czwartek, 24 kwietnia, 2025

DAWNA REZYDENCJA JEZUITÓW – Muzeum Ziemi Wschowskiej

Sprowadzenie jezuitów do Wschowy przez kanonika i proboszcza Karola Łodzię Ponińskiego nastąpiło ok. 1720 r. Po przekazaniu zakonnikom w 1727 r., za zgodą króla Augusta II, budynku dawnej mennicy i przylegającego do niej terenu, przystąpiono do budowy misji i konwiktu dla młodzieży z domów szlacheckich. Fundusze na budowę ofiarowali Anna Bułakowska i Maciej Koźmiński z Siedlnicy.
Wzniesiony wówczas budynek szybko okazał się zbyt mały i wkrótce przystąpiono do rozbudowy szkoły. Środki na ten cel płynęły z darowizn przekazywanych przez okoliczną szlachtę. Otwarcie skrzydła południowego nastąpiło w 1751 r. Piętrowy, wzniesiony z cegły budynek, składający się z rezydencji, konwiktu, szkoły i oficyny, powstał na niewielkiej parceli przy murze miejskim, którego krzywizna narzuciła mu łukowaty kształt. Fasada rozczłonkowana została pilastrami wielkiego porządku w nieregularnym rytmie – co trzy, dwie lub jedną oś. Jako elementy dekoracyjne wprowadzono ustawione na cokołach kamienne popiersia świętych jezuickich i kamienne wazony oraz portale flankowane jońskimi pilastrami. Rezydencję wieńczyła drewniana wieżyczka, w której zawieszono tzw. dzwonki studentów (Studenten Glocklein).
Misja jezuicka we Wschowie została podniesiona do rangi rezydencji między 1740-1768 r. i obejmowała 5 klas. W 1744 r. jej personel składał się z superiora, prefekta, kaznodziei i 3 profesorów. W okresie największej świetności szkoła liczyła do 150 uczniów. Rezydencja jezuicka we Wschowie działała do momentu kasaty zakonu przez papieża Klemensa XIV w 1773 r.
14 października 1773 r. sejm konstytucyjny podporządkował wszystkie szkoły w Polsce Komisji Edukacji Narodowej. W trosce o ciągłość nauki w szkołach pojezuickich zaapelowano do zakonników, aby nie opuszczali swoich kolegiów i nie przerywali pracy nauczycielskiej. W listopadzie 1774 r. szkołę wizytował ks. Józef Rogaliński, ówczesny prałat kapituły poznańskiej i rektor Akademii Wielkopolskiej. Oprócz prefekta Pawła Tomasza Grabskiego szkoła zatrudniała 4 nauczycieli, byłych jezuitów: Konrada Dauma, Józefa de Gollsteina, Wojciecha Skibińskiego i Franciszka Szczepańskiego. Wykładano algebrę, arytmetykę, geografię, geometrię, historię, język łaciński, język niemiecki, naukę moralną, pisanie, rolnictwo i wymowę. Do szkoły uczęszczało około 150 uczniów. Liczba ta wkrótce zmalała. W 1774 r. uczyło się tutaj 28, a w 1780 r. 66 chłopców.
W marcu 1782 r. Komisja Edukacji Narodowej podjęła decyzję o likwidacji szkoły powiatowej we Wschowie. W listopada decyzję zmieniono, a prowadzenie placówki powierzono cystersom z klasztorów w Przemęcie i Obrze. W 1783 r. szkoła we Wschowie otrzymała status szkoły podwydziałowej. Prefektem był o. Wawrzyniec Drzewiecki. Zgodnie z uchwałą Komisji z 1785 r., jako nauczycieli zaangażowano 4 zakonników.
Do prowadzonej przez nich placówki uczęszczało około 60-70 uczniów. Na terenie wydziału wielkopolskiego szkoła wschowska ustępowała jedynie poznańskiej. Swoją działalność zakończyła w 1793 r. Po zajęciu Wielkopolski i włączeniu Wschowy do Prus, zakonnicy powrócili do swoich klasztorów. W 1797 r. obiekt przejęto na cele wojskowe.
Na początku XIX w. budynek służył jako koszary i kombinowana szkoła dla podoficerów pruskiej armii. W okresie Księstwa Warszawskiego miał tam swoją siedzibę Sąd Pokoju i nowo utworzona placówka oświatowa. W 1811 r. uruchomiono Szkołę Wydziałową. W 1853 r. w byłej rezydencji otwarto Królewską Szkołę Realną, przekształconą następnie w Królewskie Gimnazjum we Wschowie. Po jego przeniesieniu w 1896 r. do nowego budynku przy obecnej ul. Matejki, w opuszczonym obiekcie uruchomiono zimową szkołę rolniczą), czynną do lat 20. XX w.
W 1945 r. w budynku dawnej rezydencji mieścił się dom noclegowy, ochronka dla dzieci, punkt dożywiania dla przesiedleńców, oddział PCK oraz mini-szpital prowadzony przez siostry elżbietanki. W latach 1946-1956 czynne było Niższe Seminarium Duchowne.
W kolejnych dziesięcioleciach mieściły się tam biura PSS-u, ORS-u, Ogródków Działkowych oraz mieszkania komunalne. W maju 2006 r., w wyniku pożaru, budynek częściowo uległ zniszczeniu. W latach 2007-2013 prowadzono w nim prace budowlane, archeologiczne i konserwatorskie. W 2013 r. odrestaurowany obiekt przekazano na potrzeby Miejskiej Biblioteki Publicznej i Muzeum Ziemi Wschowskiej.

Muzeum Ziemi Wschowskiej

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Pod naszym patronatem

Optymalizacja zarządzania zbiorami muz...

Muzea na całym świecie stawiają czoła rosnącym wyzwaniom związanym z efektywnym...

Zdarzenia muzealne – Maj 2025

Serdecznie zapraszamy do uczestnictwa w zdarzeniach muzealnych odbywających się...

Wernisaż wystawy czasowej — „Mag...

Zapraszamy na rodzinną wystawę do Galerii Śluza!

Leonardo. Zbliżenia

Leonardo da Vinci to najbardziej znany artysta w historii. Ten wszechstronnie u...

EKSPOZEO – uniwersalny pomocnik ...

EKSPOZEO to wyposażony w wiele funkcjonalności system, który pomoże muzeom i in...