Muzeum Gdańska otworzyło wystawę czasową „Miasto romantyków. Idee i motywy w twórczości XIX-wiecznych artystów w Gdańsku”. Ponad 80 dzieł w Galerii Palowej Ratusza Głównego Miasta będzie można zobaczyć 29 października 2023 roku.
– Wystawa prezentuje najważniejsze motywy w sztuce w XIX stuleciu, nazywanego początkiem współczesności. To właśnie wtedy rozpoczęły się przemiany, które wywarły znaczący wpływ na dzisiejszą rzeczywistość. Na obrazach i grafikach można zobaczyć jak artyści przenosili uniwersalne wówczas postawy na rodzimy grunt i przekonać się, czy punkty odniesienia sprzed niemal dwustu lat są nadal aktualne – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska. – Zgromadzone obrazy, grafiki i rysunki są też niezwykle ciekawe z tego względu, że część to perły spod ręki mało znanych artystów, które nigdzie nie były prezentowane. Do dość pokaźnej ilości tych dzieł dotarliśmy dzięki Sandrze i Andrzejowi Walasom, trójmiejskim kolekcjonerom dzieł sztuki oraz Sopockiemu Domowi Aukcyjnemu.
W Galerii Palowej Ratusza Głównego Miasta zaprezentowano ponad 80 obrazów grafik i rysunków kilkunastu XIX-wiecznych artystów ze zbiorów Muzeum Gdańska, Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Narodowego w Gdańsku, Narodowego Muzeum Morskiego, Muzeum Archeologicznego w Gdański oraz ze zbiorów kolekcjonerów prywatnych: Andrzeja Walasa i innych. Część obrazów od prywatnych kolekcjonerów została zaprezentowana dzięki współpracy z Sopockim Domem Aukcyjnym. W podziękowaniu, Sandra i Andrzej Walasowie oraz Jacek Kucharski, prezes SDA otrzymali Medale Muzeum Gdańska.
XIX-wieczne… a wciąż aktualne
Wystawa jest okazją do zobaczenia obrazów, grafik i rysunków kilkunastu XIX-wiecznych twórców, których łączył Gdańsk.
– Pomysł na wystawę jest efektem wzrostu zainteresowania XIX-wiecznym malarstwem. Nazwiska gdańskich artystów nie są jeszcze powszechnie rozpoznawalne, ale zdecydowanie zasługują na przypomnienie. Ich dzieła, pod względem pojmowania idei i zjawisk kształtujących wyobraźnię o świecie, w niczym nie ustępowały temu co prezentowano wówczas w całej Europie – mówi Dorota Powirska z Muzeum Gdańska, kuratorka wystawy. – Wiele z poruszanych dawniej tematów jest aktualnych do dziś, np. obecnie postrzegamy zabytki jako powód do dumy z tradycji i historii, chcemy je chronić. Podobnie postępowali w XIX wieku malarze, graficy i rysownicy. To oni mieli wpływ na kształtowanie postaw i zachowanie wielu lokalnych dziedzictwa materialnego i kulturowego. To tylko przykład. Odniesień jest zdecydowanie więcej.
Ekspozycja jest podzielona na kilka sekcji tematycznych prezentujących XIX-wieczne motywy w sztuce, które artyści przenosili na rodzimy grunt. Na obrazach można zobaczyć m.in. portrety mieszkańców, ulice i budynki dawnego Gdańska, podmiejskie krajobrazy, sceny z życia mieszkańców, np. zabawę flisaków na ul. Piwnej, oraz widoki z podróży.
Czy nadal jesteśmy romantykami?
XIX-stulecie było czasem dużych zmian w Gdańsku. Wyniszczone skutkami wojen napoleońskich miasto zaczęło powoli zmierzać ku nowoczesności dzięki postępowym decyzjom władz miejskich w drugiej połowie stulecia. Myśl romantyczna, w której kierowano się emocjami i wyobraźnią, znalazła wyraz we wszystkich dziedzinach sztuki. W malarstwie przejawiała się przede wszystkim w doborze tematów oddających nastrój epoki.
– Romantycy zachwycali się potęgą przyrody i egzotyką dalekich krajów. Fascynowali się przeszłością i obyczajami ludowymi, które postrzegali jako bliskie naturze. Buntowali się przeciw niesprawiedliwym podziałom klasowym i wspierali ruchy narodowe – mówi Izabela Jastrzembska-Olkowska z Muzeum Gdańska, kuratorka wystawy. – Wszystkie te motywy obecne w prezentowanych dziełach są dziś ważne, a punkty odniesienia nadal aktualne. I tu warto postawić pytanie: czy to XIX wiek był tak nowoczesny, a może to nasz styl życia jest romantyczny? Każdy z nas może odpowiedzieć na nie na wystawie.
Poszukiwania wąsów dziadka Maksymiliana
Mało znanym, ale ciekawym obrazem zaprezentowanym na wystawie są „Małe fryzjerki”, na którym Maximilian Bernhard Sturmhoefel namalował siebie z dwiema wnuczkami próbującymi rozczesać mu włosy. Był on również jednym z założycieli Muzeum Miejskiego, pierwszego gdańskiego muzeum, które zostało otwarte w 1872 roku. Po ponad 150 latach, przedstawiony na tym dziele, artysta wraca do muzealnych wnętrz.
Najmłodsi widzowie mogą poszukać wąsów „dziadka Maksymiliana”, narratora ścieżki edukacyjnej dla dzieci. Jego komentarze na pewno niejednokrotnie wywołają wzruszenie lub refleksję.
Wystawa czasowa będzie prezentowana do 29 października 2023 r.
Konferencja naukowa i romantyczna wystawa w Muzeum Narodowym w Gdańsku
Wystawie czasowej towarzyszyć będzie organizowana przez Muzeum Gdańska oraz Muzeum Narodowe w Gdańsku konferencja naukowa Sztuki piękne w „długim” XIX wieku. W dwudniowych otwartych obradach w Ratuszu Głównego Miasta oraz NOMUS’ie przewidziano 20 wystąpień naukowców i specjalistów z zakresu historii i historii sztuki. Tematy wystąpień zostaną opublikowane w tomie pokonferencyjnym.
28 czerwca 2023 roku, w Zielonej Bramie przy Długim Targu 24, Muzeum Narodowe w Gdańsku otworzy wystawę czasową „Marzyciele epoki industrialnej. Malarstwo w Gdańsku w XIX wieku”. Obie, efekt współpracy obu instytucji, mają przybliżać fenomen malarstwa romantycznego. Program wydarzeń towarzyszących zostanie ogłoszony wkrótce przez obu organizatorów.
Informacje o wystawie
- Tytuł: „Miasto romantyków. Idee i motywy w twórczości XIX-wiecznych artystów w Gdańsku”
- Gdzie: Ratusz Głównego Miasta, Galeria Palowa
- Wystawa czynna: 7.06–29.10.2023 r.
- Kuratorzy: Izabela Jastrzembska-Olkowska, Dorota Powirska
- Bilety: wstęp do Galerii Palowej 10 zł (normalny), 6 zł (ulgowy) lub w cenie biletu wstępu do Ratusza Głównego Miasta
- Czas zwiedzania: ok. 40 minut
Dostępność wystawy
Audiodeskrypcje
Dla zwiedzających ze szczególnymi potrzebami przygotowano 7 audiodeskrypcji do prezentowanych obrazów. Możesz ich wysłuchać po zeskanowaniu kodu QR. Są to:
- „Portret Adelgunde Hein”, Friedricha Eduarda Meyerheima
- „Flisacy na ulicy Piwnej w Gdańsku”, Wilhelma Augusta Stryowskiego
- „Małe fryzjerki”, Bernarda Maksymiliana Sturmhoefela
- „Panorama z królem”, Wilhelma Augusta Stryowskiego
- „Dziecięca scena rodzajowa w Sieni gdańskiego Ratusza”, Wilhelma Augusta Stryowskiego
- „Wnętrze Dworu Artusa”, Friedricha Carla Mayera
- „Złota Brama w Gdańsku”, Gottlieba Roberta Dahmsa.
Tłumaczenia na Polski Język Migowy
Możesz zapoznać się z treściami wystawy oglądając tłumaczenia na Polski Język Migowy. W celu dostępu do treści w postaci filmu należy zeskanować kod QR. Tłumaczenia opracował Marcin Łuczywek z migam.pl.
tekst:
Andrzej Gierszewski
Muzeum Gdańska
