czwartek, 24 kwietnia, 2025

Najważniejsze przywileje dla Gdańska po raz pierwszy w polskim tłumaczeniu

Muzeum Gdańska wydało publikację poświęconą przywilejom króla Kazimierza Jagiellończyka wystawionym miastu w czasie wojny trzynastoletniej (1454-1466). Dokumenty na język polski przełożył i omówił dr Marcin Grulkowski. Wydawnictwo inicjuje nową serię „Źródła do dziejów Gdańska”. Promocja publikacji odbędzie się w czwartek, 25 maja 2023 roku, o godz. 17.00 w Ratuszu Głównego Miasta. W spotkaniu prowadzonym przez Wojciecha Sulecińskiego wezmą udział autor książki oraz prof. Edmund Kizik.

– Król Kazimierz Jagiellończyk nadał miastu Gdańsk przywileje w okresie wojny trzynastoletniej (1454–1466). Stały się one podstawą szczególnej pozycji polityczno-gospodarczej miasta, jego autonomii prawnej i potęgi ekonomicznej w XVI–XVIII wieku. Przez kolejne stulecia Gdańsk wielokrotnie podkreślał pamięć i przywiązanie do przywilejów – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska. – Zachowane i przechowywane w zasobie Archiwum Państwowego w Gdańsku pergaminowe dokumenty z lat 1454–1457 stanowią do dzisiaj niezwykle cenny materiał źródłowy dotyczący historii miasta. Już wkrótce, w rocznicę wydania przywileju  będą dostępne, po raz pierwszy w polskim tłumaczeniu w ramach nowej serii „Źródła do Dziejów Gdańska”, zainicjowanej przez nasze Muzeum.

Kazimierze Jagiellończyk w początkowym okresie wojny trzynastoletniej, w zamian za finansowanie wojny z Krzyżakami, wystawił 3 przywileje unifikujące funkcjonujące na terenie Gdańska wspólnoty miejskie pod przewodnictwem Głównego Miasta, nadał różnorakie swobody oraz uposażenie i płynące z nich dochody, np. Wielki Młyn. Najważniejszy z nich, tzw. wielki przywilej, został wystawiony 15 maja 1457 roku. Ostatni, wydany 25 maja tego samego roku udostojniał koroną królewską składający się z dwóch srebrnych krzyży krzyżacki herb. Dokumenty zostały wystawione w języku średnio-wysoko-niemieckim, który wówczas stosowała kancelaria miejska.

Przygotowane przez Muzeum Gdańska wydawnictwo w tłumaczeniu dr. Marcina Grulkowskiego wraz ze wstępem, opracowaniem i komentarzem, jest pierwszą od ponad stu lat kompleksową monografią poświęconą temu zagadnieniu. Zawiera aneks z pełną edycją wspomnianych dokumentów oraz ich pierwszym całościowym tłumaczeniem na język polski. Książka liczy 319 stron, zawiera 41 ilustracji oraz 4 wizerunki przywilejów kazimierzowskich wystawionych dla Gdańska.

Podczas spotkania w ramach cyklu Czwartki w Muzeum Gdańska, dr Marcin Grulkowski (Instytut Historii PAN), prof. Edmund Kizik (Uniwersytet Gdański) porozmawiają, jak dzięki przywilejom Gdańsk stał się jednym z najludniejszych i najbardziej tętniących życiem miast Korony Królestwa Polskiego oraz dawnej Rzeczypospolitej. Rozmowę poprowadzi redaktor Wojciech Suleciński. Publikacja będzie dostępna w cenie regularnej 115 złotych w kasach oddziałów Muzeum Gdańska oraz w sklepie internetowym. W czwartek, 25 maja, o godz. 17.00 w Ratuszu Głównego Miasta, będzie można ją nabyć w cenie 89 złotych.

Czwartki w Muzeum Gdańska: Privilegia Casimiriana

  • Kiedy: 25 maja 2023 (czwartek), godz. 17.00-18.30
  • Gdzie: Ratusz Głównego Miasta, Wielka Sala Wety, ul. Długa 46/47
  • Wstęp: wolny
  • Ilość miejsc siedzących: 80
  • Cena promocyjna (25.05.2023): 89 zł
  • Cena regularna: 115 zł

Dr Marcin Grulkowski jest, związany z Pracownią Historii Gdańska i Dziejów Morskich Polski w Instytucie Historii PAN. Jest autorem rozpraw poświęconych dziejom Gdańska i Prus. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół kancelarii i finansów miast hanzeatyckich w późnym średniowieczu, rynku renty w miastach hanzeatyckich, zagadnień źródłoznawczych oraz początków bankowości w Gdańsku. W swoim dorobku posiada udział w licznych grantach i projektach badawczych w kraju i za granicą. Jest autorem m.in. monografii przedstawiającej najstarsze księgi Głównego Miasta Gdańska (2015), edycji ksiąg kamlarskich z XIV–XV w. i ksiąg małoletnich Głównego Miasta Gdańska z XV w. (2017), a także współautorem edycji cyfrowej szesnastowiecznych ksiąg rachunkowych rodziny Loitzów (2021).

Grulkowski M., Privilegia Casimiriana. Przywileje króla Kazimierza IV Jagiellończyka dla Gdańska z okresu wojny trzynastoletniej, Źródła do dziejów Gdańska, T. 1, Gdańsk 2023, ss. 319; ISBN: 978-83-961943-8-1.

Tekst: Andrzej Gierszewski Muzeum Gdańska

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Pod naszym patronatem

Optymalizacja zarządzania zbiorami muz...

Muzea na całym świecie stawiają czoła rosnącym wyzwaniom związanym z efektywnym...

Zdarzenia muzealne – Maj 2025

Serdecznie zapraszamy do uczestnictwa w zdarzeniach muzealnych odbywających się...

Wernisaż wystawy czasowej — „Mag...

Zapraszamy na rodzinną wystawę do Galerii Śluza!

Leonardo. Zbliżenia

Leonardo da Vinci to najbardziej znany artysta w historii. Ten wszechstronnie u...

EKSPOZEO – uniwersalny pomocnik ...

EKSPOZEO to wyposażony w wiele funkcjonalności system, który pomoże muzeom i in...