska ze Lwowa – do sekcji mówiącej o „repatriacji” ludności polskiej z odebranych ziem wschodnich.
– Nasze Muzeum to żywy organizm, który bezustannie ewoluuje. Wystawa zmienia się na lepsze. Z jednej strony wróciły niezwykle cenne eksponaty, wycofane przez naszych poprzedników (makata, przestrzelony hełm), a z drugiej doszły nowe, nie mniej wartościowe (m.in. odznaka cichociemnych i książka z biblioteki Józefa Ulmy) – zauważa prof. Wnuk.
Ponadto umieszczono we właściwym kontekście opis i eksponaty dotyczące postaci kpt. Antoniego Kasztelana – zostały przeniesione do sekcji poświęconej niemieckiej okupacji Polski. Zmieniono także tablicę ukazującą krwawy bilans wojny, uwzględniając straty podawane w liczbach bezwzględnych. Na wystawie pojawiły się też nowe treści dotyczące partyzantek w wybranych krajach okupowanej Europy.
Przywrócony w maju 2024 r. film „Dyptyk”, wieńczący zwiedzanie, został uzupełniony o sceny przedstawiające kluczowe wydarzenia z lat 2017–2023.
Autorzy wystawy dokonali ponadto korekt stylistycznych i poprawek błędów wskazywanych przez pracowników i zwiedzających.
– Wprowadzone zmiany i uzupełnienia wynikają również z nowych ustaleń badawczych i wsłuchiwania się w głosy społecznego zainteresowania. Zostały przeprowadzone zgodnie z najwyższymi standardami naukowymi i wystawienniczymi. Nadal jednak bohaterowie – zarówno ci znani, jak i rzadko pamiętani – pozostają ważnym punktem tej opowieści, którą każdego dnia poznają zwiedzający z całego świata – wyjaśnia dr Jan Szkudliński.
Prace remontowe na wystawie głównej są jeszcze kontynuowane w sekcji katyńskiej (8.2) i w przestrzeni dotyczącej deportacji i przesiedleń (8.3). Potrwają do 10 lutego. Z kolei wystawa „Podróż w czasie” zostanie otwarta we wtorek 21 stycznia. Do końca lutego zwiedzający mogą również oglądać wystawę czasową „Las. Schronienie ofiar. Kryjówka zbrodni.”. Szczegółowe informacje na temat godzin otwarcia i biletów znajdują się na stronie internetowej Muzeum II Wojny Światowej.
Aleksandra Trawińska
