Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie i Uniwersytet Warszawski są gospodarzami tegorocznego 17. Międzynarodowego Kongresu Sztuki Tureckiej (ICTA). Z tej okazji zapraszamy do parku na wyjątkowy pokaz wiosennych roślin Imperium Osmańskiego.
Sztuka ogrodowa była jedną z dziedzin, która odzwierciedlała bogactwo, obfitość oraz szerokie wpływy Imperium Osmańskiego. Polacy odwiedzający Konstantynopol i inne królewskie miasta byli pod wrażeniem tamtejszych ogrodów i egzotycznych roślin. Zamiłowanie Osmanów do kwiatów było tak powszechne, że byli nazywani narodem ogrodników. Dzięki licznym kontaktom politycznym i handlowym w XVI-XVIII wieku do Rzeczpospolitej sprowadzono wiele gatunków roślin, m.in. tulipany, szachownice cesarskie, hiacynty wschodnie i narcyzy. Choć pamięć o ich pochodzeniu przeminęła, to do dziś są jednymi z najbardziej uwielbianych roślin wiosennych.
Pokaz w ogrodach wilanowskich ma przypomnieć o historii roślin Imperium Osmańskiego oraz o ich znaczeniu w ogrodach dawnej Rzeczypospolitej. Na rabatach posadzono 17 000 roślin cebulowych i 15 000 jednorocznych, m.in. szachownice cesarskie, tulipany, fiołki ogrodowe, hiacynty wschodnie, niezapominajki alpejskie. Kompozycja i kolory ich kwiatów w odcieniach żółtego, czerwonego, białego i niebieskiego jest inspirowana osmańskimi dziełami sztuki z kolekcji wilanowskiej oraz zbiorów tureckich muzeów i bibliotek, m.in. pałacu Topkapı, Biblioteki Uniwersytetu Stambulskiego, Muzeum Sztuki Tureckiej i Islamskiej w Stambule.
Kompozycje kwiatowe Ogrodu Północnego nawiązują do kolorystyki tradycyjnych kafli i naczyń z İznik, uznawanych za jedno z największych osiągnięć osmańskiej sztuki ceramicznej. Artyści malowali na nich geometryczne wzory, motywy roślinne oraz ptaki i inne zwierzęta. Jednym z takich dzieł jest talerz z początku XVII w. z kolekcji wilanowskiej (Wil.5664) z fantazyjnym przedstawieniem róży, tulipana i liścia saz.
Kolorowe rabaty wokół Oranżerii oddają charakter wyrobów tekstylnych. Gęsto utkane nasadzenia z tulipanów i niezapominajek tworzą strukturę haftów znanych z osmańskich tkanin, dywanów i namiotów. W Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie znajduje się przykład takiej haftowanej makatki (Wil.5095) i aplikowanej tkaniny (Wil.5625). W wilanowskiej Oranżerii eksponowany był namiot turecki, który zaginął pod koniec 1944 roku.
Dwa klomby przy kolumnie z orłem w Parku Krajobrazowym Północnym to hołd dla osmańskiej iluminacji, czyli misternych złoconych zdobień książek i albumów. Ich znakomity przykład można odnaleźć w Koranie z 1645 r. znajdującym się w zbiorach Muzeum (Wil.5478). Żółte i pomarańczowe nasadzenia z szachownic, tulipanów i hiacyntów tworzą koncentryczne geometryczne wzory.
Pokaz zamykają dwa klomby przy Pompowni nad Jeziorem Wilanowskim, których biała i różowa kolorystyka nawiązuje do osmańskich miniatur, przedstawiających sceny rozgrywające się w ogrodach sułtańskich. Dominują na nich tulipany, których nazwa zgodnie z tradycją została nadana w 1554 roku przez Ogiera Ghiselina de Busbecq’a, ambasadora cesarza Ferdynanda I Habsburga w Konstantynopolu. Ich kwiaty miały mu przypominać turban nazywany w języku włoskim tulipano. Stąd też w dawnej Rzeczpospolitej roślina ta była nazywana „zawojem wschodnim” lub „zawojem tureckim”.
Pokaz „Orientalna wiosna: rośliny Imperium Osmańskiego w ogrodach wilanowskich” został przygotowany z okazji 17. Międzynarodowego Kongresu Sztuki Tureckiej (ICTA), którego współorganizatorami są Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie i Uniwersytet Warszawski. Kongres odbędzie się w dniach 18-21 września 2023 r.
Zachęcamy również do podziwiania pozostałych roślin wiosennych prezentowanych w pałacowych ogrodach. Prosimy o niedotykanie i nieniszczenie roślin.
Termin: poł. kwietnia – maj 2023 r.
Miejsce: park (Ogród Północny, Ogród Oranżerii, Park Krajobrazowy Północny)
Wstęp: w cenie biletu do parku
Źródło: https://www.wilanow-palac.pl/, foto: Jacek Kuśnierski
