„Człowiek, który zamienił życie na fotografię”
Wiktor Wołkow, niezmiennie kojarzony z nastrojowymi podlaskimi pejzażami, przyciąga uwagę licznych amatorów fotografii przyrodniczej, miłośników natury oraz globtroterów przemierzających Podlasie w poszukiwaniu nieskażonej przyrody. Muzeum Podlaskie dzięki wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego nabyło znaczną część dorobku fotografika, stając się właścicielem spuścizny powstającej podczas jego kilkudziesięcioletniej działalności artystycznej. Uzupełnieniem zbiorów było przekazanie przez wdowę po artyście – panią Grażynę Wołkow – sprzętu fotograficznego i filmowego oraz wyposażenia pracowni fotograficznej męża.
W wyniku wspomnianych działań Muzeum Podlaskie weszło w posiadanie przeważającej części spuścizny artystycznej Wiktora Wołkowa oraz pamiątek po fotografiku, co pozwoliło na podjęcie prac nad odpowiednim wyeksponowaniem postaci i twórczości tego wybitnego artysty.
„Skąpani w zieleni”
Siedzibą muzeum jest murowany pawilon w Turośni Kościelnej, zwany dworem myśliwskim, został wzniesiony w drugiej połowie XVIII wieku i jest jedyną zachowaną budowlą późnobarokowego zespołu dworskiego. Jego położenie u progu Narwiańskiego Parku Narodowego gwarantuje bliskość nieskażonej przyrody, która zachwyca o każdej porze roku. Meandrująca rzeka Narew, rozległe łąki i bagna, a także gęste lasy to raj dla miłośników przyrody. Można tu obserwować rzadkie gatunki ptaków, podziwiać kwitnące na wiosnę łąki i wyruszyć na wycieczkę kajakiem lub rowerem. Gmina Turośń Kościelna słynie z rozbudowanej sieci szlaków rowerowych, które prowadzą przez najpiękniejsze zakątki doliny Narwi.
„Podlasie w obiektywie. W sercu emocje”
Twórczość Wiktora Wołkowa to olbrzymi zbiór fotografii wykonanych na przestrzeni lat. Obok graficznych, czarno-białych zdjęć, występuje sepia oraz wszechobecny od lat dziewięćdziesiątych kolor. Głównym założeniem wystawy stałej jest zaprezentowanie przekroju całego dorobku Artysty, stworzenie tła do prezentacji jego fotografii, które w oczywisty sposób są najważniejsze. Motywem przewodnim w architekturze ekspozycji są kontrasty: stare – nowe, ciepłe – zimne, statyczne – dynamiczne, czarno-białe – kolorowe.
„[…] Proszę, niech każdy nastawi aparat, bo sfrunęły się ptaszki dla odbycia narad”.
Zwiedzający rozpoczynają swoją wędrówkę wchodząc do holu, gdzie rozpoczyna się „podróż” do świata fotografii „z duszą”. Na żyrandolu – znalazły się przezroczyste krążki ukazujące sekwencję lotu żurawi symbolizujących długowieczność, szczęście i wierność, powtórzoną również na naświetlu drzwi prowadzących do sali głównej.
„Makrokosmos Wołkowa z dala od zgiełku”
Dalej przechodzimy do sali głównej, która jest najważniejszą częścią muzeum. Stykając się z tak dużą ilością tematów trudno wybrać ten najważniejszy, który mógłby stanowić rodzaj stałej ekspozycji poświęconej twórczości tego wybitnego fotografika.
W centralnym punkcie sali wydzielona została przestrzeń, imitująca ciemnię fotograficzną w której widza otoczy, Cały kosmos Wołkowa, tematyczna prezentacja fotografii – nasycona emocjami, dźwiękiem muzyki i natury, w oderwaniu od świata zewnętrznego.
Ekspozycja zatytułowana, tak jak nazywał ją Wiktor Wołkow – Pejzaż otacza „ciemnię”. Jest wyborem 28 fotografii ukazujących różne odsłony pejzażu Podlasia, któremu przyglądał się Artysta, zatrzymując go w czasie. Ważnym miejscem w tej wystawie jest graficzny raster ukazujący Wołkowa przy pracy, ze statywem i aparatem, w charakterystycznej dla jego zdjęć mgle, wydzielony plastycznymi elementami aranżacji, naśladującymi wodę i trzcinę.
„Dwa spojrzenia na Słońce Wiktora Wołkowa”
Wychodząc z sali głównej kierujemy się schodami na pierwsze piętro. Zmieniamy klimat, kolor, „wchodząc” w przestrzeń Słońca – kolejnej prezentacji Artysty, a zarazem kolejnego etapu jego twórczości, czyli zdjęć kolorowych.
Tradycyjnie oprawione fotografie, podpisane przez Wiktora Wołkowa, zostały wybrane spośród wielu o tej tematyce, której Autor poświęcił dużą część swoje twórczości i która fascynowała go szczególnie. Oprócz eksponowanych tu zdjęć, utrzymanych w tonacjach żółcieni i czerwieni, znalazły się trzy, kontrastujące z nimi czarno-białe fotografie, przykłady wczesnych prac Artysty będących potwierdzeniem, że Słońce fascynowało go od zawsze. Żywym elementem tej ekspozycji jest światło słoneczne, które wpadając przez kolorowe szyby (będące nawiązaniem do filtrów fotograficznych) sprawia wrażenie zachodzącego słońca.
„Wykwintna potrawka z zająca w warsztacie fotografii natury”
Przechodząc przez przestrzeń użytkową, niewielki sklep muzealny, wchodzimy do sali „czarno-zielonej”, która pełnić będzie dwojaką rolę. Jest to sala studyjna przeznaczona do spotkań, edukacji muzealnej, projekcji filmów, ale również miejsce dwóch ekspozycji stałych.
Pierwsza z nich to archiwalna wystawa Wiktora Wołkowa zatytułowana Potrawka z zająca. Jako spójne dzieło jest prezentowana w formie monumentalnego „obrazu”, w którym znalazło się 55 fotografii, plakat, 3 plansze z tekstem i 1 lustro. W ten sposób powstała dynamiczna kompozycja, nie tylko z uwagi na temat i jego ujęcie, ale także za przyczyną konstrukcji, na której zamocowane są zdjęcia, pozwalającej na ich obracanie, a tym samym tworzenie dowolnych sekwencji „ruchu” zająca, a nawet na zabawę w „puszczanie zajączka”, do czego służyć ma zamontowane w ramie lustro.
Kolejną, ze wspomnianych wystaw, jest prezentacja zatytułowana: Warsztat fotografa natury. Tworzy ją zbiór sprzętu fotograficznego, z jakim Wołkow pracował w plenerze oraz poświęcona Artyście część biograficzna. Znalazło się w niej jego zdjęcie portretowe (w osi wejścia do sali), wykonane przez podlaskiego fotografika Piotra Sawickiego, przedstawiające młodego, pozującego Wiktora Wołkowa. Fotografia ta razem z krótką biografią wydzielona została z ekspozycji fotograficznych sprzętów, choć zarówno jej treść jak i samo spojrzenie Wołkowa pozostają w swoistej relacji – drogi życiowej – rozwoju artystycznego i zmieniającej się techniki.
„Choć aparat wiekowy to zdjęcia wciąż piękne”
Ekspozycja sprzętu fotograficznego koncentruje się na przedmiotach podstawowych, najważniejszych w pracy w terenie. Prezentowana jest w układzie horyzontalnym, w którym najważniejszą rolę pełni linearne rozmieszczenie aparatów, odpowiadające osi czasu. W takim samym schemacie są ustawione obiektywy i filtry zdjęciowe. Natomiast w kwadratowej wnęce umieszczony został przykładowy zestaw sprzętu na statywie, a w mniejszych prostokątnych pozostała optyka fotograficzna, a także fotografie.
„Teraz Wy”
Muzeum Fotografii Wiktora Wołkowa to nie tylko miejsce upamiętniające wybitnego artystę, ale przede wszystkim przestrzeń otwarta dla wszystkich pragnących odkrywać piękno Podlasia i kultywować swoją miłość do fotografii. Liczmy, że to właśnie Wy poprzez uczestnictwo w wystawach, pokazach filmowych i warsztatach, będziecie tworzyć jego wyjątkową atmosferę.
Wielkie otwarcie muzeum odbędzie się już 10 marca o godz. 10:00, przy ul. Lipowej 4 w Turośni Kościelnej.
JAKUB RAJECKI
