Wystawa Kogo stać? to zaledwie dwa pomieszczenia, w których znalazło się miejsce dla czterdziestu kilku przedmiotów ze zbiorów Muzeum. Każdy z nich związany jest z życiem konkretnych ludzi: twórców, użytkowników, dawnych właścicieli.
W większości przypadków wiemy o tych ludziach naprawdę niewiele, często pozostają zupełnie anonimowi. Czasem skrawków informacji starcza jedynie na tyle, żeby uchwycić trop, pobudzić wyobraźnię.
A jednak rzeczy zgromadzone w Muzeum nie przestają być świadectwem ludzkich losów. Niepozorne tarełko do pieprzu, malowana skrzynia wianna wykonana przez żydowskiego stolarza, korale z wyblakłą wstążką, testament niepiśmiennej gospodyni, ślubna fotografia byłej służącej, stołeczek z łemkowskiej chaty, bryłka żywicy przydatna w domowych zabiegach leczniczych i klucz – nie wiadomo, do jakich drzwi. Wyrwane z czyjegoś życia przedmioty wpuszczają nas na moment do świata przodków.
Nie była to rzeczywistość jednakowa dla wszystkich. Podobnie jak dziś. Na wystawie przypominają o tym pytania: Kogo stać na ziemię? Kogo stać na miłość? Kogo stać na dzieciństwo? Kogo stać na szkołę? Kogo stać na zdrowie? Kogo stać na wodę? Kogo stać na odpoczynek? Kogo stać na pracę? Kogo stać na dom? I wreszcie: Kogo stać na pamięć?
Przywołujemy głosy tych, którzy rzadko mieli okazję przemawiać w swoim imieniu. Wierzymy, że dzięki temu na wystawie można spotkać konkretnych ludzi, pojedynczych, niepoddających się uogólnieniom.
Niewielką przestrzeń wypełniają osobiste historie, roi się tu od kontekstów i tematów – nie wyczerpujemy żadnego z nich. Zapraszamy do rozmowy. Jak chcemy pamiętać naszych przodków? Czy rozpoznajemy siebie w ich gestach, słowach, decyzjach? Jak chcemy opowiadać o naszym dziedzictwie? Jaką rolę ma tu do odegrania Muzeum?
Wystawę „Kogo stać?” można oglądać na I piętrze Ratusza na pl. Wolnica 1 – potraktować ją jako samodzielną całość lub część wystawy stałej MEK, to element procesu zmian, jakie wprowadzamy w tej przestrzeni.
Wypowiedzi przytaczane na wystawie pochodzą ze współczesnych badań Muzeum Etnograficznego w Krakowie oraz trzech publikowanych źródeł: Pamiętniki chłopów, przedmowa Ludwik Krzywicki, Instytut Gospodarstwa Społecznego, Warszawa 1935; Ostatnie pokolenie. Autobiografie polskiej młodzieży żydowskiej okresu międzywojennego ze zbiorów YIVO Institut for Jewish Research w Nowym Jorku, opracowanie i wstęp Alina Cała, teksty napisane w jidysz przełożył Michał Friedmann, Warszawa 2003 oraz Feliks Gross, Zygmunt Mysłakowski, Robotnicy piszą. Pamiętniki robotników, studium wstępne, Księgarnia Powszechna, Kraków 1938.
Zespół kuratorski: Olga Błaszczyńska, Dorota Majkowska-Szajer, Agnieszka Marczak, Małgorzata Oleszkiewicz, Karolina Pachla-Wojciechowska, Katarzyna Piszczkiewicz, Urszula Sobczyk, Magdalena Zych
Teksty: Dorota Majkowska-Szajer
Korekta: Ewa Ślusarczyk
Przekład: Klara Laudańska
Kołysanka Soweł o ćchaworo / Śpi już mój syneczek – tekst, muzyka, wykonanie: Teresa Mirga
Przygotowanie dźwięku: Igor Kłaczyński
Projekt aranżacji: Katarzyna Piszczkiewicz
Malatury: Olaf Cirut
Prace produkcyjne i montażowe: Iwona Matuła, Grzegorz Kurek, Józef Leniartek, PHU Lisowski
Nadzór konserwatorski: Agata Barczyńska
Digitalizacja: Marian Długosz, Mateusz Król, Andrzej Sułkowski
Promocja: Olga Łuczyńska-Gawron
Źródło: Muzeum Etnograficzne w Krakowie
