Kimono jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych strojów na świecie, prezentującym narodową kulturę Japonii. Jego tradycja jest równie bogata jak kolorowe tkaniny, z których jest wykonane, a jej poznanie daje możliwość zgłębienia choćby części historii tego kraju. Dlatego też ubiór ten postrzega się jako kontynuację tradycji, wyraz tożsamości narodowej, najwyższej klasy rzemiosło artystyczne, a niejednokrotnie również dzieło sztuki. Geometryczny krój w kształcie litery T został stworzony z prostych pasów materiału. Stanowi on punkt wyjścia do dekoracji kimona i jest doskonałym polem działań dla projektanta. Zarówno wymogi funkcjonalności, jak i zasady nieeksponowania kształtów ludzkiego ciała doprowadziły do uformowania się prostego kroju, obecnego w Japonii do dzisiaj. Kimono nosi się założone lewą stroną nad prawą, przewiązane pasem obi, co pomaga utrzymać właściwe linie i proporcje stroju.
Dekoracje kimon mają często złożone poziomy znaczeń, prezentując nieprzebrane bogactwo wzorów nawiązujących do: świata natury, zmieniających się pór roku, zwyczajów czy trendów w sztuce. Oprócz walorów estetycznych wzory te wiążą się z wiarą i z pragnieniem długiego i pomyślnego życia. Sama kolorystyka kimona może mieć istotne znaczenie metaforyczne i kulturowe. Dla przykładu kolor fioletowy jest metaforą nieśmiertelnej miłości, a czerwień oznacza młodzieńczy urok i powab, dlatego pasuje do strojów młodych kobiet. Uważano również, że barwniki uosabiają ducha roślin, z których są pozyskiwane.
Prezentowana wystawa obejmuje szeroką gamę kimon z XX i XXI wieku z kolekcji Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha: od kimon z okresów Taishō (1912–1926) i Shōwa (1926–1989), kiedy to moda zmieniała się dynamicznie pod wpływem modernizacji Japonii, po czasy współczesne i przykłady poszukujące nowych interpretacji kimona. Kolekcja Muzeum Manggha liczy obecnie ponad trzysta tradycyjnych obiektów tekstylnych związanych z kimonem i z akcesoriami do tego stroju. Trafiły one do zbiorów w ramach zakupów oraz darów od serdecznych ludzi z Japonii. W 2018 roku Muzeum otrzymało w darze zbiór ponad stu kimon od zafascynowanej kulturą polską pani Reiko Nagakury. Kimona te stanowiły rodzinną kolekcję gromadzoną w XX wieku. W 2021 roku, dzięki życzliwości Yasuko i Naohiro Kizu, zbiór powiększył się o przekazane przez nich dwieście obiektów: kimon, pasów obi i akcesoriów stanowiących rodową wyprawę ślubną z 1936 roku. Pozostając w wielkiej wdzięczności dla naszych darczyńców, prezentujemy Państwu piękne przykłady tkanych, barwionych, malowanych i haftowanych tradycyjnych kimon.
Współcześnie kimono bywa postrzegane jako ikona mody i inspirujący punkt wyjścia do reinterpretacji formy czy tradycyjnych japońskich wzorów. Może być również pretekstem do mieszania się kultur, połączeń form i wzorów, wywierając silny wpływ zarówno na high fashion, jak i na popkulturę na świecie. Słynni japońscy projektanci mody, tacy jak Issey Miyake i Yōji Yamamoto, w swej twórczości podkreślali, że kimono jest podstawą i fundamentem, na którym konceptualizują oni swoje pomysły dotyczące relacji kształtu ubrania względem ciała człowieka. Odnosząc się do tej myśli, obok strojów tradycyjnych wystawa prezentuje projekty inspirowane kimonem autorstwa zaproszonych polskich projektantów: Joanny Hawrot, Antoniny Kondrat, Moniki Tatiany Idzikowskiej i Dominika Lisika. To spotkanie różnych koncepcji projektantów wokół jednej idei – kimona. To również inspiracje tradycją połączone z funkcjonalnością i wygodą.
Tekst: Joanna Haba
Foto: Kamil A. Krajewski
Czas trwania: 20.11.2022 – 10.04.2023
Kurator i aranżacja plastyczna: Joanna Haba
Zaproszeni projektanci: Joanna Hawrot, Antonina Kondrat, Monika Tatiana Idzikowska, Dominik Lisik
Identyfikacja wizualna: Marta Szmyd
Współpraca: Ewa Mazurkiewicz i Monika Werner
Już wkrótce na portalu: KIMONO. Nieprzebrane inspiracje cz.2
