Album Krystyny Czerni „Nowosielski na Śląsku. Sztuka sakralna” z wyróżnieniem Marszałka Województwa Śląskiego za wydarzenie muzealne roku 2022
Z radością dzielimy się informacją, że książka autorstwa Krystyny Czerni „Nowosielski na Śląsku. Sztuka sakralna”, wydana przez Muzeum Miejskie w Tychach i Szpalanka Lab uzyskała wyróżnienie Marszałka Województwa Śląskiego za wydarzenie muzealne roku 2022 w kategorii „publikacje książkowe”. To szczególnie istotne w trwającym Roku Jerzego Nowosielskiego – jednego z najwybitniejszych malarzy polskich XX wieku – który został, uchwałą Sejmu RP, ustanowiony patronem roku 2023 (7 stycznia 2023 roku przypadła 100. rocznica urodzin Jerzego Nowosielskiego). Uroczystość wręczenia nagród odbyła się 24 listopada 2023 roku w Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu (budynku Łaźni Łańcuszkowej na terenie Sztolni Królowa Luiza).
Publikacja o charakterze albumowym to trzecia część serii monograficznej monumentalnych realizacji sakralnych krakowskiego twórcy na ziemiach polskich. Dwa pierwsze tomy, które wyznaczyły edytorskie standardy i ostateczny kształt szaty graficznej całego cyklu, to: „Nowosielski w Małopolsce. Sztuka sakralna” (Kraków 2015) i „Nowosielski – sztuka sakralna. Podlasie, Warmia i Mazury, Lublin” (Białystok 2019).
To bogato ilustrowane fotografiami Grzegorza Eliasiewicza wydawnictwo omawia dzieła sztuki sakralnej jednego z najwybitniejszych malarzy polskich XX wieku: ikony, ikonostasy, polichromie, aranżacje wnętrz i sprzęty liturgiczne – zarówno zrealizowane, jak i te już nie istniejące, lub zachowane wyłącznie w formie projektu – z terenu Górnego i Dolnego Śląska. Dzieła Jerzego Nowosielskiego zdobią wnętrza świątyń, jak: kościół rzymskokatolicki pw. Ducha Świętego w Tychach (dzielnica Żwaków), katedra prawosławna pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy we Wrocławiu, cerkiew prawosławna pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Jeleniej Górze, a jego obrazy znajdują się w kolekcjach Muzeum Narodowego we Wrocławiu, a także muzeów w Chorzowie, Bytomiu, Katowicach, Opolu, Tychach i Częstochowie. Istotną częścią książki, poza opowieścią o losach i funkcjonowaniu obiektów, wyposażenia świątyń w Jeleniej Górze i Wrocławiu, jest historia powstawania i dokumentacja wielkiego, spójnego dzieła twórcy – polichromii i elementów wystroju wnętrza kościoła pw. Ducha Świętego w Tychach.
Wysoki poziom zawartości merytorycznej, odzwierciadlającej aktualny stan badań nad sztuką Nowosielskiego, zapewniła wnikliwa badaczka jego życia i twórczości, Krystyna Czerni, autorka tekstu i m.in. biografii artysty „Nietoperz w świątyni”, która trafiła do finału Nagrody Literackiej Nike. Za projektem graficznym i składem stoi Ewa Satalecka, co daje gwarancję, że to również atrakcyjne edytorsko i zaprojektowane z dbałością o detal wydawnictwo.
Sztuka sakralna Jerzego Nowosielskiego nie doczekała się dotąd rzetelnej, kompleksowej dokumentacji i interpretacji. Dzieła Nowosielskiego o przeznaczeniu kultowym, funkcjonujące poza komercyjnym rynkiem sztuki, w przestrzeni liturgicznej, pozostawały długo poza zainteresowaniem badaczy i poza kontrolą instytucji powołanych do opieki nad dziedzictwem kulturowym, w rezultacie czego konkretne obiekty ulegały stopniowej degradacji, przemalowywaniu lub nieumiejętnej restauracji. Kompletna monografia realizacji sakralnych Nowosielskiego pozwala na skuteczniejsze objęcie ich opieką naukową i konserwatorską.
Projekt dofinansowano w ramach Nagrody Województwa Małopolskiego „Ars Quaerendi” dla Krystyny Czerni i Grzegorza Eliasiewicza – autorów tekstu i fotografii do publikacji – oraz z budżetu Miasta Tychy i Kompanii Piwowarskiej w Tychach, a także przy wsparciu Gminy Miejskiej Kraków.
Nagrody Marszałka Województwa Śląskiego za wydarzenie muzealne roku ustanowiono w 2006 roku. Honorowane nimi są instytucje muzealne działające na terenie województwa śląskiego. Nagrody przyznawane są za najwybitniejsze osiągnięcia z zakresu działalności muzealnej w naszym regionie dla podkreślenia wagi ochrony i upowszechniania dziedzictwa kulturowego. Nagrody za wydarzenie muzealne roku przyznawane są w 4 kategoriach: wystawy, publikacje książkowe, dokonania z zakresu inicjatyw edukacyjnych oraz popularyzacji dziedzictwa kulturowego, w tym wydawnictwa multimedialne, dokonania z zakresu konserwacji.
wydawcy: Muzeum Miejskie w Tychach i Szpalanka Lab
fot. Arkadiusz Ławrywianiec, fot. albumu: Artur Pławski / materiały Muzeum Miejskiego w Tychach
Agnieszka Woszczyńska
