14 maja – 1 września 2024
Kuratorki wystawy: Justyna Chojnacka, Magdalena Szafkowska
Pierwsza prezentacja nigdy wcześniej niepokazywanych dzieł Marka Oberländera, które jego żona Halina Pfeffer-Oberländer przekazała do zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Wśród prac znajdą się: wcześniej nieznany cykl „Korzenie”, barwne impresje z Prowansji, abstrakcyjne kompozycje, enigmatyczne figury ludzkie ułożone w trójkąty czy ilustracje do różnych wydawnictw.
Przekazany w kwietniu 2022 r. dar Haliny Pfeffer-Oberländer dla Muzeum Narodowego we Wrocławiu jest doskonałą okazją do prześledzenia skomplikowanej i różnorodnej drogi artystycznej jej męża, Marka Oberländera (1922–1978). Starannie wyselekcjonowane prace z liczącego blisko 500 obiektów przekazu pozwolą przeanalizować twórcze niepokoje artysty, skutkujące niezliczoną liczbą rysunków – studiów nad formą, kolorem, motywem.
Ekspozycję uzupełnią obrazy z kolekcji malarstwa współczesnego Muzeum Narodowego we Wrocławiu, które tematyką domykają tytułowe poszukiwania artysty.
„Celem wystawy, oprócz prezentacji fragmentu cennego daru otrzymanego od Haliny Pfeffer-Oberländer, jest przypomnienie postaci samego Marka Oberländera, a przede wszystkim jego dokonań w niemal zupełnie nowej odsłonie” – mówi Magdalena Szafkowska, współkuratorka wystawy. „Artysta kojarzony z obrazem »Napiętnowani« czy serią specyficznych przedstawień totemicznej figury ludzkiej okazuje się być tutaj również świetnym portrecistą, ilustratorem, rysownikiem-reportażystą, a także autorem ciekawych na wpół abstrakcyjnych kompozycji z cyklu »Korzenie« czy wariacji na temat pejzażu z południowej Francji, z muzycznym podtekstem w tle”.
Jedna z największych w Polsce kolekcja prac Oberländera, licząca obecnie 680 dzieł, została zapoczątkowana w 1974 r. zakupem przez wrocławskie muzeum dwóch obrazów olejnych – jednym z nich był symptomatyczny „Portret garbatej”.
Na krótko przed śmiercią w 1978 r. artysta w porozumieniu z ówczesnym kustoszem Mariuszem Hermansdorferem zdołał jeszcze przygotować blisko 200 prac na planowaną wystawę poświęconą jego twórczości. Ich przekaz sfinalizowała dwa lata później Halina Pfeffer-Oberländer, gdy prezentacja doszła do skutku. Towarzyszył jej katalog, w którym znalazł się także życiorys artysty spisany przez niego na przełomie lat 1977–1978.
Pozyskany w 2022 r. dar jest zatem naturalnym następstwem i swoistym uzupełnieniem dotychczasowej kolekcji.
„Dzięki bogatemu i przekrojowemu zbiorowi prac Marka Oberländera w Muzeum Narodowym we Wrocławiu można prześledzić historię artysty niemal tak dokładnie, jak gdyby czytać jego emocjonującą autobiografię od pierwszej do ostatniej strony” – mówi Justyna Chojnacka, współkuratorka wystawy.
Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu:
Niekwestionowany walor artystyczny dzieł Marka Oberlandära to jedno, ale dla nas równie ważna jest hojność Haliny Pfeffer-Oberländer, która w kwietniu 2022 r. przekazała Muzeum Narodowemu we Wrocławiu blisko 500 dzieł pochodzących ze spuścizny po mężu. Mając jeszcze okazję osobiście podziękować Donatorce za ten wyjątkowy prezent, zapewniłem ją, że będzie on nam służył zarówno w trakcie badań nad twórczością męża, jak i we wszelkich poczynaniach wystawienniczych, których celem będzie propagowanie dorobku jednego z najważniejszych artystów-reprezentantów pokolenia wystawy „Arsenału” roku 1955. Ta wystawa jest dowodem, że danego słowa dotrzymujemy.
Marek Oberländer (1922–1978) – malarz, rysownik, grafik, ilustrator. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Pomysłodawca przełomowej wystawy „Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi” w warszawskim Arsenale w 1955 roku. W 1963 roku wyjechał do Szwecji, a stamtąd do Francji, gdzie pozostał do końca życia.
Halina Pfeffer-Oberländer (1928–2023) – podobnie jak jej przyszły mąż, najpierw ukończyła warszawskie Liceum Sztuk Plastycznych, a potem tamtejszą Akademię Sztuk Pięknych. Bohaterka kabaretu Mirona Białoszewskiego „Kicia Kocia”. Spadkobierczyni, apologetka i hojna ofiarodawczyni dzieł Marka Oberländera.
Anna Kowalów
