Przywracanie pamięci o zapomnianych losach miasta, historie inspirujących kobiet i wyzwania współczesnej miejskości – to najważniejsze tematy w programie Muzeum Warszawy i jego oddziałów na pierwszą połowę 2022 roku. W muzealnych planach znalazły się wystawy, debaty i spotkania, premiery wydawnicze, warsztaty i spacery.
Przeszłość Warszawy widziana z nieoczywistych perspektyw, namysł nad teraźniejszością stolicy i wizje jej przyszłości – to zagadnienia, które przyświecają programowi Muzeum Warszawy na 2022 rok.
W pierwszych miesiącach roku wciąż będzie można zobaczyć głośną wystawę Niewidoczne. Historie warszawskich służących czy rodzinny hit Rzeczy do zabawy. Edward Manitius i jego wytwórnia. W Muzeum Woli właśnie otworzyła się wyjątkowa wystawa Niech płyną! Inne rzeki Warszawy. Na osoby odwiedzające siedzibę główną na Rynku Starego Miasta i oddziały Muzeum Warszawy niezmiennie czekają oprowadzania kuratorskie i gościnne. Z oferty Muzeum skorzystać można także w sieci – biorąc udział w spotkaniach, wykładach i debatach, czy odkrywając skarby w internetowym katalogu zbiorów Kolekcje.
Nadchodzące wystawy czasowe
Gildia Olgi Micińskiej – Galeria Rynek 30 w siedzibie głównej Muzeum Warszawy
03.03 – 28.08.2022
Instalacja rzeźbiarki Olgi Micińskiej, absolwentki warszawskiej ASP mieszkającej w Amsterdamie, realizowana jest jako część jej długofalowego przedsięwzięcia The Building Institute. Projekt polega na szkoleniu i wspieraniu młodych kobiet, by miały większy udział w dotąd męskich zawodach rzemieślniczych. Na wystawie zobaczymy metaforyczny warsztat wyobrażonej gildii kobiecej, specjalizującej się w stolarstwie. Na pokaz składają się rzeźby, narzędzia, fotografie oraz obiekty z kolekcji Muzeum Warszawy.
Grażyna Hase. Zawsze w modzie – w siedzibie głównej Muzeum Warszawy
28.04 – 11.09.2022
Wystawa zaprezentuje dorobek Grażyny Hase – związanej z Warszawą wybitnej projektantki mody, przedstawiając jej działalność jako modelki, projektantki, twórczyni marki i mentorki. Pokazane zostaną stroje i projekty z kolekcji Muzeum Warszawy, uzupełnione o fotografie i filmy. Przemiany, jakie zaszły w modzie, kulturze i obyczajowości w drugiej połowie XX i na początku XXI wieku możliwe są do prześledzenia w karierze Grażyny Hase. Mimo to projektantka zawsze podążała własną ścieżką. Wystawie towarzyszyć będą debaty i oprowadzania, a także publikacja pod redakcją Agnieszki Dąbrowskiej, kuratorki wystawy. Ponadto na stronie internetowej Kolekcje Muzeum Warszawy zaprezentowanych zostanie kilkaset ubiorów i projektów ubiorów Grażyny Hase oraz komentarze i teksty dotyczące jej twórczości.
Celina Osiecka. Usługi fotograficzne – w Muzeum Warszawskiej Pragi
14.05 – 16.10.2022
Wystawa na temat stołecznej historii rzemiosła fotograficznego od lat 60. XX wieku do współczesności, ukazana przez pryzmat twórczości Celiny Osieckiej. Urodzona w 1941 roku fotografka, od 1965 roku członkini Warszawskiego Cechu Fotografów, jest autorką portretów tysięcy warszawiaków i warszawianek, w tym znanych postaci ze świata kultury. W 1968 roku otworzyła zakład fotograficzny przy ulicy Zwycięzców na Saskiej Kępie, który prowadzi do dziś. Wystawie będzie towarzyszyć publikacja i szeroki program wydarzeń – oprowadzań, wykładów, spacerów, lekcji muzealnych.
Nisze Warszawy. Białoszewski nie osobny – w Muzeum Woli
30.06 – 17.11.2022
Sylwetka i dorobek literacki Mirona Białoszewskiego będą osią opowieści o relacjach przyjaźni i sieci twórców na mapie współczesnej mu Warszawy, a także o zapomnianych dziś alternatywnych działaniach artystycznych. Mikronarracje ułożą się w historię (pod)warszawskich nisz: prywatnych mieszkań przekształcanych w teatr i galerię sztuki, miasta widzianego oczami grup i tożsamości mniejszościowych (religijnych, etnicznych, seksualnych, artystycznych), które reprezentowali artyści i artystki współpracujący z Białoszewskim i on sam.
Wykłady, debaty i rozmowy
Laboratorium Miasta to nowo powołana pracownia badań nad współczesną Warszawą i współczesną miejskością. Kontynuuje i rozwija program spotkań i debat, takich jak cieszące się dużym uznaniem NGOsy Warszawy. Raz w miesiącu w środy przedstawiciele i przedstawicielki różnych warszawskich organizacji pozarządowych opowiadają Marcie Żakowskiej o swojej pracy i jej celach.
Kolejny cykl spotkań pogłębi rozpoczęte w 2021 roku w ramach rozmów Nowa miejskość Warszawy rozważania
o współczesnych wyzwaniach stojących przed miastami w Polsce i za granicą.
Centrum Interpretacji Zabytku kontynuuje działalność edukacyjną skupioną wokół popularyzacji zagadnień związanych z dziedzictwem kulturowym UNESCO i tematyką varsavianistyczną. W Poniedziałki warszawskie wykłady i dyskusje dotyczyć będą kartografii, odbudowy (nie tylko stolicy) czy historii i architektury ambasad. Raz w tygodniu odbędą się Spacery UNESCO, w ramach których kontynuowana będzie popularna seria wykładów prof. Marty Leśniakowskiej o wystawach światowych, edukacyjne wirtualne podróże do Włoch i Francji z dr. Olafem Kwapisem oraz cykl poświęcony Polskim Pomnikom Historii. Powróci także cykl wykładów Miasto i jego muzeum. Comiesięczne wielodyscyplinarne i wielowątkowe dyskusje w ramach Seminarium warszawskiego to wspólne przedsięwzięcie Muzeum Warszawy i Centrum Badań nad Kulturą Warszawy Uniwersytetu
Warszawskiego.
Społeczna historia Woli to seria działań edukacyjnych i badawczych, mających na celu wydobywanie lokalnych mikrohistorii. W ramach cyklu organizowane będą spotkania, warsztaty, a także gromadzone będą wywiady historii mówionej. Grupa dekonstrukcyjna to rozpoczęty w 2021 roku program działań włączających narzędzia performatywne do programu Muzeum Woli. Działania łączą osoby aktywne w polu sztuki i nauki z publicznością w taki sposób, stworzyć przestrzeń swobodnej wymiany wiedzy, myśli, doświadczeń. Najbliższe działania: performersko-warsztatowe z Cecylią Malik z Kolektywu Siostry Rzeki do wystawy Niech płyną! Inne rzeki Warszawy.
Muzeum Warszawskiej Pragi rozwijać będzie ofertę edukacyjną i kontynuować projekty, takie jak Prawobrzeżni czy Archiwum Historii Mówionej. W 2022 roku podkreślona zostanie wyjątkowość modlitewni żydowskiej. Jej pomieszczenia z unikatowym wystrojem malarskim, usytuowane na parterze oficyny w podwórzu na tyłach kamieniczek przy ulicy Targowej 50/52 są jednym z powodów, dla których Muzeum Warszawskiej Pragi zlokalizowano w tym miejscu.
W Muzeum Drukarstwa Warszawskiego odbywać się będą oprowadzania, lekcje muzealne oraz warsztaty dla dorosłych i rodzinne, na których będzie można stworzyć własny notes i zin. W Bibliotece Muzeum Warszawy kontynuowany będzie projekt Warszawa dla początkujących, czyli muzeum dialogiem pisane, w ramach którego obcokrajowcy uczący się języka polskiego poznają historię i kulturę stolicy.
Muzeum Farmacji planuje wystawy czasowe ze zbiorów Muzeum Warszawy i sztuki współczesnej. Odbywać się będą warsztaty rodzinne, wykłady we współpracy z Centrum Bioetyki i Bioprawa UW i spacery przyrodoznawcze.
Oprowadzania, warsztaty, spacery
Wszystkim działaniom Muzeum Warszawy towarzyszyć będzie bogaty, stale rozwijający się program edukacyjny, w którym każdy znajdzie coś dla siebie. Szczególną uwagę warto zwrócić na kilka cykli.
Warszawiacy przy pracy to warsztaty rodzinne o rozmaitych dawnych i obecnych zawodach, a także o związanych z nimi wyzwaniach, sukcesach i trudnościach. Będzie można spróbować sił w profesji pasamonika, drogistki, urbanistki czy konserwatora. Warsztaty odbywają się w soboty w Muzeum Warszawy i jego oddziałach do końca marca.
Przygoda, odkrywanie i wędrowanie z najbliższymi lub samodzielnie to istota Spacerów warszawskich. Proponujemy mikrowyprawy, które umożliwią oderwanie się od codzienności i doświadczenie czegoś nowego, ale bez potrzeby organizowania dalekich podróży. Pomogą w tym udostępnione na stronie mapy i nagrania. Do 21 spacerów dostępnych na stronie internetowej Muzeum Warszawy dołączą kolejne trasy!
Biegaj i zwiedzaj to kontynuacja cyklu wycieczek biegowych z elementami zwiedzania Warszawy dla biegaczek i biegaczy na różnych poziomach zaawansowania. Prowadzi Joanna Kacperczyk, doświadczona przewodniczka miejska i miłośniczka ruchu.
Premiery książkowe wydawnictwa Muzeum Warszawy
Alina Scholtz. Projektantka warszawskiej zieleni – premiera: styczeń 2022
Klara Czerniewska-Andryszczyk, Ewa Perlińska-Kobierzyńska, Natalia Budnik, Małgorzata Kuciewicz
i Simone De Iacobis (Grupa Centrala)
Pierwsza monografia prezentująca życie i twórczość Aliny Scholtz, pionierki polskiej architektury krajobrazu i jednej z najważniejszych projektantek zieleni Warszawy. Scholtz architekturę krajobrazu rozumiała szeroko: jako projektowanie przestrzeni za pomocą roślin, wody i ukształtowania terenu, z wyjątkową wrażliwością na cykliczność życia natury.
Zmiana perspektywy. Historie polskich architektek – premiera: luty 2022
tekst: Magdalena Jeleńska, ilustracje: Maria Jeleńska
Piętnaście portretów architektek współcześnie działających w Polsce. Dlaczego wybrały architekturę? Co je inspiruje? Na jakie trudności natrafiają w pracy zawodowej? Magdalena i Maria Jeleńskie – prywatnie matka i córka – pytają utalentowane architektki z różnych pokoleń o to, jak radzą sobie w zdominowanym przez mężczyzn świecie projektowania. Chociaż dziś wydziały architektury kończy więcej kobiet niż mężczyzn, nadal to kobietom trudniej jest założyć własne pracownie czy zająć wysokie stanowiska.
Zdarzyło się w Warszawie. Historia miasta dla dzieci – premiera: marzec 2022
tekst: Maria Karpińska, ilustracje: Anna Burchard
Opowieść o tym, jak rosła i zmieniała się Warszawa: od założenia miasta w sercu Puszczy Mazowieckiej, aż do dziś, gdy w centrum błyszczą wieżowce, a pod ziemią pędzi metro. Historia stolicy oraz jej mieszkanek i mieszkańców obfituje w niezwykłe wydarzenia. Na kartach książki zagościły średniowieczne przekupki, strojni w żupany szlachcice, królowie i królowe Polski, znani poeci i słynne naukowczynie.
Co łączy włoszczyznę z pierwszym warszawskim mostem? Jakich nietypowych lokatorów miał pałac w Wilanowie? Dlaczego warszawianki ubierały się kiedyś na czarno? O czym śpiewano na ulicach stolicy? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedzi kryją się w tej książce – tyle się tu wydarzyło!
ebook i wydanie drugie poprawione Wstecz. Historia Warszawy do początku Błażeja Brzostka – premiera: marzec 2022
W marcu w formie ebooka (mobi i ePub) ukaże się bestsellerowa historia Warszawy pióra Błażeja Brzostka – Wstecz. Do księgarni trafi również wydanie drugie poprawione wersji papierowej.
Grażyna Hase pod red. Agnieszki Dąbrowskiej – premiera: kwiecień 2022
Publikacja towarzyszy wystawie Grażyna Hase. Zawsze w modzie. Znakomite zdjęcia, teksty historyków i historyczek mody, komentarze i wspomnienia Grażyny Hase, kalendarium i bogaty wybór projektów, m.in. ze zbiorów Muzeum Warszawy, pokazują warsztat pracy warszawskiej projektantki.
Konrad Brandel. Fotorewolwer pod red. Moniki Michałowicz – premiera: maj 2022
Publikacja prezentuje wyjątkową kolekcję 120 fotografii Warszawy z lat 90. XIX wieku autorstwa Konrada Brandla ze zbiorów Muzeum Warszawy. Koncentruje się na opisaniu fenomenu fotografa i opracowanego przez niego aparatu – fotorewolweru, fundamentalnie zmieniającego sposób rejestracji ruchu dzięki szybkiej migawce i możliwości łatwej zmiany klisz.
Celina Osiecka. Zakład fotograficzny pod red. Antoniny Gugały – premiera: maj 2022
Książka towarzyszy wystawie w Muzeum Warszawskiej Pragi. Publikacja zawierać będzie wywiad Antoniny Gugały z Celiną Osiecką, fotografką – rzemieślniczką, która nieprzerwanie od 1975 roku prowadzi zakład fotograficzny przy ulicy Zwycięzców, słowniczek pojęć związanych z fotografią rzemieślniczą oraz wybór fotografii z archiwum Celiny Osieckiej.
Co w drugiej połowie roku?
Muzeum Warszawskiej Pragi pokaże historię prawobrzeżnej kolei i związane z nią zmiany, a w siedzibie
głównej przy Rynku Starego Miasta jesienią otwarta zostanie ekspozycja poświęcona Warszawie lat 90. – jej przestrzeni i ikonografii, w fotografii profesjonalnej i amatorskiej. Poza publikacjami towarzyszącymi wystawom ukaże się także Najkrótsza historia Warszawy pióra Jerzego Kochanowskiego poprzedzona cyklem podcastów.
Zainaugurowana zostanie działalność Izby Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy na Woli. Ten nowy oddział Muzeum Warszawy upamiętni dziesiątki tysięcy mieszkanek i mieszkańców stolicy, którzy zginęli w czasie powstania warszawskiego. Założenie składa się z dwóch pawilonów i Muru Pamięci, na którym znajdą się ponad 62 tysiące mosiężnych tabliczek z nazwiskami poległych w czasie powstania warszawskiego – osób cywilnych i żołnierzy – oraz puste tabliczki, gdzie wraz z postępem badań wpisane zostaną kolejne nazwiska. Kontynuowanie procesu identyfikacji ofiar, rozpoczętego przez Archiwa Państwowe i Muzeum Powstania Warszawskiego, to część misji Izby Pamięci.
Główny budynek Izby Pamięci będzie podzielony na dwie części: Salę Świadectw i Salę Historii. Sala Historii posłuży przedstawieniu losów Cmentarza Wolskiego – największej wojennej nekropolii w Polsce – od 1945 roku do naszych czasów. Pokazane zostaną także działania Społecznego Komitetu ds. Cmentarza Powstańców Warszawy i wcześniejszych Komitetów Ekshumacyjnych, których wysiłki przywracające pamięć o tym miejscu doprowadziły do stworzenia Izby Pamięci. W Sali Świadectw znajdzie się multimedialna instalacja autorstwa Krzysztofa Wodiczki. Wodiczko, światowej sławy artysta wizualny, wykładowca Harvard Graduate School of Design i teoretyk sztuki, stworzy unikalną audio-wizualną pracę, opartą na wielogodzinnych rozmowach z osobami, których dotknęła trauma powstania warszawskiego. To cywile i żołnierze powstania, a także przedstawiciele młodszych pokoleń, którzy w nieoczywisty sposób do dziś niosą piętno tamtych wydarzeń.
Aktualnie w Muzeum Warszawy i oddziałach
Zbiórka fotografii Warszawy lat 90. do 10.03.2022
Muzeum Warszawy wraz ze Stowarzyszeniem Masław i inicjatywą Tu było, tu stało prowadzi zbiórkę amatorskich fotografii Warszawy z lat 90. XX wieku. Celem akcji jest ekspozycja wybranych obiektów: zdjęć, albumów, pocztówek czy slajdów na wystawie o Warszawie i fotografii ostatniej dekady XX wieku, planowanej na jesień 2022 roku. Wybrane fotografie zostaną włączone do kolekcji Muzeum Warszawy, część z nich trafi także do Społecznego Archiwum Warszawy.
Niewidoczne. Historie warszawskich służących – w siedzibie głównej Muzeum Warszawy do 20.03.2022
Służące. Pracownice domowe, które przez dekady funkcjonowały na zapleczu mieszczańskiej codzienności Warszawy. Te „do wszystkiego”, najchętniej zatrudniane w średniozamożnych domach. Przedstawimy standardy ich pracy i zakres obowiązków, relacje między służbą a „państwem”, warunki mieszkania, życie prywatne. Projekt sięga do czasów współczesnych i stawia pytania dotyczące pracy domowej dzisiaj. Wystawie towarzyszy program filmowy, debaty i oprowadzania, a także publikacja pod redakcją Zofii Rojek, kuratorki wystawy.
Rzeczy do zabawy. Edward Manitius i jego wytwórnia – w Muzeum Warszawskiej Pragi do 10.04.2022
W wytwórni zabawek na Pradze od lat 20. XX wieku produkowano niezwykłe przedmioty. Projektowane przez Edwarda Manitiusa wielofunkcyjne, kreatywne zabawki, pomoce szkolne i gadżety reklamowe dla firm wyróżniały się innowacyjnością i jakością wykonania. Do dziś zachwycają drewniane zwierzęta, będące jednocześnie opakowaniami czy pobudzające wyobraźnię układanki. Wystawa jest pierwszą prezentacją największej w Polsce kolekcji dzieł i pamiątek po wytwórni Edwarda Manitiusa. Ekspozycji towarzyszy zróżnicowany program wydarzeń, spotkań, warsztatów i działań edukacyjnych.
Niech płyną! Inne rzeki Warszawy – w Muzeum Woli do 29.05.2022
Wystawa opowiada historie licznych warszawskich rzek – takich jak Drna, Sadurka, Żurawka, Pólkówka, Bełcząca czy Brodnia – poprzez dawne plany, mapy, grafiki, pocztówki i fotografie. Można prześledzić ich przebieg, poznać biogramy, dostrzec pozostałości i współczesne ślady ukryte w nazwach dzielnic czy ulic. Historyczna sieć wodna nałożona została na współczesną mapę miasta – dosłownie i metaforycznie, przywracając „Inne rzeki Warszawy” pamięci mieszkańców i mieszkanek miasta. Wystawie towarzyszą oprowadzania kuratorskie i gościnne, wykłady i dyskusje, warsztaty rodzinne, a na wiosnę zaplanowane są także spacery I działania w terenie.
Pałac interwencja artystyczna Diany Lelonek – w siedzibie głównej Muzeum Warszawy do 31.07.2022
Artystka Diana Lelonek w magazynach Muzeum Warszawy dostrzegła zbiory archeologiczne z miejsca, w którym stał Pałac Saski: potłuczone naczynia, płytki podłogowe i stiuki, resztki jedzenia, ości ryb i kości zwierząt. Lelonek podeszła do nich z zaciekawieniem i szacunkiem – fotografując, filmując i przenosząc na wystawę część magazynowego wnętrza. W resztkach budynku dostrzegła stan przejściowy między przedmiotem użytkowym, wytworem człowieka a tworem geologicznym. Pałac to inauguracja cyklu interwencji artystycznych, w ramach których muzealne kolekcje przedstawiane będą w nowych, zaskakujących kontekstach.
