Już jutro o 18:00 Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski otwiera wystawę obrazów Ignacego Czwartosa – „Polonia uncensored / Polonia bez cenzury”, która będzie prezentowana w Wenecji przy Viale 4 Novembre 8.
Ekspozycję tworzy piętnaście obrazów wykonanych w technice olejnej, które opowiadają między innymi o białych kartach z najnowszej historii Polski – walce podziemia antykomunistycznego, nierozliczonych niemieckich zbrodniach… Na wystawie pokazane zostaną także prace nawiązujące do współczesności – do agresywnej, imperialistycznej polityki Rosji Putina, która przez wiele lat była lekceważona i niezauważana.
Mimo wstrzymania projektu Ignacego Czwartosa „Ćwiczenia z tragiczności świata. Pomiędzy Niemcami a Rosją”, który, wyłoniony w konkursie, miał tworzyć Pawilon Polski na 60. Biennale Sztuki, obrazy artysty dotarły do Wenecji, gdzie będzie można oglądać je do 18/05/2024.
Tematy największej grupy obrazów Czwartosa związane są z postaciami i wydarzeniami z najnowszej historii Polski, o których wspominanie w latach 1945-1989 było zakazane przez komunistów. Były to tzw. białe plamy w historii. Są to przede wszystkim historie żołnierzy polskiego podziemia antykomunistycznego, walczących z sowieckim totalitaryzmem w latach 1944-1963. Większość z nich została brutalnie zamordowana przez sowieckich i polskich komunistów.
Drugą grupę tematyczną tworzą przedstawienia niemieckich zbrodniarzy wojennych, odpowiedzialnych za wymordowanie tysięcy Polaków i Żydów, którzy żyjąc w powojennych Niemczech, nigdy nie ponieśli odpowiedzialności za swoje zbrodnie.
Czwartos odnosi się także do współczesności do zbrodniczej działalności Rosji Putina, który przez wiele dekad traktowana była przez liderów demokratycznej Europy jako równoprawny partner biznesowy.
Są to zarazem tematy, które podlegają cenzurze we współczesnej Polsce, rządzonej przez liberalno-lewicową koalicję. Wymazuje się je z przestrzeni publicznych mediów i instytucji państwowych. Powstają nowe białe plamy – obszary historii, o których nie należy głośno mówić.
Proces tej nowej cenzury obrazują losy projektu prezentacji obrazów Ignacego Czwartosa w Wenecji. Wyłoniony w otwartym konkursie na prezentację w Pawilonie Polonia w ramach 60. Biennale Sztuki w Wenecji projekt wystawy Ignacego Czwartosa pt.: „Ćwiczenia z tragiczności świata. Pomiędzy Niemcami a Rosją”, został zatwierdzony do realizacji przez urzędującego Ministra Kultury. Jednakże, po wygranych w październiku 2023 wyborach, jego następca wstrzymał projekt. Jako jedną z przyczyn, którą podano publicznie, było promowanie „fałszywie rozumianej przeszłości Polski” i „przemawianie z pozycji ofiary”. Nowa władza w Polsce postanowiła decydować o tym, co jest prawdziwą, a co fałszywą historią Polski, jednocześnie niechętnie patrząc na głosy o polskich ofiarach.
Mimo wstrzymania wystawy obrazy Ignacego Czwartosa dotarły do Wenecji. Wystawa Polonia uncensored / Polonia bez cenzury powstała w imię obrony wolności sztuki. Jest ona możliwa przede wszystkim dzięki wsparciu polskiej diaspory – prawdziwej i żywej Polonii reprezentowanej przez dr Marka Buczkowskiego, który udostępnił własną przestrzeń dla prezentacji obrazów Ignacego Czwartosa w Wenecji.
kurator: Piotr Bernatowicz
fot. – Ignacy Czwartos, fragment pracy Birkenau, oil on canvas, 2023-24, 140×140 cm
Anna Lebet-Minakowska
