Wśród tegorocznych laureatów prestiżowej Nagrody Dziedzictwa Europejskiego /Nagrody Europa Nostra 2022 w kategorii Badania znalazł się współtworzony przez Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie projekt Heritage Opportunities/threats within Mega-Events in Europe (HOMEE). Jego efektem była opublikowana w zeszłym roku Karta mega-eventów w miastach dziedzictwa, dokument odpowiadający na najważniejsze pytania, jakie stawiają dziś sobie zarządzający miastami historycznymi i organizatorzy dużych wydarzeń kulturalnych i społecznych.
Projekt HOMEE, realizowany w latach 2018-2021 przez MCK wspólnie z Politecnico di Milano (Włochy), University of Hull (Wielka Brytania) i Neapolis University Pafos (Cypr) oraz szereg partnerów stowarzyszonych (m.in. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Krakowskie Biuro Festiwalowe i Strefę Kultury Wrocław), badał relacje pomiędzy organizowaniem wielkich wydarzeń, takich jak np. Europejskie Stolice Kultury czy Światowe Wystawy EXPO, a wykorzystaniem i ochroną dziedzictwa kulturowego. Część badawcza projektu zakończyła się stworzeniem szerokiego i pierwszego w tej tematyce przeglądu literatury, publikacjami dotyczącymi realizowanych studiów przypadków (w Polsce była to Europejska Stolica Kultury Wrocław 2016), raportu nt. realizacji Europejskiej Stolicy Kultury 2019 we włoskiej Materze oraz raportu o sytuacji eventów w trakcie pandemii COVID-19. W fazie implementacyjnej projektu przygotowano „Kartę mega-eventów w miastach dziedzictwa”, tj. zestaw rekomendacji dla decydentów i organizatorów wydarzeń dotyczących realizacji dużych wydarzeń, w ramach których wykorzystywany jest społeczno-ekonomiczny potencjał dziedzictwa przy jego jednoczesnej ochronie. Karta bazuje na badaniach zrealizowanych w ramach projektu oraz procesie walidacji jej zapisów przez ekspertów z sektora dziedzictwa, organizacji wydarzeń oraz decydentów. Dokument został przyjęty przez szereg ważnych podmiotów, m.in. reprezentujących miasta, organizacje pozarządowe i eksperckie z zakresu dziedzictwa, kultury i edukacji.
Jury Nagrody Europejskiego Dziedzictwa doceniło powstałe w ten sposób „ramy jakościowe pomagające zachować równowagę podczas organizowania mega-eventów w miastach dziedzictwa” oraz fakt, że „projekt promuje dialog i innowacje w sferze europejskiego dziedzictwa kulturowego w odniesieniu do planowania urbanistycznego, angażując środowisko akademickie, podmioty kultury, lokalnych liderów, przedsiębiorstwa prywatne i społeczności w rozwiązywanie pojawiających się wyzwań w szybko zmieniających się kontekstach, z myślą o czasach post-pandemicznych”.
Uroczysta ceremonia przyznania Nagród odbędzie się 26 września w Pradze, podczas Europejskiego Szczytu Dziedzictwa Kulturowego 2022, realizowanego w ramach czeskiej prezydencji w Radzie UE.
Nagrody Europejskiego Dziedzictwa / Nagrody Europa Nostra zostały ustanowione przez Komisję Europejską w 2002 roku i od tego czasu są zarządzane przez Europa Nostra. Nagrody są wspierane przez program Kreatywna Europa Unii Europejskiej. Od 20 lat Nagrody podkreślają i rozpowszechniają profesjonalizm i najlepsze praktyki w sektorze dziedzictwa, zachęcają do transgranicznej wymiany wiedzy oraz łączą interesariuszy dziedzictwa w szersze sieci współpracy. Nagrody przyniosły zwycięzcom znaczne korzyści, takie jak większa (między)narodowa rozpoznawalność, dalsze finansowanie i zwiększona liczba odwiedzających. Ponadto Nagrody przyczyniły się do większej dbałości o nasze wspólne dziedzictwo wśród obywateli Europy. Nagrody są zatem kluczowym narzędziem promowania różnorodnych wartości dziedzictwa kulturowego i naturalnego na rzecz społeczeństwa, gospodarki i środowiska Europy. Dodatkowe informacje i dane dotyczące Nagród można znaleźć na stronie www.europeanheritageawards.eu/facts-figures.
