W Muzeum Treblinka, w 80. rocznicę powstania żydowskich więźniów niemieckiego nazistowskiego Obozu Zagłady Treblinka II, odbyła się uroczystość upamiętniająca ofiary tych wydarzeń. Była to także okazja do podpisania aktu erekcyjnego nowego obiektu wystawienniczo-edukacyjnego muzeum. Samorząd Mazowsza przeznaczy na ten cel prawie 24 mln zł.
Nowy pawilon ma powstać do 2025 r. obok istniejących zabudowań. Jego budowa będzie możliwa dzięki wsparciu Samorządu Województwa Mazowieckiego. W lipcu br. podpisano umowę dotacyjną na kwotę prawie 23,5 mln zł z rozbiciem na lata: 2023 r. – ponad 2,3 mln zł, 2024 r. – prawie 13,4 mln zł, 2025 r. – ponad 7,7 mln zł.
– Są to ogromne pieniądze, bo prawie 24 mln zł. To pozwoli na wykonanie prac budowlano-montażowych, nadzór inwestorski oraz nadzór autorski. W zeszłym roku przekazaliśmy także 800 tys. zł na przygotowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej. Muzeum zasługuje na odpowiednią przestrzeń upamiętniającą trudną historię tego miejsca i ludzkich losów – podkreśla marszałek Adam Struzik.
Budynek zaplanowany został na planie prostokąta o powierzchni użytkowej 2576,25 m2. Obiekt będzie miał dwie kondygnacje, w tym jedną podziemną. Za kompleksową dokumentację projektowo-kosztorysową i wykonawczą, a następnie nadzór autorski w trakcie realizacji inwestycji odpowiada Zespół Bujnowski Architekci Sp. z o.o.
Pawilon będzie podzielony na kilka stref. W części ekspozycyjnej znajdą się: wystawy stała i czasowa oraz sala dla rzeźb Samuela Willenberga. W strefie obsługi zwiedzających będzie się mieścić sala wielofunkcyjna dla 100 osób oraz 3 sale edukacyjne. Dodatkowo w budynku znajdą się strefa modlitewna, strefa biurowo-administracyjna, w tym archiwum i biblioteka, a także strefa magazynowa oraz komunikacyjna z sanitariatami i zapleczem technicznym.
Jak zaznacza dyrektor Muzeum Treblinka Edward Kopówka, nadrzędnym celem przyświecającym budowie obiektu wystawienniczo-edukacyjnego jest upamiętnienie i oddanie hołdu ofiarom Treblinki. – Równie istotne jest stworzenie właściwej przestrzeni, by edukować kolejne pokolenia w sposób dostosowany do współczesnego odbiorcy. Tak, aby ta historia nigdy więcej się nie powtórzyła.
80. rocznica buntu więźniów w Obozie Zagłady Treblinka II
2 sierpnia 1943 r., w poniedziałkowe popołudnie, wybuchło zbrojne powstanie żydowskich więźniów niemieckiego nazistowskiego Obozu Zagłady Treblinka II. Od wiosny 1943 r., sukcesywnie palono zwłoki pomordowanych. Transporty z deportowaną ludnością żydowską przychodziły znacznie rzadziej. Więźniowie obawiali się, że likwidacja obozu jest nieuchronna i wkrótce nastąpi. Zrozumieli, że jedynym sposobem na wydostanie się z niego jest zbrojne powstanie.
Głównym celem była ucieczka więźniów. W czasie powstania w obozie przebywało około 840 więźniów. Nie wszyscy wzięli udział w buncie. Przyjmuje się, że jedynie około 200 osobom udało się wydostać z obozu i ujść obławom. Przeszło 100 osób dożyło końca wojny. Po powstaniu Niemcy rozpoczęli likwidację obozu, rozebrali wszystkie zabudowania i instalacje, teren zaorali i obsiali łubinem, tak żeby po jednej z największych zbrodni w historii nie pozostał żaden ślad. 80 lat po tych wydarzeniach, w Muzeum Treblinka odbyła się uroczystość upamiętniająca zbrojny bunt więźniów, którzy zaatakowali niemieckich i ukraińskich strażników oraz podpalili budynki obozowe.
– Treblinka II była drugim największym ośrodkiem zagłady w okupowanej Europie. O tym co naprawdę zorganizowali tam Niemcy, społeczność żydowska dowiedziała się dzięki uciekinierom. W Archiwum Ringelbluma, którym opiekuje się Żydowski Instytut Historyczny, znajdują się m.in. relacja Dawida Nowodworskiego czy plan obozu stworzony przez Abrahama Jakuba Krzepickiego, przekazane członkom grupy Oneg Szabat. Dziś to naszym zadaniem jest mówić o zbrodniach i upamiętniać bohaterów i wszystkie bezimienne ofiary – mówi Monika Krawczyk, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma.
Głównym organizatorem uroczystości był Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma we współpracy z Muzeum Treblinka. Niemiecki nazistowski obóz zagłady i obóz pracy (1941-1944).
Marta Milewska
Rzecznik Prasowy
Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego,
fot. arch. UMWM
