czwartek, 11 września, 2025

MUZEUM RZEŹBY ALFONSA KARNEGO W BIAŁYMSTOKU

Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego mieści się w zabytkowej willi przy ul. Świętojańskiej 17 w Białymstoku. Działka, na której dzisiaj znajduje się siedziba Muzeum w 1878 roku należała do rodziny Malinowskich i zabudowana była drewnianym budynkiem mieszkalnym. W 1889 roku nieruchomość tą nabył generał – major Mikołaj Fiodorowicz baron von Driesen, dowodzący jednym z kozackich pułków stacjonujących w mieście. Rozpoczął on gruntowną przebudowę domu nadając mu formę okazałej willi. W głębi, od strony fabryki Beckera, została wybudowana murowana wozownia i stajnia. Od ulicy Prudskiej oddzielił ją solidny, metalowy płot z furtą, kierującą do głównego wejścia oraz bramą dla powozów.

Wnętrza rezydencji zyskały wystrój zgodny z ówczesną modą, stosowny do rangi i godności właściciela. Część reprezentacyjną tworzył gabinet – zwany salą mauretańską, obszerny hol w stylu angielskim z kasetonowym sufitem łączącym elementy gotyku i renesansu oraz parą dekoracyjnych pieców, a także salon wraz z aneksem. W tej części ściany pomieszczeń były pokryte zostały polichromią, dekoracyjną tkaniną oraz tapetą dobraną odpowiednio do koloru sztukaterii i dekoracji malarskiej plafonu. Wszystkie obramowania drzwi w tej części rezydencji zostały wyposażone w dekoracyjne nadproże, w którego centrum ulokowano kartusz z herbem właściciela przedstawiający srebrne pole przecięte błękitną wstęgą i zwieńczone baronowską koroną.

W 1898 roku baron von Driesen, w związku z przeniesieniem służbowym do twierdzy Dźwińsk na Łotwie, sprzedał posiadłość białostockiemu kupcowi Abramowi Tyktinowi. Ten w 1900 roku zastawił willę na poczet swoich wierzytelności w Petersbursko – Tulskim Banku Ziemskim. W tym też czasie z willi wywieziono cale umeblowanie, a nawet zdjęto tkaniny i skórzane tapety ze ścian gabinetu generała. Puste maswerki w hallu wypełniono tapetami, które zachowały się do naszych czasów . Fakt ich położenia udokumentowali miejscowi rzemieślnicy umieszczając na ścianie następujący tekst: 1900 Roku 29 Października Obijali się Ściany Sobieszczański. Tyktin, chcąc spłacić zadłużenie, w 1904 roku sprzedał willę Adeli Hasbach. Hasbachowie, mieszkając w tym budynku, utrzymali jego rezydencjonalny charakter. Córka Adeli w 1913 roku dokonała szczegółowego opisu wszystkich pomieszczeń i dzisiaj ten swoisty inwentarz wyposażenia willi jest cennym źródłem informacji.

Po śmierci Adeli Hasbach rezydencja przeszła na własność rodziny Beckerów, a następnie Mariana i Anny Łukasiewiczów. Od tej pory willa zaczęła tracić swój rezydencjonalny charakter. Została podzielona na kilka mieszkań. Po 1944 roku budynek został skomunalizowany. Przedwojennej właścicielce pozostawiono niewielkie mieszkanie na poddaszu, a na parterze kolejno urzędowały: Sąd Powiatowy, przedszkole i przychodnie lekarskie. Wydzielono też niewielkie lokatorskie pokoje.

W 1984 roku chylącą się ku ruinie nieruchomość kupiła Krajowa Agencja Wydawnicza. W willi planowano urządzenie redakcji wydawnictwa, a w stojącej w głębi posesji „wozowni” miała powstać pracownia poligrafii i niewielka drukarnia. W 1990 roku całość dawnej generalskiej rezydencji przejęło Muzeum Podlaskie w Białymstoku. Po zakończeniu prac remontowych i konserwatorskich w 1993 roku otworzyło tu swój Oddział – Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego. Dziś oglądać tu możemy zachowany dawny układ pomieszczeń, fragmenty oryginalnych papierowych tapet, sztukaterie, polichromie, plafony, boazerie i fragmenty posadzek. Willa ta, wraz z całym zespołem, jest najlepiej zachowanym w Białymstoku przykładem miejskiej rezydencji z końca XIX wieku.

Historia placówki

Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego powstało w 1993r. w Białymstoku, w mieście urodzin Artysty. Karny należał do grona najwybitniejszych rzeźbiarzy II Rzeczypospolitej. Jego portrety zdobyły wiele krajowych i zagranicznych nagród. Swoje uznanie wyraziło również Society Of Portrait Sculptors przyznając międzynarodową nagrodę The Jean Masson Davidson Medal.

Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego gromadzi dzieła rzeźbiarza i dokumentuje artystyczną działalność Artysty, organizuje ekspozycje sztuki współczesnej w zakresie malarstwa, rzeźby, grafiki, fotografii oraz prowadzi działalność edukacyjną ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb osób z dysfunkcją wzroku i słuchu oraz z niepełnosprawnością intelektualną.

Utworzona tu została ekspozycja, której główną częścią jest Galeria Wielkich Polaków – kolekcja dzieł Artysty ze zbiorów Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, ale prezentowane jest są też depozyty – meble, obrazy, rzeźby i numizmaty oraz archiwalia ilustrujące biografię rzeźbiarza.

ALFONS KARNY OPUS VITAE

Ekspozycja stała ukazuje prace Alfonsa Karnego, reprezentujące poszczególne etapy jego drogi twórczej, część biograficzną, rekonstrukcję aneksu mieszkalnego i pracowni oraz kolekcję artysty, na którą składają się między innymi zbiory: rzeźby, malarstwa, ceramiki i zabytkowych mebli.

W części biograficznej możemy zobaczyć: fotografie Białegostoku J. Sołowiejczyka z 1897 r., zdjęcia z okresu służby wojskowej Karnego (1920) i studiów w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, w pracowni prof. T. Breyera oraz dyplomy za osiągnięcia artystyczne z 1935 i 1937 r. Uzupełnieniem tej części wystawy są pierwsze prace artysty: rysunki ze scenami rodzajowymi, drzeworyty – portrety między innymi Stefana Żeromskiego, Władysława Reymonta, Józefa Piłsudskiego, rzeźby z okresu akademickiego: Kazik, Józef Piłsudski czy Autoportret.

W neorenesansowym holu mieści się Galeria Portretów Wielkich Polaków – są to wizerunki postaci, które rzeźbiarz uwiecznił w hołdzie za ich zasługi dla Ojczyzny. Znajdują się tu m. in. wykonane głównie w brązie, granicie i marmurze portrety: Adama Mickiewicza, Fryderyka Chopina, Ignacego J. Paderewskiego, Romualda Traugutta, Stefana Starzyńskiego, Władysława Sikorskiego, Aleksandra Gierymskiego, Jana Śniadeckiego, Mikołaja Kopernika.

Na ekspozycji zobaczymy również rzeźby ceramiczne – efekt odejścia artysty od brązu na rzecz nowych materiałów. Prezentowane portrety pokryte są różnego rodzaju polewami, szkliwem, a także płatkami złota.

W kolejnej sali umieszczono nietypową kolekcję masek pośmiertnych, ukazującą twarze ważnych postaci kultury, do których należą: Fryderyk Chopin, Lew Tołstoj, Tadeusz Breyer, Konstanty I. Gałczyński, Julian Tuwim czy Leopold Staff.

Ważnym elementem ekspozycji jest rekonstrukcja warszawskiej pracowni rzeźbiarza i aneksu mieszkalnego zaaranżowanych na podstawie zachowanej dokumentacji fotograficznej. W pracowni znajdują się oryginalne elementy wyposażenia: kawalety, narzędzia rzeźbiarskie, formy do odlewów, gipsowe portrety i studia form rzeźbiarskich oraz skrzynia na glinę – prezent od prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego.

Aneks mieszkalny wypełniają meble, prace S. Noakowskiego, T. Czyżewskiego, zbiór porcelany (głównie z niemieckich manufaktur) i ceramiki artystycznej warszawskiej grupy „ŁAD”. Jedno z pomieszczeń zostało przeznaczone na prezentację fragmentu kolekcji dzieł sztuki gromadzonej przez Alfonsa Karnego. Składają się na niego: przykłady dawnego malarstwa niemieckiego, ceramika (m.in. fajanse z Delftu), zabytkowe meble oraz małe formy rzeźbiarskie. Ekspozycję zamyka Skakanka z 1930 r. – najsłynniejsze dzieło artysty.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Pod naszym patronatem

XIII Festiwal Blues pod Piecem

30 sierpnia 2025 r. o godz. 19.00 w Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach...

150 LAT MUZEALNICTWA ROLNICZEGO NA ZIE...

W 2025 roku przypada 150. rocznica pojawienia się idei muzealnictwa rolniczego ...

XI.Legenda STARa

11.LegendA STARa, to zlot pojazdów  zabytkowych organizowany przez Powiat ...

XIII Festiwal Blues pod Piecem

30 sierpnia 2025 r. o godz. 19.00 – Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach...

Wyniki naboru do projektu “Projektowan...

Narodowe Centrum Kultury rozstrzygnęło nabór do programu szkoleniowego realizow...