OD 18 LUTEGO DO 1 KWIETNIA 2025 – poziom -3, MIIWŚ – Wejście w historię. Pamiątki związane z rodziną deportowaną w 1940 r.
W ramach cyklu „Wejście w historię” od 18 lutego do 1 kwietnia prezentowane będą rysunki wykonane w czasie deportacji przez Bolesławę Sałęgę. Ukazują one życie w Urdżarze w Kazachskiej SRR w latach 1940-1941.
Bolesława Sałęga wraz z dwoma synami Bolesławem i Bogusławem w okresie międzywojennym mieszkała w Toruniu. Jej mąż mjr Jan Sałęga był oficerem kawalerii Wojska Polskiego. We wrześniu 1939 r. rodzina znalazła się we Lwowie. Po kapitulacji miasta mjr. Sałęga trafił do niewoli sowieckiej, a wiosną 1940 r. został zamordowany w Katyniu. W tym samym czasie jego rodzina wraz z tysiącami innych obywateli polskich została deportowana w głąb ZSRR. Był to kolejny etap akcji przeprowadzanych przez władze sowieckie, które od lutego 1940 do czerwca 1941 roku przymusowo wysiedliły z okupowanych wschodnich województw Polski co najmniej 320 000 osób.
W 1942 r. rodzinie Sałęgów i Romualdowi Starzeckiemu udało im się wydostać z ZSRR wraz z Armią gen. Andersa. Przebywali czasowo w Iranie a następnie w obozach dla uchodźców w Afryce. W 1948 r. wyjechali do Australii. Po pewnym czasie dołączyła do nich Maria Świątecka – mama Bolesławy – która przywiozła im przesłane w 1941 r. drogą pocztową rysunki obrazujące życie na zasłaniu. Jeden z nich opisuje w formie opowieści graficznej historyjkę o tym jak ich przyjacielowi Romualdowi Starzeckiemu, nie udało się zorganizować zapasu kiziaków, suszonych odchodów zwierzęcych, wykorzystywanych w Azji Środkowej jako opał. Bolesława poprzez przenoszenie na papier codziennych problemów rodziny w humorystycznej formie, stworzyła unikalne świadectwo trudnej sytuacji osób objętych sowieckimi deportacjami.
Należące do zbiorów MIIWŚ rysunki są darem pani Barbary Jastrzębskiej.
Aleksandra Trawińska
