Nic tak nie pomaga na letnie upały, jak schłodzony napój wyciągnięty prosto z lodówki. Czy zastanawialiśmy się jaka jest historia tego urządzenia, które na stałe zagościło w naszych domostwach? Właśnie o tym jest wystawa, którą przygotowało Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” w Galerii Jednego Eksponatu – „Lodówka. Wystawa dawnych sprzętów do chłodzenia żywności”
W niewielkiej przestrzeni galerii na piętrze znalazły się cztery zabytkowe lodówki: trzy z nich to lodówki szafkowe na lód i jedna gazowa. Poprzedniczką obecnie używanych lodówek, która działała bez użycia prądu była pochodząca z XVIII wieku lodownia pokojowa (nazywaną też szafą chłodniczą). Jako czynnika chłodzącego używano lodu umieszczanego w osobnym pojemniku. Blaszane wnętrze obudowane zostało drewnianą konstrukcją, która ma formę eleganckiej, niewielkiej szafki. Ścianki mogą być malowane farbą, mazerowane lub fornierowane. Niezbędnym elementem był maleńki kranik w dolnej części urządzenia, ułatwiający wylewanie zbędnej wody, gromadzącej się po roztopieniu lodu. Kranik wykonano zazwyczaj z mosiądzu, a okucia ze stali nierdzewnej. Do utrzymania stałej, niskiej temperatury wymagana była wymiana lodu. Podczas jednego dnia zużywano go w ilości od 8 do 15 kg.
Najstarsza lodówka szafkowa „szpajska” (XIX/XX wiek), pochodząca ze zbiorów chorzowskiego Muzeum została wykonana przez firmę Ferdinanda Boleslawsky’ego z Morawskiej Ostrawy. Z lat 30.XX wieku pochodzą kolejne dwie lodówki szafkowe. Lodówka Alasca, pochodząca również ze zbiorów MGPE została wyprodukowana lub sprzedana przez Hurtownię żelaza Ludwika Altmanna w Katowicach. Kolejna lodówka na lód tym razem pochodząca ze zbiorów Muzeum Inżynierii i Techniki w Krakowie została nabyta w sklepie lub zakładzie rzemieślniczym Romana Sienkiewicza w Krakowie. Zaprezentowana na wystawie chłodziarka gazowa, została wyprodukowana przez znaną do dziś firmę Electrolux ze Szwecji. Czas powstania obiektu to również lata 30. XX wieku. Lodówka pochodzi ze zbiorów Muzeum Gazownictwa w Paczkowie.
Ekspozycja będzie prezentowana od początku sierpnia do 31 października 2023 r. a może ją zwiedzać wraz z przewodnikiem w następujące dni oraz godziny:
Środy – godz. 10.00-15.30
Soboty- godz. 10.00-18.00
Niedziele – godz. 10.00-18.00
tekst: Marcin Gaweł
Kierownik Działu Promocji i Organizacji Imprez
Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”
