Do 2025 roku Zamek Królewski na Wawelu będzie zmieniał swoje oblicze. Powstaną nowe trasy podziemne (otwarcie pierwszej już jesienią tego roku) i ścieżki rekreacyjne. Zmodernizowana zostanie też Zbrojownia wawelska, gdzie znajdzie się kompletny zbiór 51 kopii zdobytych w bitwie pod Grunwaldem.
22 miliony złotych. Tyle na inwestycje architektoniczno-archeologiczne realizowane w 2023 roku, decyzją premiera Piotra Glińskiego, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, otrzyma Zamek Królewski na Wawelu, który jesienią tego roku zaprosi zwiedzających do nigdy nieudostępnionych podziemi. Dziś w obecności premiera nastąpiło symboliczne podpisanie umów zawartych z wykonawcą pierwszego etapu projektu Wawel podziemny, który będzie największym wydarzeniem wystawienniczym jesieni 2023 roku. Na tym nie koniec inwestycji służących szerszemu udostępnieniu królewskiej rezydencji. Do końca 2025 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przekaże na ten cel w sumie 38 080 900 mln. Uroczystości, która odbyła się w Sali Senatorskiej, towarzyszył pokaz nigdy nieudostępnionego szerokiej publiczności szkicu Hołdu pruskiego Jana Matejki (inaugurujący Rok Jana Matejki).
Dzięki realizacji projektu Wawel podziemny przyjrzymy się z bliska architektonicznym detalom znajdującym się w pałacowych piwnicach (Wawelskie Lapidarium). Zanim to jednak nastąpi przed wykonawcami szereg prac budowlanych; w tym m.in. przebudowa strefy wejścia w południowo–wschodnim narożniku krużganków, schodów wejściowych i wyjściowych prowadzących do pomieszczeń Lapidarium, a także wewnętrznych instalacji technicznych wod.-kan., c.o., elektrycznych i teletechnicznych, wprowadzenie rozwiązań dla osób z niepełnosprawnościami, wymiana warstw posadzkowych, konserwacja zabytkowych ścian i sklepień, konserwacja szybu średniowiecznej studni, wprowadzenie instalacji niezbędnych do poprawnego działania ekspozycji i wykonanie przejścia z pomieszczenia nad studnią do ogrodów. W wakacje zaplanowano przygotowania do efektownej aranżacji ekspozycji.
– Czujemy wdzięczność i radość, że już jesienią tego roku poznamy efekty prac wykonawców i zaprosimy naszych Gości, naszych Zwiedzających do nieudostępnionych nigdy przestrzeni w podziemiach. Dzięki wielomilionowym dotacjom Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Wawel się zmienia – z myślą o odbiorcach. Reagujemy na ich potrzeby, pragniemy nieustannie podsycać ciekawość Wawelem, stając się miejscem jeszcze bardziej otwartym, jeszcze bardziej dostępnym. Nie zabraknie emocji, tajemnic – niezapomnianych wrażeń – mówi prof. Andrzej Betlej, Dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu.
Zwiedzający po raz pierwszy zobaczą, jak wzniesiono renesansową rezydencję, doświadczą ukrytej przez wieki – z przyczyn naturalnych, a teraz odsłoniętej – historii. Za pomocą wyreżyserowanej gry światła i najnowocześniejszej technologii (ekspozytory służące do samodzielnego zgłębiania wiedzy, projekcje multimedialne, rekonstrukcje 3D) ukażemy czytelne ślady także wcześniejszych budowli i urządzeń gotyckiego zamku – dolną część wieży Jordanki i średniowieczną, zachowaną w oryginale studnię. Powstanie tu również nowoczesny magazyn studyjny poszerzany nieustannie o nowe obiekty, udostępniony zwiedzającym, ale nadal pozostający miejscem pracy muzealników, badaczy.
Wspomniane piwnice powstały w pierwszej połowie XVI wieku. Przestrzeń ta stała się później jednym z magazynów, w którym od lat 80. XX wieku gromadzono kamienne detale architektoniczne.
Także w tym roku odsłonimy zmodernizowane podziemia Zbrojowni wawelskiej. Tam znajdzie się udostępnione wszystkie 51 kopii chorągwi zdobytych w bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku, których historia i losy budzą wielkie emocje. Pozostałą część kolekcji uzupełnią historyczne, najstarsze sztandary z okresu Rzeczypospolitej.
Tekst: Urszula Wolak-Dudek
