Rzucamy nowe światło na postać Marii Jaremy – mówi Natalia Sielewicz z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i zaprasza na konferencję naukową Psychociała, nie figury poświęconą pionierce awangardy. Wydarzenie MSN-u to nie tylko panele i wystąpienia z udziałem międzynarodowego grona badaczek, ale także akcje o charakterze artystycznym tj. performatywny odczyt Marty Malikowskiej i Sandry Korzeniak czy interwencja rzeźbiarsko-sceniczna Zuzy Golińskiej.
Maria Jarema była malarką, rzeźbiarką, aktorką, komentatorką sztuki, aktywistką, współzałożycielką Grupy Krakowskiej i teatru Cricot, autorką scenografii i kostiumów teatralnych, kukiełek i lalek, projektów okładek książkowych i pomników. To jedna z najważniejszych artystek polskich XX wieku, świadoma uczestniczka europejskiej awangardy i czołowa reprezentantka polskiego środowiska lewicowego. Wspierała inicjatywy robotnicze lat 30. i konsekwentnie angażowała się w działania ruchu antyfaszystowskiego. Była jedną z pionierek polskiego postępu emancypacyjnego.
A jednak działania artystyczne Jaremy przez lata pozostawały na uboczu zainteresowania historyków sztuki i nie były oczywistym źródłem inspiracji dla kolejnych pokoleń artystów. Namysłu domaga się również jej działalność społeczna: troska o wolność psychocielesną, seksualną, prawną i ekonomiczną kobiet, wyczulenie na sprawy osób wykluczonych, czynny sprzeciw wobec cenzury i presji wizualnych kodów socrealizmu.
Okazją do tego będzie otwarta konferencja naukowa Psychociała, nie figury (15-17 września w Muzeum nad Wisłą) poświęcona twórczości i społecznemu zaangażowaniu bliskiej współpracowniczki Tadeusza Kantora. Przygotowały ją Natalia Sielewicz i Agnieszka Dauksza. Publiczność Muzeum nad Wisłą będzie miała szansę wysłuchać wystąpień i dyskusji międzynarodowego grona historyczek sztuki, kulturoznawczyń, badaczek literatury i kuratorek, które zaprezentują interdyscyplinarne spojrzenie na twórczość polskiej artystki. W konferencji wezmą udział: Jana Baumann, Susan Best, Andrij Bojarov, Éric de Chassey, Agnieszka Dauksza, Barbara Ilkosz, Dorota Jarecka, Dana Kavelina, Joanna Kordjak, Iwona Kurz, Natalia Malek, Joanna Mytkowska, Luiza Nader, „Pavilionesque”, Agata Pyzik, Natalia Sielewicz, Tomasz Szerszeń, Matylda Taszycka, Klara Kemp-Welch, Iris Müller-Westermann, Julia Bryan-Wilson i Hanna Wróblewska. Wystąpienia i panele odbędą się w języku polskim i angielskim z tłumaczeniem symultanicznym na oba języki.
Spotkaniom będzie towarzyszyć pokaz kilkunastu dzieł Marii Jaremy, prezentacja pracy Sary Crowner inspirowanej kurtyną autorstwa Jaremianki oraz interwencja rzeźbiarsko-sceniczna Zuzy Golińskiej, która nawiązuje do niezrealizowanych projektów scenograficznych do baletu Piotra Perkowskiego Swantewit z 1947 roku. Część teoretyczną dopełnią również performatywne działania wokół publikacji „Pavilionesque” oraz odczyty tekstów Jaremianki w wykonaniu aktorek Marty Malikowskiej i Sandry Korzeniak.
Wrześniowa konferencja w Muzeum nad Wisłą to początek szerszej dyskusji wokół twórczości Jaremy. Kolejne spotkanie z dziełami artystki czeka nas w nowej siedzibie MSN-u na placu Defilad – podsumowuje Natalia Sielewicz.
tekst: Józefina Bartyzel, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
