Szklane dzieła artystki Beaty Mak-Soboty, prezentowane na całym świecie, już od 24 maja będzie można podziwiać w Muzeum w Wodzisławiu Śląskim. Jej twórczość łączy dwie – z pozoru odrębne przestrzenie – artystyczną i użytkową – stając się dzięki temu łącznikiem głębszego sensu.
Wystawa pt. „Synchronia – teraźniejszość i retrospekcja” prezentowana jest z okazji jubileuszu 30-lecia pracy twórczej artystki. Jej prace to doskonały przykład głębokiego, dojrzałego dialogu pomiędzy dwoma pozornie odmiennymi obszarami twórczości: szkłem artystycznym, a szkłem użytkowym. Praca Beaty Mak-Soboty od lat wpisuje się w przestrzeń, gdzie forma spotyka funkcję, a artystyczna inspiracja, intencja i wizja łączy się ze świadomością technologicznej strony tworzywa. To właśnie ta jednoczesność działania, nieustanna obecność w obu sferach naraz, okazuje się kluczem do zrozumienia bogactwa i spójności jej dorobku.
Synchronia, czyli harmonia bez przyczyny
– W fizyce istnieje pojęcie spontanicznej synchroniczności, opisujące zjawisko, w którym niezależne układy fizyczne zaczynają działać w harmonii bez wyraźnej przyczyny zewnętrznej. Podobnie Carl Gustav Jung opisywał synchroniczność jako znaczące współwystępowanie zdarzeń, które nie są połączone przyczynowo, ale tworzą wewnętrzną spójność i sens. W kontekście twórczości w szkle, takie podejście pozwala dostrzec, jak dwa – z pozoru odrębne światy – artystyczny i użytkowy, zaczynają rezonować ze sobą , prowadząc do powstawania dzieł, które są zarówno funkcjonalne i ekspresyjne – tłumaczy Beata Mak-Sobota.
Przenikanie się tych dwóch światów – sztuki i designu, skutkuje nie tylko doskonalszym rozumieniem materiału, lecz także budowaniem osobistego języka twórczego, w którym każdy obiekt i przedmiot, pełniąc funkcję praktyczną czy symboliczną, staje się nośnikiem głębszego sensu. W takim ujęciu proces twórczy nie jest już sumą działań, ale żywym, dynamicznym układem, w którym wszystko dzieje się „jednocześnie” a efekt końcowy jest odbiciem tej twórczej, wewnętrznej synchroniczności.
W odniesieniu do idei synchroniczności, zarówno tej zaczerpniętej z fizyki, jak i rozumianej w duchu psychologii analitycznej Carla Gustava Junga, można powiedzieć, że twórczość Beaty Mak-Soboty nie jest efektem linearnej ewolucji, lecz raczej harmonijnego współistnienia, w którym różne wątki i obszary jej pracy zaczynają oddziaływać ze sobą znacząco poprzez dynamicznie przenikające się procesy, z których każdy wnosi coś do drugiego – zarówno na poziomie koncepcji, jak i rozwiązań technologicznych.
Praca artystki w zakresie szkła użytkowego nie jest jedynie praktycznym dopełnieniem działań artystycznych – stanowi pełnoprawny komponent jej twórczości, będący źródłem inspiracji, analiz i poszukiwań. Z kolei dzieła stricte artystyczne – rzeźby i obiekty – niosą w sobie znamiona głębokiego zrozumienia i oryginalnego wykorzystania logiki materiału oraz precyzję, której ona wymaga, co wypływa zapewne z dyscypliny, która cechuje proces projektowy. Ta wymiana doświadczeń nie tylko wzbogaca język formalny artystki, ale również pozwala jej w pełni wykorzystać potencjał szkła jako medium.
Technologia pozwala na eksperymentowanie
Procesy technologiczne, z którymi artystka obcuje na co dzień – kształtowanie termiczne, szlifowanie, klejenie czy barwienie szkła – wymagają skrupulatności, cierpliwości, a zarazem odwagi do eksperymentu i właśnie tu objawia się korzyść jednoczesnego myślenia w kategoriach sztuki i funkcji. Dla Beaty Mak-Soboty ta techniczna dyscyplina nie stanowi ograniczenia – staje się przestrzenią dla twórczego dialogu, a praca z materiałem przypomina nieustanne negocjowanie między zamysłem, konceptem a możliwościami, między formą a funkcjonalnością. Praca nad przedmiotem użytkowym często stawia pytania o ergonomię, trwałość czy logikę konstrukcji, a odpowiedzi na te pytania mogą z kolei inspirować nowe rozwiązania formalne w szkle artystycznym. Odwrotnie – swoboda eksperymentu i poszukiwań w projektach artystycznych niejednokrotnie otwiera drzwi do innowacji w projektach użytkowych.
Synergia szkła i światła
30 lat twórczości Beaty Mak-Soboty w szkle to historia harmonijnego współistnienia indywidualnej ekspresji oglądu świata, emocji, analizy formy, wiedzy i doświadczenia o materiale. Jej prace, zarówno te użytkowe, jak i te bardziej narracyjne czy konceptualne, nie istnieją w izolacji, lecz budują wspólną narrację o szkle jako materiale o niemal metafizycznym charakterze. Dzięki temu jubileuszowa wystawa staje się nie tylko podsumowaniem, ale i manifestacją artystycznej synchroniczności, która pozwala z równą pasją i głębią tworzyć zarówno dla zachwytu nad synergią szkła i światła, jak i dla codzienności, gdzie eksperyment i indywidualność otwierają nowe ścieżki, którymi Beata Mak-Sobota będzie kroczyć realizując swój twórczy imperatyw.
Wernisaż twórczości Beaty Mak-Soboty odbędzie się w Muzeum w Wodzisławiu Śląskim w sobotę 24 maja o 17.00. Wstęp wolny. Zapraszamy.
Beata Mak-Sobota
Urodzona w 1968 r. we Wrocławiu artystka i projektantka szkła. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu. Od roku 1994 zawodowo związana z Akademią, od 2014 roku na stanowisku profesora uczelni kieruje Pracownią Projektowania Integrującego w Katedrze Szkła na Wydziale Ceramiki i Szkła. Pracę wykładowcy łączy z aktywną pracą naukową, artystyczną i organizacyjną. W kadencji 2008-2012 pełniła funkcję kierownika Katedry Szkła, w latach 2016-2024 przez dwie kadencje funkcję Prorektora ds. dydaktycznych i studenckich, a obecnie pełni obowiązki związane z funkcją Dziekana Wydziału Ceramiki i Szkła. Twórczo pracuje w obszarach szkła artystycznego i designu eksperymentalnego, eksplorując potencjał formalny szkła, w kontekście kinetycznego wymiaru przedmiotu i obiektu, a także w kontekście łączenia szkła z innym tworzywem. Obiekty, cykle prac, zrealizowane projekty prezentowała na ponad 20 wystawach indywidualnych i ponad 100 zbiorowych w kraju i za granicą między innymi w Austrii, Czechach, Holandii, Szwecji i Niemczech. Jej prace znajdują się w polskich zbiorach muzealnych oraz kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą.
Wystawy indywidualne m.in.
2022 Światy równoległe – equilibrium, Galeria Neon Centrum Sztuk Użytkowych. Centrum Innowacyjności ASP Wrocław
2021 Granice formy – Centrum Nowych Technologii, Politechnika Śląska, Gliwice
2018 Papier i szkło – obiekty transliteralne , Galeria Lipowa 3, Centrum Ceramiki i Szkła, Kraków
2017 Obiekty audiowizualne, Galeria Neon Centrum Sztuk Użytkowych. Centrum Innowacyjności ASP Wrocław
2014 Glass in small sizes, Aventurijn Gallery, Epe, Holandia
2010 Transglasscolours, BWA-Galeria Szkła i Ceramiki, Wrocław
Wystawy zbiorowe m.in.
2025 New Acquisition 2024 – Glass Museum Lette, Niemcy
Dyfuzje – wystawa wykładowców Wydziału Malarstwa i Rysunku i Katedry Szkła, BWA Katowice
2024 Poland’s vibrant glass scene – Glass Museum Lette, Niemcy
2023 Na zachodzie bez zmian – Galeria Hol i Galeria Kobro, Akademia Sztuk Pięknych im. W. Strzemińskiego w Łodzi
Sztuka na scenie Wystawa Dolnośląskiej Sztuki Współczesnej – Opera Wrocławska
2022 GLASS_ON. Have we ever dreamt about it? – Venice Glass Week 2022, Centro Culturale Don Orione Artigianelli in Dorsoduro, Wenecja, Włochy
2021 Ars/Techne -Centrum Nowych Technologii, Politechnika Śląska, Gliwice
GLASS_ON. Spotkajmy sie w lepszych czasach – The Venice Glass Week 2021,
Chiesetta della Misericordia/Cannaregio, Wenecja, Włochy
A!symetria – Sztuka na miejscu, Wrocław
2019 DOMena szkła – ASP Wrocław. Wystawa szkła użytkowego pedagogów i studentów Katedry Szkła , Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego, Galeria Sztuki Współczesnej, Bydgoszcz
Teraz – 70 lat obecności ceramiki i szkła na wrocławskiej ASP wystawa pedagogów wrocławskiej ASP, Stara Kopalnia, Centrum Nauki i Sztuki, Wałbrzych
2018 Siła z natury rzeczy, III Warsaw Home Expo, Warszawa
2017 3D der, die, das, Schloss Königshain, Niemcy
#ODWAGA, Warsaw Home Expo. Warszawa
POLISH DESIGN. Tomorrow is today, Il Salone del Mobile, Mediolan, Włochy
TEN Design ASP Wrocław – X Noc z Designem, DH Domar, Wrocław
2016 POSTAWY I PROCESY- szkło artystyczne z ASP we Wrocławiu , Galeria Sztuki Współczesnej, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego, Bydgoszcz
Szkło i Ceramika. Obszary Sensualne, Muzeum Miejskie Wrocławia Arsenał Miejski, Wrocław, ESK 2016
Femme Fatale, Muzeum Biżuterii, Jablonec nad Nysą, Czechy
Das Buch/Księga, Kunstforum Piaristen, Wiedeń, Austria
2015 Transdesign, Galeria Regionalna Lazne, Liberec , Czechy
2014 Polish Glass made in Wrocław ,Glassmuseum Alter Hof, Niemcy
2013 Trzy wymiary, Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko
2012 Przestrzeń Pomiędzy Nami, Kunsthalle, Wiesbaden, Niemcy
2009 Connections 2009 Contemporary European Glass Sculpture, Galeria Mánes, Praga, Czechy
